Pandemi sonrası yüzyüze eğitime başlayacak öğrenciler daha 2021-2022 öğrenim dönemi başlamadan barınma sorunuyla karşı karşıya kalmışlardı. Barınamayan öğrenciler sokaklarda, parklarda ve kampüslerde eylem yapmaya başladı. “Barınamıyoruz”, “Yurtsuzlar” gibi hareketlerin yanı sıra İTÜ’de Koç’ta öğrenciler direnişe geçti. Bununla beraber Türkiye’de devlet ve özel yurtların kapasiteleriyle ilgili tartışmalar başladı. MEB’in her sene yayınlamış olduğu Örgün Eğitim İstatisikleri raporlarından öğrencilerin barınma sorununu destekleyen veriler elde edildi.
Barınma Krizi derinleşiyor.
Barınma sorununun çözümsüz bırakılmasıyla bu yıl da öğrencileri benzer bir tablo bekliyor. İTÜ’de şimdiden 3 kişilik odaların 4 kişiliğe çevrileceği duyurulması öğrenciler tarafından tepki topluyor.
2019-2020 eğitim ve öğretim döneminde Kredi Yurtlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı 793 yurt bulunuyordu. 2020-2021 döneminde gelindiğinde ise yurt sayıları 773’e geriledi. MEB verilerine göre 2016’dan bu yana yurt sayısında kayda değer bir artış yok.
Devlet yurtlarının sayısı özel yurtlara göre yıllar içinde daha düşük oranda artmış durumda.
2020/21 dönemi itibarıyla özel ve devlet yurtlarında 1 milyon 138 bin 79 kişilik kapasite mevcut. 2019/20 döneminde bu kapasite 1 milyon 171 bin 932 idi.
Öğrenci sayısı artarken yurt kapasiteleri azalıyor.
Yükseköğretim Kurumu’nun (YÖK) verilerine göre, Türkiye’de örgün eğitim gören üniversite öğrencisi sayısı 2021 yılı itibarıyla 3 milyon 801 bin 294’e yükseldi. YÖK’ün verilerine göre, öğrenci sayısında artış yaşayan Türkiye’de yurt kapasitelerinde de azalma meydana geldi. Öğrenci sayısı 1 sene içinde %3 artarken, KYK yurtlarının kapasitesi de bir önceki yıla göre %1,5’lik bir düşüş gösterdi.
İllere Göre Yurt Kapasiteleri
İstanbul’da 12.488’i kadın ve 12.163’ü erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 24.651’dir.
Ankara’da 18.684’ü kadın ve 9.009’u erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 27.693’tür.
İzmir’de 9.373’ü kadın ve 6.344’ü erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 15.717’dir.
- İller bazında bakıldığında KYK yurtlarında son bir yılda; İstanbul’da 426, Ankara’da 196, İzmir’de 1156 yatak azaltılmıştır.
İstanbul’da yer alan KYK yurtlarının toplam kapasitesi 2021 yılında 24 bin 831 olarak açıklandı. Bu veriler ışığında, devlet İstanbul’da okuyan her 32 üniversite öğrencisinden sadece birine yurt imkanı sağlayabiliyor. İstanbul’da öğrenci sayısında artış yaşanırken, KYK yurtlarının da kapasitesi azalma gösteriyor. Öte yandan, diğer büyük şehirler Ankara ve İzmir’de de KYK yurtlarının kapasiteleri azalmaya devam ediyor.
Bir öğrencinin beslenme raporu
Artan zamlarla birlikte bir öğrenci için sağlıklı beslenmek bir yana artık beslenmek bile başlı başına bir problem haline geldi. Bilim üretmeye, araştırmaya ve geliştirmeye geldiği üniversitede beslenmeye dair birçok problem derinleşen ekonomik krizle beraber çok daha fazla yakıcı halde. Bu çalışmanın devamında bir öğrencinin günlük ve aylık sağlıklı beslenmesi için gerekenlerden bahsedeceğiz.
BİSAM verileri doğrultusunda Ağustos 2022 itibariyle 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı ( 1 ay boyunca sadece gıda ürünlerine yapılan harcama) 7.002 TL olarak, yoksulluk sınırı ise 24. 221 TL olarak hesaplanmıştır.
Yetişkin bir bireyin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık olarak tüketmesi gereken besinlerin mali karşılığı 1.918 TL olarak hesaplanmıştır. Sağlıklı beslenmenin içeriğine girecek olursak bu harcamaların büyük oranını süt ve süt ürünleri kapsamaktadır. Harcamalarda süt ve süt ürünlerinin payı yüzde 34.3 ile en yüksek paya sahiptir. Et, yumurta ve kurubaklagil grubunun payı yüzde 25.9 ,sebze ve meyvenin harcamalar içindeki payı yüzde 16.6’dır. Ekmek, makarna vb. için ise pay yüzde 13,2’dir. Diğer gıda harcamalarının toplam içindeki payı ise yüzde 10’dur. [1]
Bir öğrencinin (yetişkin bir bireyin) günlük olarak dengeli ve sağlıklı beslenmesi için alması gereken kalori miktarı 2953 kaloridir. Peki, günlük sağlıklı ve dengeli beslenmek için asgari olarak 64 TL harcaması gereken bir öğrenci sadece bir menemen yapmak için kaç TL harcamakta?
- 1 Adet Ekmek -5TL
- 4 Adet Domates -10TL
- 1 Adet Soğan- 1TL
- 4 Yemek Kaşığı yağ 8TL
- 4 Adet Yumurta -10TL
- 4 Adet Biber -5TL
Toplamda 39 TL.
Çoğunluğu KYK yurtlarında kalan öğrencilerin KYK’dan aldıkları günlük yemek ücreti ise 25TL. Sadece beslenmek için en az 1.918 TL’ye sahip olmamız gereken koşullarda devlet tarafından verilen burs/kredi 850 TL’dir.
Restoranlarda-kafelerde bir öğün yemeğin 60-100 TL arasında değişen fiyatların olduğu bu günlerde; okuduğu üniversitede yemekhane ücretinin yüzde 100 zamlanan, sadece dengeli ve sağlıklı beslenebilmesi için aylık 2000 TL gelirinin olması gereken bir öğrenciye devlet barınma-beslenme ve ulaşım dahil 850 TL vermekte.
Bu araştırmalar Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi(BİSAM) tarafından her ayın 15’inde yayınlanmaktadır. Bir ailenin harcama alt sınırı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak isteyenlere bakmalarını tavsiye ediyoruz.
Kaynakça:
[1] – BİSAM Ağustos dönemi raporu- https://www.birlesikmetalis.org/index.php/tr/guncel/basin-aciklamasi/1948-bisam-0822
MEB Örgün Eğitim İstatistikleri
YÖK Bilgi Yönetim Sistemi
Kronos News
Doğruluk Payı
