Yakın zamanda bir arkadaşım, aslında Avrupa’nın, coğrafî ya da aynı anlama gelmek üzere fizikî coğrafya anlamında bir “kıta” olmadığını söylediğinde, duraksadığımı hatırlıyorum. Doğrusu böylesi bir tartışmadan haberdar da değildim. “Kıta”, aslında sularla çevrili büyük kara parçası olması anlamında, Avrupa, Asya’nın uzantısı olarak görünüyor. Sonra, “Avrupa” isminin “Evropa” veya başka yazılışları ile, Anadolu coğrafyasından geldiğinin bilindiğini de buna eklemek gerek diye düşündüm. Zeugma müzesine gidenler, en azından Evropa’nın, Zeus tarafından kaçırılışının sahnesini görmüşlerdir. Troya savaşını okuyanlar, Europa’nın bu savaştaki yerini hatırlarlar. Bu sahnelere bakılırsa, Avrupa ismi, bizim üzerinde yaşadığımız coğrafyadan çalınmıştır. Yani, dünyanın merkezi gibi duran Avrupa’nın, daha çok siyasal bir kavram ya da siyasal-kültürel bir kavram olduğu anlaşılıyor.

Doğrusu, Avrupa’nın bir anlamda sınırları olmadığını hep birlikte biliriz. Mesela gerek görürler, Gürcistan ya da Ermenistan, “Doğu”nun parçası olmaktan çıkar ve Avrupa’nın parçası olarak sunulur. Öyle sunarlar, çünkü emperyalist yayılmacılık ve sömürgecilik, binlerce yıldır Avrupa’nın, “beyaz adam”ın işidir. Dünyanın kalanını sömürge hâline getirirseniz, elbette dünyanın merkezini de kendinize göre tarif edersiniz. Siz merkez olursanız, sizin doğunuz doğu, sizin batınız da batı adını alır. Ve biz Anadolu’dan Hindistan’a, Çin’e kadar, kendimizi “Doğu” olarak adlandırmaya alışmış oluruz. Hattâ bu kavramlar zamanla öyle bir içerik kazanırlar ki, “Doğu” kötü olanı, “Batı” ise iyi olanı anlatır hâle gelir.

Bunları bilerek, aslında doğu ve batı kavramlarını kullanmakta bir sakınca da olmaz. Ama kavramların, isimlerin bir tarihi olduğunu, bu tarihin de egemenler tarafından yazıldığını unutmamak gerekiyor.

Bugün, Avrupa, adına Üçüncü Dünya Savaşı denilecek olan bu savaş önlenemezse, üçüncü büyük paylaşım savaşımının da merkezi olmaya adaydır. Ve doğrusu, bu durumu bizzat kendileri yaratmaktadır.

Birinci Dünya Savaşı, İkinci Dünya Savaşı, her ikisi de Avrupa merkezlidir. Öyledir, çünkü her ikisi de paylaşım savaşımıdır. Emperyalist ülkeler, dünyayı sömürgeleştirme sürecini tamamladıktan sonra, o sömürgeleri birbirinin elinden almak için, yeniden savaşa girişmişlerdir. Dünya tarihi içinde “dünya savaşı” adını alan iki savaşın ikisi de, kapitalizmin tekelci aşamasına, yani kapitalizmin emperyalist aşamasına denk gelmiştir. Bu elbette rastlantı değildir.

Süreç, SSCB’nin çözülmesinden önce başlamıştır. Birçok Marksist iktisatçı, en başta Sweezy ve Baran (her ikisi de Amerikalıdır), İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra her yönü ile netleşen ABD hegemonyasının çözülmekte olduğunu, ekonomik göstergeleri ile, 1970’lere gelindiğinde dile getirmişlerdir. 1970’lerin başındaki “petrol krizi” aslında kapitalist sistemin büyük krizlerinden biri idi ve doğrusu ABD hegemonyasının sarsılmasını ifade ediyordu. Sadece SSCB değil, diğer emperyalist güçler de, örneğin Fransa ve Almanya, ABD’nin karşılıksız para basma yolu ile, kurulmuş olan sistemin sonunun geldiğini ifade etmekteydiler. Ne ki, SSCB’nin, dünya sosyalist sisteminin varlığı, anti-komünist cephede birleşmiş olan emperyalist Batı’nın kendi içindeki bu savaşı geri planda bırakıyordu. SSCB çözüldükten sonra, 1990’lardan başlayarak, bu paylaşım savaşı öne çıkmaya başladı. Başlıca beş emperyalist güç, ABD, Almanya, Japonya, Fransa, İngiltere, kendi aralarında dünyanın yeniden paylaşılması için açıkça harekete geçmişlerdir. ABD, sistemin başı olarak ya da hegemon gücü olarak, bu süreci daha açık bir savaşa doğru ilerletiyordu. Bu nedenle, “Amerika’nın bir dış politikaya ihtiyacı var mı” sorusu soruluyor ve “dünya imparatorluğu”, “üçüncü Roma” vurguları öne çıkartılıyordu. ABD, dünyanın hâkimi benim, diyordu ve bunu askerî gücü ile rakiplerine kabul ettirmeye çalışıyordu.

Bu süreçte biz, ABD’nin Afganistan, Irak gibi işgal savaşlarını gördük. Ardından Libya işgali devreye sokuldu ve nihayetinde iş Suriye’ye kadar uzadı.

Ama aynı süre içinde 2008 krizi ortaya çıktı. Böylece, paylaşım savaşımı ve kriz birleşti. Bu durum paylaşım savaşımını daha da kızıştırdı.

Yine 2003’ten başlayarak, Çin’in, Batı’nın fabrikası olma rolünden çıkarak ya da onu sürdürürken, aynı zamanda kendi markaları ile dünya pazarına güçlü bir şekilde girişini yaşamaya başladık. Çin’in pazara kendi markaları ile girişi, elbette Batı’nın emperyalist güçlerini, uluslararası tekelleri daha da sıkıştırdı. Suriye savaşı öncesinde Batı’nın önemli tartışma konularından biri, çoktan Çin’in durdurulması şeklindeydi. Bu yetmezmiş gibi, Rusya, Suriye sahasında devreye girdi. Ve böylece, ABD hegemonyası konusundaki tartışmalar daha da alevlendi. ABD, Batı’nın, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana alışılmış olduğu gibi kendi kontrolünde kalmasını sağlamak için, kendi elleri ile büyüttüğü, El Kaide gibi örgütleri daha da geliştirerek, bir “İslamî terör” yaratarak, devreye girdi. Ancak bu “yeni düşman” yeterince ikna edici olmadı. Birleştirici gücü eksik kaldı. Birinci Trump döneminde ABD, Rusya ve Çin’i düşman ilan etti.

Aslında savaşın bu aşamasında ABD, Batı’nın kendi hegemonyası altında kalması için, onlara bir plan da sunmuş oldu: Rusya ve Çin’in sömürgeleştirilmesi. Eğer bu iki güç, tüm Batı emperyalistleri tarafından yenilirse, hem kriz çözülecek, sistem rahata erecek, hem de açılan yeni pazarların paylaşımı daha kolay gerçekleşecekti. Ne de olsa büyük askerî gücü nedeniyle ABD, bu paylaşımda aslan payını almış olacaktı.

Ukrayna’da 2014’ten başlayarak geliştirilen savaş bu amaç için kotarılmaktaydı. Bu savaşta ABD kadar İngiltere, AB ülkeleri, Almanya ve Fransa bir gelecek görmüşlerdi. Böylece savaş, yeniden Avrupa’ya taşınmış oldu.

Rusya ile NATO’nun Ukrayna sahasındaki savaşı, üçüncü yılına girerken, ABD-İngiltere-Fransa ve Almanya başta olmak üzere NATO cephesinin yenilgisi görünür hâl aldı.

Trump’ın bir çeşit ABD egemenlerinin zorunlu koalisyonu olması bu demektir. Trump iktidarı, aslında yenilgiyi açıktan kabul etmeden, yenilginin tüm maliyetlerini ABD adına üstlenmeden, işin içinden sıyrılma girişimidir.

Bugün, sanki bir “barış” havası esmektedir. Bu yanıltıcıdır. Zira emperyalist cephenin savaşsız bir paylaşımı gerçekleştirmesi mümkün değildir. Bu hâli ile savaş, geçici bir istek değildir, bazılarının sandığı gibi bir çeşit histeri ya da bazı yöneticilerin kötü emellerinin ürünü değildir. Tersine kapitalist-emperyalist sistemin zorunlu gördüğü bir durumdur. Savaşın bitmesi de, bu aynı nedenle, kapitalist sistemden sosyalist devrim ile ülkelerin kopması ile gerçekleşecektir.

Trump, tüccar başkan kişiliği ile, birçok açıklamaya imza atmaktadır. Bu “alışılmış” olmayan açıklamalar, aslında yenilgiyi gölgede bırakma anlamında iş görmektedir ve bu arada ABD yeni duruma uygun bir yapılanma, güçlerini buna göre konumlandırma için bir olanak elde etme amacındadır.

Musk’ın ilgiye değer açıklamalarından biri, ABD ekonomisinin acilen 40 trilyon dolar bulması gerektiği şeklindedir. Trump bunun için altın kart promosyonuna başlamıştır. Beş milyon dolar verene vatandaşlık, göçmenleri geri gönderme politikası ile aynı anda devreye sokulmaktadır. Trump’ın Gazze’yi kendisine istemesi de ilgiye değer bir açıklamadır.

USAID’in lağvedilmesi de ilgiye değerdir. Dedeağaç’taki ABD üssünün kapatılması kararı da. Aynı şekilde BM’de, ABD’nin Rusya’yı suçlu göstermeyen karar tasarısı da bu ilgi çekici hamleler arasında sayılmalıdır. Tüm bu açıklamalar, bir yandan Rusya’nın, Ukrayna savaşının nedenlerinin ortadan kaldırılmasına dayalı bir barış istemesi konusunda ABD’nin ciddi olduğunu gösterme çabasıdır, diğer yandan ise, yenilgiyi örtme çabalarının içindedir.

Trump “barış”a doğru adımlar atarken, Ukrayna’ya yardım bitti derken, aynı anda Avrupa’nın bazı yükleri almasını istemektedir. Şimdi, Avrupa’nın büyükleri, Fransa, Almanya, İngiltere ve İtalya’yı da ekleyelim, birlikte, Ukrayna savaşının devamını sağlamak üzere harekete geçmişlerdir. Avrupa, şu anda savaşı isteyen bir tutum almaktadır. Fransa ve İngiltere, Macron ve Starmer, birlikte aynı üslup ile Trump ile konuşma kararı almışlardır. Macron, Rothschild bankeridir ve Trump ile kısa görüşmesinden çıkarken, ağız değiştirmiş ve “Rus varlıklarının dondurulmasını uluslararası hukuka aykırı” bulduğunu ilan etmiştir. Müthiş bir ikiyüzlülüktür ve ancak bir banker-başkan tarafından yapılabilirdir. Yakışmıştır. Gören de der ki, Fransa bu Rus varlıklarını dondurmamıştır ya da buna karşı çıkmıştır. Starmer ise, Trump’un sorusu karşısında dilini yutmuş gibi susmuştur. Trump, kendisine, “Rusya’ya karşı tek başınıza savaşabilecek misiniz” diye sormaktadır. Soru, iki cephelidir. Birincisi, siz bu savaşı ABD olmadan yürütürseniz, biz de Çin’e karşı savaşırız demek istenmektedir. İkincisi, durumun ciddiyetini anlayın ve bu savaşın böyle süremeyeceğini kabul edin, demektir. ABD, savaşın yükünün kendine yıkıldığını söylemektedir. Büyük ölçüde doğrudur. Ama bu, Avrupa’nın mesela İngiltere, Fransa ve Almanya’nın savaş için boş durdukları anlamına gelmemektedir.

Şimdi, Avrupa, hep birlikte, (a) bir Avrupa ortak ordusu oluşturulmasını tartışmaktadır, (b) Ukrayna’ya, Avrupa barış gücü gönderilmesini tartışmaktadır. Aynı anda ise, Trump, NATO’dan çıkmayı ve BM’den ayrılmayı tartışmaktadır. Tüm bunlar, elbette savaşın daha da derinleşeceğini göstermektedir. Avrupa’nın büyükleri, savaşın maliyetlerine katlanmak istememektedir. Yenilginin kendi paylarına düşen bölümünü üstlenmek istemedikleri anlaşılmaktadır. Bu nedenle savaş konusunda daha da ısrarcıdırlar.

Nihayetinde Zelenski devreye sokulmuştur. Zelenski, Beyaz Saray’da Trump ile görüşmesine tişört ile gitmiştir. “Ben savaşçıyım,” demektedir. Çok değil, 6 ay önce, “biz burada ABD adına savaşıyoruz,” diyordu ve ABD cephesinden pek çok yetkili, “bizim adımıza Rus öldürdüğünüz için teşekkür ederiz,” diye kendisini bir fino köpeği gibi okşamaktaydı. Fino köpeği, elbette Beyaz Saray’a, tişörtle gidecekti. Ve anlaşılan küfüre varan ifadeler karşılıklı ağızlardan çıkmış ve Beyaz Saray’dan kovulmuştur. Ukrayna’nın Neonazi rejiminin temsilcisi, Avrupa’nın istediği gibi Trump karşısında savaş yanlısı olarak çıkmış ve sonunda değerli toprak elementleri konusunda anlaşma yapmaktan da en azından birkaç günlük vazgeçmiştir. İngiltere ve Fransa bu değerli toprak elementlerinden nasıl bir pay istemişlerdir bilmiyoruz ama en azından şimdilik, elleri boş dönmüşlerdir.

Savaşa, Rusya-Ukrayna savaşı diyenler, şimdi, bize nasıl oluyor da barış görüşmelerinin Rusya ve ABD arasında yapılmakta olduğunu açıklamaktan uzak konumdadırlar. Trump, Avrupa’nın barış masasında yer almasını istemezken, Rusya, elbette savaşın taraflarının eninde sonunda bu masaya oturması gerektiğini söylemektedir.

Tablo şöyledir.

1

ABD, yenilgiyi kabul etmekte, ama yenilgiyi en hafif atlatacağı önlemleri almak için uğraşmaktadır. Yeni Trump yönetimi, ilgi çekici açıklamaları ile bu konuda en azından ABD iç kamuoyunda bir işlev görmektedir.

2

ABD ve diğer emperyalist güçler, Çin ve Rusya’yı sömürge hâline getirme savaşından vazgeçmiş değildirler. ABD, Avrupa’nın daha aktif bir rol alması ve Rusya’ya karşı savaşı devralmasını istemektedir. Elbette bunun için, kendi silahlarını daha fazla satın almalarını istemektedir. Bu amaçla NATO üyelerinin askerî harcamalarını artırmalarını istemektedir. Almanya Genelkurmay Başkanı, sanki bir siyasi iradeleri varmış gibi, savaşın en geç 2029’da patlayacağını ilan etmektedir. Bu senaryoda, Çin’e karşı savaş, ABD’nin işi olarak öne çıkmaktadır. Böylece, Rusya’yı daha fazla barış alanına çekerek, Çin’i şeytanlaştırma politikalarını daha fazla göreceğimizi söylemek mümkündür.

Avrupa savaşı çok sevmiştir. Bundan önceki iki dünya savaşı Avrupa’da odaklanmıştır. Şimdi Ukrayna savaşı ile Avrupa bu savaşı yeniden sahasına kabul etmiş durumdadır. Bu aslında, Ukrayna savaşının başından beri vurguladığımız, ABD’nin başarılarından biridir.

3

ABD, İran’a dönük savaş planlarını hızlandıracaktır. İran, Çin’e ciddi ölçüde petrol satmaktadır ve bu kanalı kesmek istedikleri açıktır. İran’ın iç sorunları da oldukça kabarıktır. Gel ki, bugün, tüm dünyada kapitalist devletlerin iç sorunları kabarık olacaktır. Çünkü her savaş bir iç savaştır. Ve işçi sınıfı ve emekçiler, bu politikalardan paylarına düşen açlık, işsizlik ve yoksulluk ve ölüm nedeniyle daha fazla sahneye çıkacaktır. Bu aynı durumu, emperyalist merkezlerde de göreceğimiz kesindir. İran’a karşı savaş, Ortadoğu politikasının, ABD adına en önemli hedefi hâline gelmiştir. Suriye’nin düşmesi, bunu kolaylaştırıcı olarak görünmektedir. Görünen doğru olmayabilir, bunu biliyoruz ama görünen budur. Bu savaşın, yani İran’a karşı savaşın ABD adına iki tetikçisi, İsrail ve Türkiye’dir. ABD ve NATO’nun Kürt meselesi konusundaki yaklaşımları, Kürtleri de İran’a karşı savaşa hazırlamak içindir. Kürt hareketinde devrimci çizgi yerine, Barzani çizgisinin (bu Barzani çizgisi her parçada çeşitli farklılıklar göstermektedir) egemen kılınmasını istedikleri açıktır. Yanlış anlaşılmasın, Kürt hareketinin kazanımlarını bu çerçeve içinde ele almıyoruz. Onların her kazanımı, bizim de kazanımımızdır. Ama ABD’nin politikaları da açık ve nettir. Kürt devrimcilerinin bunu gördüğü konusunda da şüphemiz yoktur.

İran’a karşı savaş hazırlıklarına dönersek, önümüzdeki dönem, bu konuda epeyce adımlar atılacağı, TRT Genel Müdürü’nün açıklamalarına bile yansımaktadır. TRT Genel Müdürü, önümüzdeki dönem izleyeceğimiz yayın politikası İran’ı üzecektir demekten geri durmamıştır.

Böylece ABD’nin İran ve Çin’e karşı savaş konusunu öne çıkartacağı sonucuna ulaşmış oluruz ki bu durum, savaşın duracağı, barışın geleceği gibi hayallerin doğru olmadığı, boş hayaller olduğu anlamına gelir.

4

ABD ve diğer emperyalist güçler arasındaki çelişkiler, bir kere daha öne çıkacaktır. Ukrayna savaşı ile, arka plana itilen emperyalist güçler arasındaki savaş, yeniden öne çıkacaktır. Bu da savaşın gerçek karakterini bir kere daha öne çıkartacaktır. Bu savaş sadece bir ticaret savaşı olarak kalmaktan uzaktır. Bu nokta çoktan geçilmiştir. Bu nedenle diğer emperyalist güçler savaş yanlısı tutumlarını daha açık ortaya koymaktadırlar. Ukrayna’ya barış gücü gönderme istekleri bunun ifadesidir. Fransa’nın Almanya’ya nükleer kapasiteli savaş uçakları konumlandırma önerisi tam da bu anlama gelmektedir. Fransa başkanı Macron, Afrika’da kaybettiği sömürgeleri ya da sömürgeler kaybetme eğilimini, Rusya’ya bağlamaktadır. Avrupa’nın emperyalist güçlerinin, daha atak bir tutum alacakları açığa çıkmaktadır. Bu tutumları sadece Avrupa ile sınırlı olmayacaktır. Dünyanın birçok yerine müdahale etmeye girişecekleri ya da daha doğru ifade ile ABD şemsiyesi olmadan bu müdahalelerini daha da geliştirecekleri bir sır olmamalıdır. Zaten bunu yüzlerce yıldır yapmaktadırlar ve şimdi gelişmelere seyirci kalacaklarını düşünmek saçmadır.

5

Barış, ancak dünya işçi sınıfının mücadele sahnesine çıkması ile gerçekleşecek bir durumdur. Dünya proletaryası, her coğrafyadan savaşımını yükseltmek zorundadır. Barış, ancak kapitalist zincirin, kapitalist sistemin parçalanması ile gerçekleşecektir. Bunun nesnel olanakları da gelişmiştir, gelişmektedir.

Bu bizim bölgemiz için de geçerlidir. İşçi sınıfının gelişmişliği açısından bölgenin önemli ülkelerinde gelişecek bir devrim, tüm bölgeye yayılacak, tüm bölgede sosyalizmin bayrağını yükseltecektir. Bugün, bir ülkedeki devrimci hareketin zayıflığı ya da güçsüzlüğü geçicidir. Bölgemizdeki her devrimci hareket, sosyalist devrim için mücadeleyi, ne denli küçük bir güç olursa olsun, büyük bir inançla, büyük bir kararlılıkla sürdürmek zorundadır.

Dünya hızlı gelişmelere gebedir. Önümüzdeki dönemde, ister yıkıcılık açısından olsun, isterse sosyalist bir gelişme ve olumlu açıdan olsun, daha önceden görülmemiş, eşine az rastlanır gelişmeler ortaya çıkacaktır. Devrimci hareketlerin, bunu gözeterek mücadele etmesi, buna göre konum alması, güçlerini buna uygun konumlandırması gereklidir. Olumsuz gibi görünen, gerçekten de olumsuz olan hiçbir gelişme, devrimci mücadele azmini geri çekmemelidir. Evet, dünya devrimci hareketi, bölgemiz devrimci hareketi dağınıktır, yeterli güce sahip değildir. Tekrar etme pahasına bu durum, bugüne aittir, geleceğe ait değildir. Bunu değiştirmek, işçi sınıfının öncülerinin ellerindedir. Gözümüzü sadece büyük güçlerin savaş oyunlarına, emperyalist güçlerin savaş politikalarına dikerek, sadece buraya odaklanarak ilerlemek mümkün değildir. Bu tutum, biz devrimcileri seyirci konumuna kilitler. Gözümüzü, küçük ya da büyük, gelişen direnişlere dikmemiz gerekli ve zorunludur. İşçi sınıfı, insanlığın geleceğini yeniden kurmak, yeni bir dünya kurmak için örgütlenmelidir. Bunun olanakları vardır. Bu tarihsel bir fırsattır ve bu tarihsel fırsat, her geçen gün, doğru bir mücadele ile olanak hâline gelecektir.

Ekim 2024’te Bahçeli, kendinden beklenmeyen bir hamle ile, DEM Parti meclis sıralarında el sıkmaya başladı. Birçok kişi için bu şaşırtıcı hareketti. Ama daha o andan anlaşılmaktaydı ki, arka planda bir yol arayışı var. Bu arayışın sahiplerinin NATO çevreleri olduğunu düşünmek abartılı olmaz. NATO anılmadan, TC devleti demek yeterli olmaz. Bahçeli’nin “aklı” olan Atasagun, tam da NATO ile birlikte ele alınmalıdır. Bahçeli’nin “cesareti” midir, yoksa NATO’nun gücü müdür, düşünmeye gerek yok. NATO’nun gücüdür.

Zaman geçtikçe Bahçeli’nin, sanki birisi onu arkadan itiyormuş gibi (her kukla arkasından itilmezse de, iplerle oynatılır), açıklamaları daha da gelişti. Bahçeli, Öcalan’ın mecliste DEM grubunda konuşarak, silah bırakma ve PKK’nin feshini ilan etme çağrısı yapmasını istedi. Ve karşılığında da “umut hakkı”ndan söz etti. Kürt hareketi için önemli bir simge olan Öcalan’ın “umut hakkı”ndan yararlanması için, (a) silah bırakma, (b) PKK’nin kendini feshetmesi şartı konuluyordu. Ama sıra PKK tarafına gelince, “koşulsuz şartsız” deniliyordu. Yani, devletin şartları var ama PKK’nin koşulsuz şartsız olması gerekliydi.

Doğrusu biz bu çağrıları, aslında devletin, PKK’yi gafil avlamak için bir hamlesi olarak ele aldık. Hâlâ da böyle düşünüyoruz. Aynı anda kayyum politikaları devreye daha fazla girmeye başladı. Demek ki, bir yandan kayyum politikaları ile siyasal alan daraltılırken, o meşhur deyim ile “demokratik siyasetin önü kesilirken”, diğer yandan da bir yeni diyalog, daha ileri boyutlarda sonuçlar verecekmiş gibi bir tutum alınıyordu. Bu iki tutum, sanki devletin iki kanadının tutumu gibi açıklanıyordu. Kendi konumlarına da uygundur, bu yolla “inandırıcılığı” artmış hamlelerdir. Erdoğan çok da istekli değil, o nedenle kayyumlar atanıyor, ama Bahçeli kanadı ya da Atasagun kanadı “barış” istiyor gibidir. Daha geniş perspektiften, her ikisi de aynı sürecin parçalarıdır. Çünkü süreç, bir yandan şiddeti bir yandan da “barış” umudunu vermeyi içeriyor.

Gelişmelere, dikkatlice “süreç” demekten kaçınılıyordu. Bu sadece devletin hassaslığı da değildi. Demek ki TC devleti bu konuda epeyce uyarılmış gibidir.

Sanırım, “barış diyaloğu” demek mümkündür. Öyle ya bir adı olmalı. Herkes “barış”tan söz ediyorsa, biz de “barış diyaloğu” diyelim.

Ve bu barış diyaloğu, Öcalan’ın tecridinin bir ölçüde ve zorunlu “aralanması” ve DEM Parti yetkilileri ile görüşmesi yolu ile devam etti. Devletin Öcalan ile görüşmeleri elbette daha önce başlamış olmalıdır. Ama DEM Parti yetkilileri ile ya da devlet dışındaki kesimlerle görüşmesi, tecridin “aralanması” demek olabilir. Yoksa tecrit sürüyor. Öyle anlaşılıyor, telefonlarla PKK kadrolarına ulaşmak mümkün olmadı. Hizbullah’a dönük İsrail-ABD suikastlarını düşününce PKK’nin bu konuda çok tedbirli davranacağını düşünmemek hata olurdu. Sonuçta devreye mektup girdi. Ve ardından, 27 Şubat’ta, Öcalan’ın açıklaması yayınlandı.

Biz, bu açıklamanın detayları üzerinde çeşitli yorumlar yapmaktan yana değiliz. Değiliz, çünkü, (a) açıklama Öcalan’ın tek başına açıklaması değildir ve devletin izin verdiği sınırlar içindedir, (b) sonuçta çağrıda “silah bırakma ve kongre toplayarak PKK’nin feshi” çağrısı vardır. Ve bu konuda bizim diyebileceğimiz bir şey yoktur. Bu 40 yılı aşkın bir gerilla hareketinin kendisinin vereceği bir karardır. Silah bırakma ve PKK’nin feshi, zaten yoruma yer bırakmayacak bir açıklıkta çağrıdır.

Burjuva siyaset, acaba bir pazarlık var mı, diye tartışıyor. Bizim için böylesi bir tartışma yoktur. Yoktur, çünkü elbette PKK’nin bunları yapmasının (eğer yapacaksa) bir karşılığı olmak zorundadır. Bu koşulsuz bir çağrıdır propagandası, aslında devletin görüşmeleri gizli tutma siyasetinin bir sonucudur. Dahası, eğer PKK silah bırakacak ve kendini feshedecekse, TC devletinin bunun sonuçlarını bir biçimde bir gerçeklik olarak ele alması gerekli olacaktır. Yani, mesele şu ki, devlet şimdi ne yapacaktır? Yoruma açık olan nokta, gazetecilerin tartıştığı gibi PKK ne yapacaktır meselesinden önce, devlet ne yapacaktır konusudur.

Biz biliyoruz, TC devleti, açıkça kendi konumunu ortaya koymaktadır. İçinde bulunduğu çıkmaz, onu bu noktaya getirmiştir. Ve açıkça, “ya silah bırakacaksın ya da yok olacaksın” siyaseti devrededir. “İç cepheyi güçlendirmek” denilen siyasetin bir parçası, Kürtleri silahsızlandırmak ve Kürt hareketi içinde Barzani çizgisini egemen kılmaktır (İç cepheyi güçlendirmek sadece bundan ibaret değildir elbette. İç cepheyi güçlendirmek, gelişmekte olan direniş hattını da yok etmekle bağlantılıdır. Bu konuda ne denli saldırgan olduklarını biliyoruz, yaşıyoruz). Bu durum, Ortadoğu’daki durumdan, paylaşım savaşımının bölgeye yansımalarından bağımsız bir durum değildir. Öyle anlaşılıyor, TC devleti, sanki hiçbir adım atmıyor ve sadece Kürt hareketi silah bırakıp, PKK de kendini feshediyor izlenimini uyandırmak istemektedir. Açıkça söyledikleri şey, buna uymayanların imha edileceğidir. Bu, elbette onların planıdır. Ama Kürt hareketi bu durumu, onların istediği gibi yürütecek diye bir kural hiçbir zaman yoktur. Kürt hareketi, 50 yıla yakın geçmişi ile, bu konuda bir birikime sahiptir.

Onlar, NATO demektir. Yani, bu bir NATO planıdır. Ve plan, açıkçası, Türkiye’yi İran’ın üzerine sürme planının bir parçasıdır.

Bunu Kürt hareketinin, PKK’nin de bildiğini varsaymak gerekir ve öyledir. Bu durumda, Kürt hareketinin, bu yeni hamlelerin önüne getirdiği durumu düşünerek çeşitli manevralar yapması doğaldır. Kimse, PKK’nin bu süreci görmezden gelmesini beklememelidir. Bu doğru olmaz. Elbette zor bir süreçtir. Ancak bu süreci görmek demek, kendini feshetmek ve silah bırakmak demek midir? Elbette değildir. Bu konuda da karar sahibi biz değiliz.

Nitekim PKK, Öcalan’ın açıklamalarının içeriğine katıldığını ve gereğini yapacağını açıklamıştır. Hemen 1 Mart’tan başlayarak, ateşkes ilan etmiştir. Şimdi, TC devletinin ne yapacağına bakmak gerekir. Zaten Öcalan, sürecin gerektirdiği demokratik adımların atılması gereğini de vurgulamıştır. Bu bölüm metnin dışında vurgulanmıştır. Öyle anlaşılıyor, devlet tarafı, metne bu bölümü koymadan, bunun sözle açıklanmasını uygun görmüştür. Ne de olsa PKK, bir günde kongresini toplayamaz. Hem sonra bu kongrede, Öcalan’ın görüşlerini savunmasının fizikî yolu olduğu da şüphelidir. Öyle ise şimdi, Öcalan’ın satırlarının arasını okumak-yorumlamak yerine devletin ne yapacağını yorumlamak, görmek gerekir.

Şimdi, bizim, bu metnin yorumu üzerine durmamızın bir anlamı yoktur. Zaten çeşitli burjuva kesimler, bu konuda çok farklı yorumlar da yapmaktadır. Oysa silah bırakma ve PKK’nin feshi çağrısı açık ve nettir. Olumlu ya da olumsuz değerlendirebilirsiniz ama nettir. Efendim, bu çağrı dört parçadaki Kürt hareketine de mi yapılıyor, diye sorulmaktadır. Bunun çok büyük bir anlamı yoktur. Metin açık ve nettir. Ve devlet cephesi, bu çağrının kapsamını, bu tartışmalarla genişletmek istemektedir. Nitekim, bir süredir ortalıkta görünmeyen Bahçeli (gerçekte Atasagun) bir açıklama yapmış ve (a) ateşkes yeterli değildir, silah bırakacaksınız, (b) bu çağrı “kurucu önderin çağrısıdır ve tüm Kürt gruplarını kapsamaktadır,” demiştir. Demek ki, görüşmelerin bir tarafı, açık olarak, Suriye, İran, Irak ve Türkiye içindeki tüm Kürt hareketlerinin silah bırakmasını istemektedir. Herhâlde, Suriye’deki Kürtlerin, silahları alıp TC devletine teslim etmesi beklenmektedir. Öyle anlaşılıyor, bu sadece Öcalan’a söylenmiyor, ABD’ye de söyleniyor olmalıdır. Özeti şudur, hepsi silah bırakırsa, biz o zaman bizden istenen İran’a saldırı işinde görevimizi yaparız.

Ama ABD’nin denetiminde, yeni bir haber geldi ve HTŞ ile SDG arasında anlaşma imzalandığı duyuruldu. Böylelikle, YPG’nin silah bırakması konusunda ortalıkta olmayan Bahçeli ağzından konuşan Atasagun’un sözlerinin de anlamı kalmadı. Artık, YPG, Suriye’deki yeni rejim ile muhataptır. Bu anlaşmanın neye varacağını bilmeyiz ama biliriz ki, bu hamle, TC devleti için yeni bir hâldir. Ve biliriz ki, aslında savaş döneminde hiçbir anlaşma kalıcı değildir.

TC devletinin yetkilileri, “terörsüz Türkiye”, “iç cephenin güçlendirilmesi”, “ya silah bırakırsın ya da sizi gömeriz” vurguları ile kendi konumlarını ortaya koymaktadır.

Peki biz neyi tartışmalıyız? Öcalan’ın metninin yorumlanmasını mı yapmalıyız? Hayır. Kürtlerin bunu nasıl karşılaması gerektiği ve ne adım atması gerektiğini mi? Hayır, çünkü bunun için erkendir. Daha ortada süreç tüm yönleri ile netleşmiş değildir. Ama bizim bakışımızla Türk ve Kürt’ün ortak devleti diye bir şey yoktur. Özgür Özel’in, “el artırıyorum, Kürtlere devlet vaat ediyorum” sözleri temel alınamaz. Dahası, devletler, halkların devleti değildir, olamazlar, sınıfların devletidir. Elbette Kürt halkının, Bahçeli’nin, Atasagun’un, Erdoğan’ın, Özgür Özel’in vb. sözlerini temel alarak hareket etmesi varsayımı üzerine tartışmamız da mümkün değildir. Bu sürecin daha da netleşmesi gereklidir. Kürtlerin her kazanımını, işçi sınıfının ve ezilenlerin bir kazanımı olarak gören bir hareket olarak, süreç netleşmeden, varsayımlar ve hattâ ağırlık kazanmış eğilimler üzerinden tartışmamız doğru olmaz. Kaldı ki, bir dünya savaşı ya da savaş içinde, ittifaklar ve anlaşmalar, bozulmaya çok meyillidirler.

Peki neyi tartışmalıyız?

Birincisi, ortada bir “barış”a şans verme hâli vardır. Bu ister gerçek olsun, isterse TC devleti bu konuda samimi olmasın, “barış”a şans verilmesini istemek kimse için bir fazlalık değildir. Biz, TC devletinin bu konuda samimi olmadığını, NATO’nun bu konuda tutumunun net ve her zaman belli olduğunu düşünüyoruz.

Yani, Kürt hareketinin ya da Kürtlerin ve onların yanında yer alanların “barış”tan söz etmesi tuhaf değildir. TC devletin tüm baskı ve şiddet politikalarına, katliam politikalarına rağmen, Kürt hareketinin barışa şans vermekten söz etmesini eleştirmek bir anlam ifade etmez.

Konu barış veya barışa şans vermek ise, TC devletinin tutumu eleştirilebilir. Kürt sorununun nedeni, Kürt insanın, Kürt halkının var olması değildir, TC devletinin politikalarıdır. Sorunun kaynağı, egemenin politikalarıdır. Öyle ise, buyursun, egemen, atacağı adımları atsın ve biz de görelim.

İkincisi, Kürt sorununun bugünkü durumudur. Bunu tartışmak mümkündür. Biliniyor, Kürt hareketi, 4 parçayı kapsamaktadır. İran, Irak, Suriye ve Türkiye sahasında liberal ve uzlaşmacı çizgiyi terk ederek devrimci bir rotaya yönelen, PKK önderliğinde (Atasagun, pardon Bahçeli, “kurucu önderlik” derken, aslında PKK’nin önderliğini de kabul etmiş olmaktadır) Türkiye parçası olmuştur. Irak savaşı, yani ABD’nin Irak’ı işgali süreci, Barzani yönetiminde bir Kürt özerk bölgesinin oluşumuna neden olmuştur. Suriye savaşı ise, Koban? başta olmak üzere Suriye’de yeni bir Kürt alanının fiilî olarak oluşumu noktasına gelmiştir. Her iki parçada da, Türkiye’de süren uyanış çizgisinin etkisini görmek mümkündür. Suriye sahasında PYD’nin, PKK’nin uzantısı olduğu görüşü (PYD elbette farklı bir örgüttür ama PKK’den etkilenmesi kaçınılmazdır), başka hiçbir kanıta gerek bırakmadan bunu ifade etmektedir. Gerçekte, her parçadaki hareket, kendine özgü yönleri olan hareketlerdir.

Kürt sorunu, Öcalan daha tutuklanmadan, 1992 yılında bazı açılardan çözülmüştür. Kürt uyanışı gerçekleşmiş (ulusal bilinç oluşmuş) ve halkın aktif desteği alınmıştır. Direnen ve özgürlüğü için savaşan bir halk gerçeği ortaya çıkmıştır. Türkiye’deki yasal çerçeve ne derse desin Kürt halkının birçok sosyal ve kültürel kazanımı ortaya çıkmıştır. Bugün Kürt kadınlarının özgürleşme düzeyi, bunun daha da ilerisidir. Kürt kimliği, devlet ne derse desin, ifadesini bulmaktadır. Yasal çerçeve ne olursa olsun, kimse Kürt olana eski gibi davranma, onu aşağılama yolunu tutamaz hâle gelmişti. Evet bunun yasal çerçevesi ortaya çıkmamıştı. Bir anlamda, 1992 yılında, Kürt sorunu, bir ulusal uyanış anlamında çözülmüştür. Sorun yoktur anlamında değil elbette. Ama hareket kitleselleşmiş, “halklaşmış”tır. Bu bir anlamda, dar anlamda, Kürt sorununun çözümü demektir. Eski kavramlarla gidersek, demokratik devrim denilebilir. Devrim, elbette iktidarı aldığında başka bir yere gelmiş olur. Ama Kürt sorununun özgün anlamda çözülmüş olmasını söylemek, tam da bu eksiklikleri de ifade eder.

Öte yandan, Kürt hareketi içinde uzlaşmacı, işbirlikçi çizgi de eskisi gibi kalamamıştır. Barzani çizgisi varlığını sürdürürken, burjuva-feodal anlayışın beslediği Barzani çizgisi dışında bir başka ulusal-liberal çizgi artık ortadadır. Barzani çizgisi ile devrimci çizgi arasında yer alan ama özü gereği Barzani çizgisinin modern hâli olan bu burjuva liberal çizgi ortaya çıkmıştır. Bu burjuva liberal çizgide burjuva düşünüş, klasik Barzani çizgisindeki burjuva-feodal çizgiden daha baskındır. Bu çizgi, daha çok Kürt orta sınıflarına dayanmaktadır. Ve elbette işbirlikçileri de içindedir. Barzani çizgisinden bazı açılardan ayrılmaktadır. Ama yine de özü itibarı ile, iki ana çizgiden söz etmek mümkündür. Barzani çizgisi ve devrimci çizgi.

Ve Kürt sorununun çözümü denildi mi, bunun hangi sınıfların çıkarına bir çözüm olduğunun da büyük ve belirleyici önemi olduğunu unutmamak gerekir. Bu iki ana çizgi, kişilerin karakterlerinden değil, sınıfların durumundan ileri gelmektedir. Böyle bakılırsa bu çizgiler anlaşılabilir. Ve elbette, bu iki çizgi, her parçada vardır.

Öte yandan bugün, Kürt sorunu bölgesel, hattâ uluslararası bir boyut kazanmıştır. Her büyük güç, ister ABD ister AB olsun, Ortadoğu ile ilgili planlarının içine Kürt hareketini koymak zorundadır. Bu durum, bir yandan, Kürt devriminin gelişimini gösterirken, diğer yandan, sürecin kapsamlı hâle geldiğinin ve birçok yeni zorluğun ortaya çıktığının da kanıtıdır. Kürt hareketi, bugün dünyanın hemen her yerinde çeşitli temsilciliklere sahiptir. Ve bölgede çok farklı güçlerle “karşı karşıya” geldiğini de vurgulamak gerekir.

Kürt hareketi içinde, özü gereği Barzani çizgisi içinde ele alınacak ama farklı bir versiyonu da barındıran yapılanmalar vardır. Uluslararası politikanın içinde, ABD ile, zorunlu veya gönüllü ilişkilerin geliştiğini de tespit etmek gerekir. Suriye sahasında, Irak sahasında devrimci güçlerin yanında bu güçleri de görmek mümkündür.

Öte yandan, Kürt direnişinin, her zorluğa rağmen, bölgede devrimci bir rol oynadığı ve devrimci çizgisini koruyanların etkisinin sürdüğünü de tespit etmek gerekir.

Tüm bu koşullar altında, ortaya çıkan her gelişme veya temasa, olumsuz yaklaşmak doğru değildir.

Kabul etmek gerekir ki, Kürt hareketi, yılların birikimine sahiptir ve bu birikimini farklı manevralar yapmakta da kullanması beklenendir.

Kürt hareketi, 40 yılı aşkın süredir, ülkemizdeki siyasal aktörlerin ana gündemlerinden biridir. Bu, burjuva siyaset için geçerli olduğu gibi, devrimci işçi hareketi için de geçerlidir. Kürt hareketinin kazanımları söz konusu olmasaydı, mesela “anadilde eğitim” gibi bir konu, bugünkü hâline gelmiş olmazdı. Bu tüm halkların bir kazanımıdır. Kimlik sorunlarının çözümü, devrimci işçi hareketinin önünü açıcıdır.

Bu nedenle, Kürt hareketinin her yeni durumda, “bak uzlaştı” gibi değerlendirmelerle ortaya çıkmış olan birikimi hafife almak doğru değildir. Kendimizin yapması gerekenleri, zaten omuzlarında ağır yükler taşıyan Kürt hareketinden beklemek, doğru değildir. Bu böyle olmuyor diye, Kürtlerin devletle her temasına, “bak uzlaşıyorlar” diye bakmak da yerinde değildir.

Öcalan, “tarihî sorumluluğunu alıyorum” diyerek, PKK’nin feshedilmesini ve silah bırakılmasını önermektedir. Bu elbette bizim için alkışlanacak bir durum değildir. Ama dediği gibi bunun tarihsel sorumluluğu kendisine aittir. Sakin olmak ve PKK’nin atacağı adımlara bakmak gerekir. Sürece sadece PKK’nin “ne kaybedeceği” ile bakmak yerine, aslında bu sürecin, TC devletini ne denli etkilemekte olduğunu görme isteği ile de bakmak gerekir. Bugüne kadar terörist olarak ilan edilen Öcalan, şimdi, MHP tarafından çağrılarla meclise davet edilmektedir. Bu durum, TC devletinin ideolojisinin temel taşlarından biri olan milliyetçiliğin eskimiş olduğunu da göstermektedir. “Eskimiş” derken, hiçbir rolü kalmadığını söylemiyoruz. Ama milliyetçiliğin ve dinciliğin etkisinin eski biçimde olmadığını görmek gerekir.

Peki, TC devleti, bu sorunu çözmek için, gereken adımları atabilecek midir? Sanmıyoruz. Aslında burjuva uzmanlar, burjuva cephe, bu soruyu es geçmek için, Öcalan’ın açıklamasının kimi kapsadığı gibi yorumlara, çeşitli tartışmalara yönelmektedir. Oysa sorunun kaynağı TC devleti ve onun uygulamalarıdır. Yıllardır yaptıklarıdır. Takrir-i Sükûn Yasası’ndan bu yana bu süreç hep vardır. Öcalan’ın açıklamaları karşısında, TC devleti nasıl adımlar atacaktır? Bu “uzman” gazetecilere, bu konuyu tartışmalarını öneririz.

Öcalan açıklamasını yapmıştır. Kürt hareketinin farklı kesimlerinin bunu nasıl değerlendireceği, onların sorunudur. Bizim bıkmadan usanmadan altını çizmek istediğimiz nokta, TC devletinin katliam politikalarını her zaman devrede tuttuğu gerçeğidir. NATO, şimdi, sürece daha farklı girmiştir. Ama bu, TC devletinin katliam politikalarına olan ilgisini azaltmayacaktır.

NATO’nun, ABD’nin istediği açıktır: İran’a karşı savaş için kara gücü oluşturmak. Bu doğrultuda İsrail ve Türkiye üzerinden, İran’a karşı savaş hazırlıkları yapılmaktadır. Bu artık bir sır değildir. İran’a karşı savaş, TC devleti için sıradan bir karar değildir. Zordur. Kürtlerin direnen kesimlerinin bertaraf edilmesi yolu ile, onlara imha siyasetinin dayatılması ile, Kürt hareketi içinde Barzani çizgisinin egemen kılınması istenmektedir. İran’a karşı savaş bunu gerektiriyor, diye düşünülmektedir. Dünya çapında süren savaş, ABD emperyalizmini Çin ve Rusya’yı engellemek için, Ortadoğu’dan geçen yolların hazırlanması konusunda hamleler yapmaya itmiştir. Bunun açıkça konuşulduğu ve Kürt uzmanlar içinde de yer bulduğu bilinmektedir. Bunun için Kürt hareketinin bu planların parçası hâline getirilmesi isteği vardır.

Bu onların, emperyalist güçlerin isteğidir. Ve Kürtleri imha etme olanağını eline aldığını düşünen TC devletinin bu yola girmesi, elbette çok da zor değildir. NATO ile TC devleti arasındaki fark, birincisinin bazı Kürtleri, ikincisinin ise mümkünse tüm Kürtleri imha etmeyi istemesi şeklindedir.

Biz elbette ki Kürt devriminin bölgedeki devrimci direnişin bir parçası olmasını isteriz. Gönlümüz bundan yanadır. Bu, bölgemizdeki işçi hareketinin çıkarları gereği böyledir. Ama bu konuda Kürt hareketine akıl verecek durumda olmadığımızı da görmek gerekir.

Bize pratik olarak sorulan soru, “barıştan yana mısınız” sorusu ise, elbette barıştan yanayız. Kürt halkı için onurlu bir barıştan yanayız. Kendini bugüne getiren hattı inkâr etmeden, onurlu bir barış mümkün ise, bundan elbette yanayız. Bu nedenle de, Kürtlerin barıştan yana olmaları durumunu en geniş halk kitlelerine anlatmaktan yanayız. Bu açıdan DEM Parti’nin halka ulaşma çabalarını olumlu buluruz. TC devletinin veya NATO’nun bunu, yani onurlu bir barışı, istemediğinden de eminiz. Egemenlerin barış planları sahtedir ve ancak kendilerine boyun eğilmesi hâlinin farklı kelimelerle ifadesidir. Egemenler barıştan söz ediyorsa, elbette, eski yöntemlerle yönetemiyorlar demektir. Ama bu, hiç yönetemiyorlar demek değildir.

Varsayalım ki PKK kendini feshetmiş olsun, peki, TC devletinin Kürt sorununu çözme planı nedir? Kürtlerin deyimi ile “AKP-MHP faşizmi” demokratikleşecek midir? Diyelim ki Kürtçe konuşulmasının önündeki engeller ortadan kalkacaktır (ki engellere rağmen bu konu aşılmıştır), bu konuda yeni yasalar yapılacaktır, peki, Kürt emekçileri, Kürt işçileri nasıl yaşayacaklardır? Onların sömürüden kurtulması nasıl sağlanacaktır?

Kürt devriminin işçi ve emekçi Kürtler içinde yarattığı uyanış, egemenin oyunları ile ortadan kaldırılamayacaktır. Bunu bizim kadar egemenlerin de gördüğünden şüphe etmemek gerekir. Kayyum politikaları, Kürtlere dayatılan şiddet ve katliam politikaları, bunun kanıtıdır. Kürtlerin sürece zarar vermeyelim tutumları, egemende zerrece yoktur.

Dünyada bir emperyalist paylaşım savaşımı sürmektedir. Bu savaşım, ABD hegemonyasının aşınması nedeniyle gündeme gelmiştir. Savaş, başlıca beş emperyalist güç arasındadır ve bunlar, ABD, Almanya, Fransa, İngiltere ve Japonya’dır. İtalya, Kanada vb. ülkeleri unutmuş değiliz, sadece onların etkinliğinin arka planda olduğunu söylemek için vurguyu 5 emperyalist güce yapıyoruz. Bu beş emperyalist güç, Rusya ve Çin’i, ortaklaşa yenilgiye uğratarak, sömürgeleştirmek yolu ile krizlerini aşmak istiyorlar. Ukrayna üzerinde süren, bugün ABD ve NATO’nun açık yenilgisi ile bir noktaya gelmiş olan savaş yolu ile ABD, diğer emperyalist güçleri, kendi arkasına almıştır. Bu açıdan AB’nin, en çok da Almanya’nın iradesini kırmıştır. Ama bugün, Ukrayna üzerinde bir “barış” görüşmeleri başlamıştır ve beşli emperyalist güç arasındaki çatışma yeniden öne çıkmaya başlamıştır.

Bu paylaşım savaşımının odak noktalarından biri Ortadoğu’dur, bölgemizdir. Ve bölgemizde bir sosyalist devrim, bu savaş bulutları arasında gelişmektedir. Elbette daha da gelişecektir. Bu nedenle, bölgemiz devrimci hareketlerinin enternasyonalist birliği, dünya devrimci hareketinin enternasyonalist birliği yanı sıra, büyük bir öneme sahiptir. Bölgemizde işçi sınıfının gelişkin olduğu Türkiye, İran ve Mısır gibi ülkeler, bu gelişen sosyalist devrim için büyük öneme sahiptir. Bölgemizde, hangi parçasında olursa olsun gelişecek bir sosyalist devrimin zaferi, diğer parçaları da büyük bir hızla etkileyecektir. Bugünün nispeten küçük devrimci güçleri, bu mücadelede büyük etkilere sahip olacaktır. Bu nedenle, tüm devrimci güçlerin enternasyonalist birliği, büyük bir öneme sahiptir. Ve elbette Kürt devrimci hareketi, bu açıdan birçok yönden önemli olanaklara sahiptir. Tüm bölgede devrimci hareketlerin önünde, devrimci işçi siyasetini geliştirme, kökleştirme, eskimiş anlayışlardan uzaklaştırarak sağlamlaştırma görevi vardır. İşçi sınıfının vatanı yoktur. Bu bölgemiz için çok daha fazlası ile geçerlidir.

Paylaşım savaşımının içinden çıkışın tek yolu, işçi sınıfının devrimci çizgisini temel alan yoldur.

Suriye’de, Mart 2025 başında, 6-10 Mart arasında, 1500’e yakın Alevi katledildi. Belki bu yazı siz okuyanlara ulaştığında, bu katliama uğrayanların sayısı on binleri bulacaktır. Bunu bilmiyoruz. Katliam karşısında, ilgiye değer açıklamalar yapıldı. Bunu biliyoruz. Bu açıklamalar, katliamların artacağının da kanıtını içermektedir.

Birincisi, TC devletinin açıklamasıdır. TC devleti, çeşitli ağızlardan, adeta sevinç çığlıkları atarken, dışarıya “Esad artıklarının provokasyonu” açıklamasını hep bir ağızdan verdi. Yani TC devleti, Saray Rejimi ve özellikle onun yeni elitleri, HTŞ merkezli olduğu söylenen “işgal rejimi”nin aslında savunmada olduğunu, Alevilerin eğer direnirlerse yok edileceklerini ifade etmenin uygun yollarını buldular. Kendi ülkesinde, milyonlarca Alevi’nin yaşadığını unutmuş gibi, Alevilerin öldürülmesini “uygun” bulmuşlardır. Belki, katillerin, biraz ileri gitmiş, “İslamî heyecan” içinde davranmış olduklarını düşünüyor olabilirler. Hepsi budur. Hatırlanacaktır, Davutoğlu, IŞİD’in katillerini, heyecanlı İslamî kesimler olarak ifade etmiştir. Özü gereği bunlar iyi çocuklardır ama heyecanlarını yenememektedirler. Anlaşılan, Alevi katliamı üzerine, TC devletinin yönetenleri, bu katliamı, bu yolla meşrulaştırmak istemektedirler.

Alevi ya da başka bir halktan insanların öldürülmesi, emperyalist-kapitalist dünya için geleneklere uygundur. Hele hele bizim bölgemizde birçok devletin tarihi bu katliamlarla doludur ve TC devleti de bunun içindedir. TC devletinin tarihi katliamlarla doludur. Bunca katliam tarihinin içinden gelen bu devlet yapılanmaları, elbette, bir yeni katliamı da normal olarak ele alırlar. Bu, aynı zamanda, daha başka katliamların da devrede olduğu anlamına gelir. Kürtlere dönük katliam planları sır değildir.

AB, bir bütün olarak, TC devletinin tavrına uygun tutum almış, neredeyse Alevi katliamına sevinmiş ve “eski rejimin artıkları” vurgusu ile düşünmüştür. İşte size Avrupa demokrasisinin, işte size Avrupa değerlerinin gerçek yüzü. Bize “Avrupa demokrasisi” ya da “evrensel insan hakları değerleri”nin temsilcisi olarak sunulmuş olan Avrupa’nın, katliamlar karşısında bu tutumu, ilgiye değerdir.

Dünün “İslamî çeteleri”, tüm samimi Müslümanları bunun dışında tutuyoruz, bugün takım elbise giymiş “devlet” yetkilileri oldular. ABD, AB ve NATO elbette bunları tanımakta epeyce cüretkâr davranmıştır, davranmaktadır. Hem cüretkâr hem de büyük bir telâşla davranmışlar ve hemen onları “iyi” olarak sunmuşlardır. Dünyaya “demokrasi” dağıtmakla uğraşan NATO zihniyetinin gerçek yüzü de ortaya bir kere daha çıkmıştır. Suriye’deki yeni “işgal rejimi”, gerçekte, Suriye’nin sömürgeleştirilmesinin aracıdır. HTŞ’nin İsrail’in işgal politikalarına ve TC’nin işgal politikalarına karşı tutumu, bunun en açık kanıtıdır.

Alevi katliamı, gerçekte, Suriye “işgal rejimi”nin, daha doğrusu onların efendisi ABD’nin, İngiltere’nin, aslında İran’a karşı operasyon için arka cephesini temizlemesi hamlesidir de. Bu nedenle, Batı medeniyeti ve onun sömürgesi olarak TC devleti, bu hamleyi kendi cephesinden, İran’a karşı operasyon cephesinden değerlendirmektedir. Bu nedenle, bu tuhaf, katliamları aklayıcı açıklamaları, doğru ele almak gerekir. Yani, “insanî ve vicdanî” bir değerlendirme beklemek mümkün değildir, tersine hatalı bir tutum almak olur. Meseleyi doğru anlamak için, egemenden “insanî ve vicdanî” bir davranış beklemeyi geride bırakmış olmak gerekir.

Tam da bu katliam haberlerinin gündemde olduğu bir anda, Şara, “operasyonun bittiğini” ilan etti (sahi bitti mi, sanmıyoruz) ve ardından da SDG’nin HTŞ ile anlaştığı haberleri gündeme geldi.

Öcalan’ın “silah bırakma” ve “PKK’nin feshedilmesi” çağrısı ardından başlayan “bu açıklamanın tüm Kürt hareketini, YPG’yi de kapsayıp kapsayamadığı” tartışmalarını bir yerde durduran bir hamledir. Şimdi TC devleti için, YPG de silah bırakmalı açıklamalarının temeli de ortadan kalkmaktadır. Kürtlere dönük katliam planlarını durdurup durduramayacağı bilinmese de.

Elbette, Suriye Kürtleri için “sorun çözülmüş” değildir. Değildir, çünkü SDG’nin ya da onun ana omurgası olan YPG’nin, HTŞ anlayışı ile nasıl bir arada olabileceği, büyük bir sorudur. Biri, yerel meclisler üzerinden gelişen, diğeri ise ABD ve İngiltere emrine göre hareket eden iki yapıdır. Biri, din, mezhep ayrılığını reddeden, diğeri ise mezhepçidir.

Suriye sahasına bakıldığında, örneğin Alevilerin YPG gibi bir örgütlerinin ve silahlı gücünün olmaması, onları katliamlarla karşı karşıya bırakmaktadır. Bu durum, bu hâl, YPG’nin olur da kendi gücünü HTŞ’ye devretmesi hâlinde yapacağı hatayı da göstermektedir. Elbette SDG ya da Suriye Kürtleri, kendi önlemlerini alacaktır. Ortaya çıkan anlaşmanın detayları belli olmuş olmasa da, YPG, kendi gücüne uygun anlaşmalar yapacaktır.

Böylece ABD, kendi planları doğrultusunda ilerleme kaydetmektedir. Eğer, mesele İran’a karşı savaş kundaklanması ise, ABD bu konuda yol almaktadır denilebilir. TC devletinin eli rahatlatılırsa, İran’a karşı daha açık bir tutum alacağı düşünülebilir. İstenen de budur.

Görülebilir durumdadır; süreç birçok gelişmeye gebedir. Bu Suriye savaşının yeni evresi olarak ele alınabilir ve bu yeni evre, aslında Esad’ın ülkeyi terk etmesi ve Şam’ın düşmesi ile başlamıştır.

Bu yeni aşamanın, barışın değil, savaşın yeni aşaması olduğunu düşünmek yerindedir. Alevi katliamı, bu sürecin içinde önemli adımlardan biridir.

Bir yandan İsrail’in işgal politikası, diğer yandan ise, içeride yaşanan katliamlar, aslında Suriye’nin nasıl sömürgeleştirileceğinin sinyallerini vermektedir. Suriye, yeni ABD ve AB sömürgesi hâline getirilmektedir. Burada ABD’nin yanında İngiltere, İsrail ve Fransa’nın daha aktif bir rolü olduğunu görmek mümkündür.

Suriye’deki bu yeni süreç, İran’a karşı savaş politikalarını kolaylaştırıcı olarak görünmektedir. Görünmektedir ama böyle olacağı kesin de değildir. Şimdi, bir yandan, her güç Suriye’den pay almaya çalışacaktır , çalışmaktadır ama aynı zamanda Ortadoğu’daki savaş da boyutlanacaktır. Bu şartlar altında, “kolaylaştırıcı” gibi görünen süreçlerin, kendine has yeni zorlukları olacağı da açık olmalıdır.

Suriye’deki her gelişme, bölgenin her ülkesini de içine çekecektir.

Öncelikle, bugün, dünyanın neresinde olursa olsun ortaya çıkan anlaşmalar, geçicidir ve daha çok taktik değerdedir. Bir savaş döneminde her türlü anlaşma, gerçekte, hızla bozulmaya gebedir. SDG’nin HTŞ ile anlaşmasında da bunun gerçekleşmesi ihtimali yüksektir.

Suriye Kürtleri, aslında iki yönden sıkıştırılmaktadır. Bölgenin en önemli gücü olan SDG, bir yandan, TC devletinin katliam politikaları ile sıkıştırılmaktadır. TC devleti, bölgeye dönük her türlü saldırıyı yapmaktadır. Yapacaktır değil, bizzat yapmaktadır. Üstüne üstlük ABD, Kürtlere açıkça, “TC devletinin güvenlik endişelerini anlıyoruz” demektedir. “Bizim istediğimizi yapmazsanız, Türkiye ile baş başa kalırsınız,” demektedirler. İsrail’in Gazze’de yaptıkları biliniyor. Gazze’de ortaya konan yıkım ve soykırım, Kürtlere bir tehdit olarak sunulmaktadır. Bu birincisidir. İkincisi, Suriye’nin yeni “sömürgeci rejimi”, HTŞ, açık olarak Kürtlere karşı savaşın zorluğunu ortaya koysa da, aynı zamanda tek bir ordu gibi vurguları ile tehdit etmekte ve kendi efendileri için yol açmaktadır.

Hem HTŞ hem TC devleti, gerçekte ABD politikalarını devreye sokmaktadır. Oyuncu ABD’dir, İngiltere’dir. İsrail ve TC bunların tetikçileridir. Ama hem HTŞ ve de hem de TC devleti, hem de İsrail, elbette kendi eğilimlerini de devreye sokmaktadır. TC devleti için, İran’a operasyon karşılığında Kürt hareketine soykırım dayatma bir “fırsat” olarak görünmektedir. Bu arada Suriye sahasında işgalini sürdürmektedir. HTŞ için ise, en azından geçiş döneminde, Kürt hareketi ile çatışmadan, ABD kontrolünde yol alma olanağı aranmaktadır. Brüksel’e davet edilmiştir ve “yaptırımlar”ın kalkması için hareket alanı bulmayı ummaktadır. Bu nedenle, sevmese de Kürtlerle bir anlaşma işine gelmektedir. İsrail ise, Suriye’de alan genişleterek işgal politikasını sürdürmektedir.

Öte yandan, Kürt hareketi için, konumunu korumak, halkın katliama uğramasını önlemek ve sürecin kendinden yana dönmesini sağlamak için, bu anlaşma, geçici de olsa, kabul edilebilirdir. Yoksa, HTŞ ile, YPG’nin ortaklaşması düşünülemez. Tarihte yüzlerce örneği vardır; istemediğiniz hâlde, bazı anlaşmalara girmek zorunda kalırsınız. Ama bu anlaşmalar, aslında, daha diri durmayı, daha uyanık durmayı gerekli kılar. Herkesin bir gün bozacağı bir anlaşmayı yürütmek, oldukça zorlu bir süreçtir.

Şimdi, TC devleti, Atasagun’un ağzından MHP lideri konuşuyormuş gibi, YPG’nin silah bırakmasının muhatabı olmadığını kabul etmek zorundadır. Artık, SDG için Suriye yönetiminin bir parçası olma süreci başlamış olacaktır. En azından resmî durum böyledir.

Bu anlaşmaya ne TC devleti, ne HTŞ ve ne de SDG uymakla yükümlü değildir. Ama ABD, bu anlaşmayı geçerli kılmak için bir süre ısrar edecektir. Edecektir, çünkü onun cephesinden durum farklıdır. Onun önünde İran’a karşı saldırı hedefi vardır.

SDG’nin demokratik, laik yönetim sistemi ile HTŞ’nin çeteci ve İslamî yönetim sistemi arasında dağlar kadar fark vardır. HTŞ’nin Kürtlerin denetimindeki alanlardaki gibi bir yönetime razı olması ya da uyum göstermesi, mümkün değildir. Kaldı ki TC devletinin denetimindeki bölgeler ve onun uzantısı olan İslamî güçlerin durumu da ayrı bir konudur. İsrail’in işgal ettiği alanları sayarken, TC devletinin işgal ettiği bölgeleri unutmak, bir hokkabazlık ile sağlanamaz.

Suriye’nin sömürgeleştirilmesi süreci, aynı zamanda Suriye’nin bir anlamda paylaşılması da demektir.

Aslında topu topu 11 milyar dolarlık bir ekonomi olan Suriye’nin, emperyalist güçler için büyük bir değeri yoktur. Türkiye’deki büyük şirketlerin çoğunun cirosundan küçüktür. Buna, petrol vb. gelirini de koysanız, büyük bir pasta etmez. Ama mesele sadece Suriye ile ilgili değildir. Mesele daha kapsamlıdır ve Ortadoğu’nun tümünü kapsamaktadır. Bu nedenle Gazze ile Suriye arasında bir bağ kurmak zor değildir.

ABD, tüm bölgeyi kapsayacak bir plan peşindedir. Burada ana halka İran’dır. İran’a karşı savaş için, ABD-İngiltere ekseni, aralarındaki farklılıklara rağmen, tam hızla sahaya müdahale etmektedir. Bu açıdan Türkiye ve İsrail, elbette işin içindedir. İsrail çoktan hazırdır. Türkiye ise, İran’a karşı savaşa girme konusunda elbette kaygılıdır. Bu nedenle TC devleti, ABD planlarına uyumlu hareket ederken, aynı zamanda hızla Kürt hareketini boğmak istemektedir. Planları budur. Ama nihayetinde TC devleti, İran’a karşı tutumunu her alanda, diplomatik alanda ve propaganda alanında ortaya koymaya başlamıştır. Demek ki TC, biraz ayak sürüyerek de olsa, sürece dâhil olmaktadır. Çoktan sürecin içindedir.

Böylece İran, ABD yönetiminde, İngiltere yönetiminde, İsrail ve TC devletinin aktif müdahalesi ile sıkıştırılmak istenmektedir. Kürt hareketi bu açıdan, sürecin önünde bir engel olmaktan çıkartılmak istenmektedir. Kürtlere dayatılan katliam politikası, tam da bu nedenle öne çıkmaktadır. Kürt hareketine, ya bu politikaya uyum sağla ya da katliamlarla karşı karşıya kal, denmektedir. Elbette Kürt hareketi için bu ciddi bir tehdittir. Kürt hareketi, İran’a karşı savaşın parçası olursa, elbette daha büyük kaybedecektir.

İşte bu çerçeve içinde Suriye sahasında ortaya çıkan çatışma ve katliamlar anlam kazanmaktadır. Suriye’deki “sömürgeci işgal rejimi”, arka bahçesini temizlemek istemektedir. Alevi katliamı bu nedenle sahnelenmiştir, sahnelenecektir. Ve bu nedenle, hemen her güç tarafından da yokmuş gibi kabul edilmektedir. Dahası, “Esad rejiminin kalıntıları” vurgusu ile katliamlar olumlanmaktadır.

Tüm bunlar, aslında Suriye’de işlerin normalleştiğinin kanıtları değildir. Tersine savaşın yeni aşamasının göstergeleridir. Öyle anlaşılıyor, Alevilerin silahlı bir direniş geliştirmeleri birçok zorlukla karşı karşıyadır. Bu doğrultuda adımlar atılması isteği ayrıdır ama işleri zordur.

Şimdi, Suriye sahasında, yeni düzen için vurgular, din, kimlik vb. üzerinden yürümektedir. Oysa mesele, Suriye işçi ve emekçileri meselesidir. Sömürgeleştirme süreci bu açıdan çok önemlidir ve görülmelidir. Sömürgeleştirmek, aslında Suriye halklarının ortak sorunudur ve bu sorunun temelinde, üretenin kim olduğu sorunu yatmaktadır. Sorunun bu yönü ile, kendi gerçekliği içinde ortaya çıkması, maalesef zaman alacaktır. Farklı etnik köken, farklı dinî inanış meselesi, bunun önünde durmaktadır. En azından bugün durum böyledir. Kürtler silahlı güçlere sahiptir. HTŞ, uluslararası desteğe ve silahlı çetelere sahiptir. Dürzîlerin, kendilerini korumak için bazı avantajları vardır ve bölgenin en zayıf güçleri Aleviler ve Hıristiyanlardır. Bu nedenle Alevi katliamı, en zayıf olandan başlamış bir katliam zincirinin bir parçası gibidir. Yine de tüm bunlara rağmen, esas mesele, bu yeni sömürgeleştirme politikası ile, işçi ve emekçilerin mücadelesidir. Dinî ve kültürel, mezhepsel ve ulusal kimlikler üzerinden tartışmalar, gerçekte yeterli değildir. Çünkü ister Kürt, ister Alevi, ister Dürzî, ister Sünnî, ister Arap, ister Süryani, ister Ezîdî, ister Ermeni, ister Hıristiyan olsun, işçiler, her zaman işçidirler ve onların meselesi de buradadır. Bir kere daha, tüm bölgede işçi sınıfının devrimci hattının egemen kılınması meselesine gelmiş oluruz. Tüm bölgede savaşı sona erdirecek tek güç, işçi sınıfının devrimci yoludur. Sosyalist devrim dışında bir barış yolu yoktur. Sosyalist devrimin hangi ülkeden başlayacağı, bu açıdan çok da önemli değildir. Bölgede gelişecek bir sosyalist devrim, elbette, tüm bölgede karşılık bulacaktır. Devrimci işçi hareketinin, her parçada hangi güce sahip olduğu önemli olsa da belirleyici değildir. Bir ülkede gelişecek sosyalist devrim, tüm bölgeyi tutuşturacak ve emperyalist egemenlerle birlikte onların yerli işbirlikçisi olan iktidarları da alaşağı edecektir. Çıkış yolu da budur.

İmamoğlu’nun tutuklanmasıyla başlayan protestolar devam ederken, bir aydan uzun süredir tutuklu olan Birleşik Tekstil Dokuma ve Deri İşçileri Sendikası (BİRTEK-SEN) Başkanı Mehmet Türkmen serbest bırakıldı. Türkmen ilk açıklamasında mücadeleci hattıyla sendikacılığın siyasi ve toplumsal niteliğinin altını çizdi. Ayrıca, bütün sendikalara ve işçilere irade gasplarına ve hukuksuzluklara karşı işçi sınıfı ve emek güçleri olarak savaşma çağrısı yaptı. Türkmen konuşmasında meselenin artık “ne İmamoğlu ne sendika” olduğunu söylese de, sendikalara yaptığı çağrı ve sınıf bakışıyla işçi sınıfını sadece işyerinde değil toplumun bütününde temsil edebilecek bir sendikacılığı gösteriyor. Buna göre, sermaye sınıfına ve temsilcilerine karşı mücadelede sendikaların yeri sadece işyeri, amaçları sadece maaş ve zam mücadeleleri olmamalıdır. Toplumun bütün emekçi kesimlerini birleştirebilecek özgürlük mücadelesi siyasi ve toplumsal alanda büyürken üretenlerin en büyük silahı yine üretici gücünden, genel grevden gelmektedir.

Neden genel grev? Genel grevin önemi nedir? Genel grev çağrısı, sendikacılığın içine sıkıştığı dar ufku önemli bir şekilde aşar ve bir siyasi grev çağrısı olarak, amaçları işyerine kısıtlı grevlerden ayrılır. İşte tam da bu yüzden, Türkiye dâhil birçok yerde kısıtlama veya yasak altındadır. Grev hakkı normal koşullarda da olabildiğince kısıtlanmakta, grevlere işyerinde bile ancak belirli durumlarda izin verilmektedir; bunlar kapitalizmin ve işverenlerin işçileri en büyük silahlarından mahrum bırakma politikasının öncü metodudur. Dayanışma grevleri ve siyasi grevlerin tamamen yasaklanması bunun bir parçasıdır ama daha ileri bir önem taşır. Bu yasaklarla, işçilerin işçi olarak, bir sınıf olarak siyasi mücadele vermesinin önü kapatılır ve işçilerin başka işyerlerini destekleme vs. gibi dayanışma eylemlerinde bulunmaları engellenmek istenir. Böylece, işverenin ve Saray Rejimi gibi işveren temsilcisi siyasi güçlerin istediği sendika türü; işyerine kısıtlanmış, amaçları dar ekonomik kazanımları aşamayan, toplumsal ve siyasi bir güç olarak kamu sahnesine çıkamayan sendikalardır.

İşçilerin kaderi hükümet ve devlet politikalarıyla her gün belirlenirken bu kısıtlamalarla işçilerin özgün örgütlenmelerinin parçalanmış, kısıtlı, ehlîleştirilmiş kalması hedeflenmektedir. Bu nedenle, Türkmen’in açıklaması ve antidemokratik uygulamalara, baskılara, hukuksuzluklara karşı 25 Mart günü iş bırakma kararı alan Eğitim Sen’in eylemleri değerlidir. Bu tutumlar bize işçilerin işyerinde ayrı, siyasi alanda ayrı; veya bir işyerinde ayrı diğerinde ayrı çıkarları olmadığını hatırlatır. İşveren egemenliğinin sadece işyerine sınırlı olmadığını anlatır, sokakla işyeri arasındaki siyasi özdeşliği ortaya koyar.

Genel grev böylece siyasi “özgürlük,” “demokrasi” taleplerini açlığa, yoksulluğa, sömürüye karşı mücadeleyle, dünyayı yaratan emek eyleminden alınan güçte birleştirir. Bu nedenle genel grev sağlık işçilerini, eğitim işçilerini, fabrika işçilerini, hizmet işçilerini, tarım işçilerini, her türlü beyaz yakalı işçileri; kısacası, emeğini satarak geçinen herkesi kapsayacak bir hareket olarak alınmalıdır. Genel grev, işçi sınıfını sadece mavi yakalı işçiler ve onların sendikaları kapsamında alan, dar bir işçi sınıfı algısına kısıtlanamaz.

Sınıf ayrımlarının durmadan daha da netleştiği, asgarî ücretin ve emekli maaşlarının açlık ve yoksulluk sınırlarının altında belirlendiği koşullarda işçi düşmanı pratiklerin işyerine sınırlı olmadığı da belirginleşmektedir. Öyle ki 2023 verilerine göre, Türkiye’de nüfusun en yoksul %50’sinin, yani 42 milyon insanın toplam serveti, ülkedeki bütün servetin toplamının sadece %0,5’ine denk gelmektedir. En zengin %1 ise servetin %42’sine sahiptir. İşyeri ve dar ekonomik mücadelelere sınırlı sendikacılık, bu yoksulluk koşullarının ardındaki siyasi kararlara ve politikalara mahkûm kalacaktır. İBB’de en son örneğini gördüğümüz irade gasbının ardındaki güç, bu yoksulluk koşullarını yaratanla aynı güçtür, bunlara karşı mücadeleler aynı mücadeledir.

Bu şekilde, genel ve siyasi grev çağrıları ve pratikleri, boykotlardan da çok daha ileri bir önem taşımaktadır. Özgür Özel, iktidara yakın bazı markalara boykot çağrısını yükseltirken bu ayrımı anlamak esastır. Grev, boykottan neden daha önemlidir?

Boykot tüketim gücüne dayanırken, grev üretim gücüne dayanır. Birinde tüketici olarak siyasi bir eylemde bulunulurken, diğerinde üretici olarak siyasi özne olarak hareket edilir. İlk olarak, üretilen şey satılmadıkça değer ve kârın gerçekleşmesi mümkün olmasa da, üretim tüketimden daha temel olan eylemdir. Değerin yaratıldığı an üretimdedir ve bu nedenle üretimi hedef alan kolektif eylemler her zaman sistemin bütününü daha keskin bir şekilde kalbinden vurur. Üretim ve tüketim bir bütün olsa da, üretimin temel niteliğinden burada bir kesinti her zaman daha efektif bir araçtır.

Ayrıca, grevler hayatta boykotlardan daha sarsıcı ve etkin bir siyasi durum yaratırlar çünkü daha görünür ve hayatı durdurucu bir etkiye sahiptirler. Boykotun etkisi medyadan, haberlerden vs. takip edilebilir ama bireylerin gündelik yaşamında bir araya getirici ve dönüştürücü gücü sınırlıdır. Çünkü zaten günün çoğunluğu tüketimde değil üretimde geçer. Bu nedenle, gündelik hayatın dönüşümünde tüketim anında bir değişimin etkisi azdır. Üretim eyleminin durması ise kişilerin gündelik pratiğinin tamamının dönüşümünü gerektirir. Ayrıca, genel greve destek veren esnafın kepenk kapatması, durdurulan fabrikalar, okullar vs. herkesin sokağa adım attığında tecrübe edebileceği bir olağanüstü toplumsal tepki ve durumun görünürlüğünü sağlar. Kısaca, boykot genel olarak hayat aynı şekilde devam ederken gerçekleşebilirken hayatın asıl dönüşümü üretime dayalı eylemin durmasında yatar. Üretimin yukarıda bahsedilen daha esas ve yönlendirici gücü burada da yatar.

Üçüncü olarak, üretici özne olarak eylem, tüketici olarak eylemden daha ileri ve dönüştürücüdür çünkü tüketiciliğe dayalı eylem nihayetinde bireyseldir. Bu nedenle, tüketicilik üzerinden sürdürülebilir bir kolektif bir özne kurulması zor veya olanaksızdır çünkü tüketimin kendisi bireysel bir eylemdir. Üretimin kolektif karakteri ise çok daha işin özündedir ve görünürdür. Tüketici boykotu çok kişinin yapabileceği ama herkesin kendi yaptığı bir eylemdir. Grev ise kolektif olarak yapılır ve büyük bir birlik getirir; bir eylemi beraber yapıyor olmanın bilincini boykottan üstün şekilde aşılar. Bu nedenle, grev, tüketici boykotunun olamayacağı kadar birleştiricidir; bireyin çıkarının bütünle bir olduğunu gösterir. Greve çıkıldığında herkes çıkmalıdır, greve beraber devam edilir ve kimin grevde olduğu iş arkadaşlarının gözünde bellidir. Boykot yapan kişinin ise boykotta olduğunu göstermesi ancak ekstra bir çabayla olur, başkaları açısından bir fark olmadan boykota son verebilir. Grev ve özellikle genel grev bu şekilde kolektif olarak topluma apayrı bir şekilde bir şey gösteren ve örnek olan bir eylemdir. Bu nedenle cesareti yayar ve başka işçilerin de katılmasını sağlar.

Dördüncü nokta olarak; grev boykottan farklı olarak en yoksul kesimlere kadar hitap eder. Zira tüketici gücünü kullanabilmek için öncelikle tüketici gücünün olması gerekir. Kapitalizmin günümüzde dayattığı yoksulluk ve açlık koşullarında, büyük kesimler zaten Özel’in önerdiği boykot listesindeki markaların çoğundan alışveriş yapacak durumda değildir. Bu şekilde, tüketim gücü değil, üretim asıl bütünsel birleştirici güçtür.

Beşincisi, grev, boykottan farklı bir şekilde öğreticidir. Boykot eden kişi sadece önceden de zaten yaptığı bir eylemi farklı bir yöne yöneltir. Grev ise farklı bir bilinç yaratır, üretenin yöneten de olabileceğini gösterir. Çünkü, grevde hiç sayılanın her şey olduğu, bütün sistemi döndürenin yüzlerin, binlerin, milyonların her gün gerçekleştirdiği üretim eylemi olduğu görülür. Bu kitlesel üretim eylemini her gün gerçekleştirenler karşısında bir avuç “yöneten”in veya işverenin önemsiz olduğu görülür. Yani grev, dünyayı durdurarak dünyayı yaratanın ve mümkün kılanın kim olduğunu gösterir, yeni bir dünya bakışını ortaya çıkarabilir.

Sonuncu olarak, boykot sınıfsal bir eylem değilken, grevin net bir sınıfsal niteliği vardır. Ayrıştırıcı ve kimliğe dayalı siyasi müdahalelere bu temelde karşı gelmeye olanak tanır. Tüketicilik sınıfsal bir durum değildir, sermaye sahibi de açlık sınırının altında yaşayan işçi de tüketici olabilir. Üreticilik düzleminde birleşme ise kimin üretici kimin sömürücü olduğunu belirler ve gerçekten kimin üretenlerin, yoksulların, sömürülenlerin safında olduğunu gösterir. Halkın ve üretenin bütünleşik ittifakı ve iktidarı bazı tüketicilerin diğerlerine karşı değil, bütün üretenlerin üretim temelinde ittifakıyla bu şekilde kurulabilir.

Genel grevin bu dönüştürücü etkilerinin önemi, tarihî örneklerde de görülebilir. Birçok toplumsal hareket genel grevler sayesinde başarıya ulaşmış ve ilerleme kaydetmiştir. Mayıs 1968’de Fransa’yı sarsan efsanevî genel grev dalgası burada ilk akıllara gelecek olanlardandır. Fransa’da emek gücünün üçte ikisini temsil eden 10 milyon kişinin greve çıkması, başkan de Gaulle’nin ülkeden kaçmasına ve erken seçime neden olmuştu. Hindistan’da 2020’de gerçekleşen genel grev dalgası ise 250 milyon işçinin ve 10 sendikanın katılımıyla tarihin en büyük grev dalgası olarak kayıtlara geçmişti. Devam eden mücadeleyle, hedeflerden biri olan tarım politikalarından vazgeçildi. Sendikacılığın toplumsal hareketlerle bütünlüğünü savunan toplumsal hareket sendikacılığı için en önemli örneklerden biri, Güney Afrika’daki apartheid rejiminin yıkılmasında sendikaların toplumsal rolüdür. Daha bu yıl ise, Yunanistan’da 2023 yılında gerçekleşen tren kazasının ikinci yıldönümünde gerçekleşen grevler de ülkeyi durdurmuştur. Bizim tarihimizde ise elbette 15-16 Haziran direnişi işçi sınıfının coğrafyamızdaki en büyük ve siyasi alanda etkin mücadelelerinden biri olarak yol göstericidir. Bütün bunlar ve birçok başka örnek, işçi sınıfının sınıf olarak siyasi alana çıkabilmesinin büyük etkilerini göz önüne koyar.

Tabii ki işçi düşmanı kısıtlamaların ve sendika yönetimlerinin yaygın olduğu bir ortamda genel grevin önünde engeller de fazladır. Bu engellere karşı, işçilerin kendi özgün, kolektif ve ilerici iradeleri yol belirleyici olacaktır. Sendika yönetimleri sessiz kalan, grevden ve eylemden kaçınan sendikalarda mevcut işçiler kendi komiteleriyle, taban örgütlenmeleriyle bu eylemsizliği ve sarı sendikacılığı yenme gücüne sahiptir. İşçileri özgürleştirmek yerine esir alan sendikaların reddedilmesi ancak işçilerin özgün örgütlenmesinin iradesinin bu engeli cesurca aşabilmesiyle olacaktır.

Bu amaç doğrultusunda işyerlerinde atılacak her adım ve eylemin başka sendikalara örnek olma potansiyeli yüksektir. Eğitim Sen bu süreci başlatmıştır ve anında bir soruşturmayla karşı karşıya kalmıştır. Eğitim Sen’e yargının müdahalesi bütün sendikalara tehdittir, Eğitim Sen’in örnek alınmasına karşı göz dağıdır. Sendikal dayanışma buna karşı çıkmalı ve benzer eylemler geliştirilmelidir. Toplumsal ve siyasi sorumluluklarından kaçınan ve bunları görmezden gelen sendikaların işçileri gerçekten temsil etmediği, işyerlerinde, sendika toplantılarında, alanlarda dillendirilmelidir. İlerici işçiler sendika toplantıları talep etmeli, eğer sendika buna cevap vermiyorsa, kendi toplantılarını organize etmeli, kolektif bir süreci işyerlerinde başlatmalıdır. Sendikasız işyerlerinde başlayan kolektif siyasi bir mücadele ileride sendikalaşma sürecini de beraberinde getirebilir. Burada eylemlere beraber giden bir grup iş arkadaşı bile bu süreci başlatabilir ve ilerletme potansiyelini barındırır. Sokağın enerjisinin işyerinde de hakları bu şekilde ilerletmesi yukarıda bahsettiğimiz örneklerde de görülebilen sonuçlardan olmuştur. Alanlarda nasıl korku duvarları aşılıyorsa, işyerlerini de etkisiz kılan korku duvarlarına meydan okumak bütün üretenlerin elindedir.

Şu ana kadar gençlerin ve üniversitelerin dinamik enerji verdiği mücadele ancak bu şekilde toplumun bütün kesimleriyle ve sendikalarla kucaklaşarak dönüştürücü hâle gelebilir. Boykotu aşarak üretimden gelen güçle genel grev çağrısına katılmak bunun yolunu açacaktır, sokak ve işyerini birleştirecektir. Alanlarda polis tarafından saldırı ve şiddete maruz kalanların güvenliğini sağlayacak olan da ancak örgütlü bir şekilde bu mücadeleye sahip çıkıp onları koruyacak emek güçleridir. Çocukları, torunları sokakları dolduranlar, aynı cesaretle genel grev çağrısını sahiplenerek yeni Ali İsmailler, Abdullah Cömertlerin çıkmasını engelleyebilir.

Yoksulluk, sömürü, açlığa karşı mücadeleyle özgürlük için, zorbalığa ve irade gasbına karşı mücadele aynıdır; kurtuluş genel grevle ilerletilecek işçi iktidarındadır!

19 Mart’ta İBB Başkanı İmamoğlu’nun diplomasının iptali kararı ardından İstanbul Üniversitesi öğrencilerinin bu kararı protesto etmek üzere düzenlediği yürüyüşte öğrencilerinin önüne çekilen polis barikatını aşmasıyla bir direniş başladı.

Sonrasında gelişen süreç bu derginin okurları tarafından bilinmekte ve dergideki diğer yazılar içinde irdelenmektedir. Bu yazıda öğrenci hareketinin güncel durumunu ele alacağım.

1

Saray Rejiminin öğrenci gençliğe vaat edeceği bir şey kalmamıştır.

Direnişle bu, akıllarda açığa çıkmaktadır.

Ne yapacaklar? Polis şiddetini mi azaltacaklar? Barınma, beslenme, burs koşullarını mı iyileştirecekler? İşsizliği mi azaltacaklar? Kulüpler, topluluklar üzerindeki baskı ve yasakları mı kaldıracaklar? Öğrencilerin asansörde, kadınların sokak ortasında öldürülmelerini mi engelleyecekler?

Ekonomik krizle soyulmuş, siyasi baskılarla sindirilmeye çalışılmış, geleceğe dair hayalleri ellerinden alınmış bir gençlik yaratmışlardır.

Bütün bunlar Saray Rejiminin yağma-rant-savaş ekonomisinin ve iç savaş hukukunun sonuçlarıdır. Saray Rejimi bu sonuçları hafifletici bir adım atamayacaktır.

Öğrenciler “Kurtuluş sokakta, sandıkta değil” demiş ve başından beri kendi eylemlerini örgütleyerek direnişin önünü açabileceklerini görmüşlerdir.

Öğrenci gençlik insanca ve onurlu bir yaşam için direnmektedir. Direnenlerin içinde birçok renk vardır. Direniş yolunu seçen öğrenci gençlik, muhatabını yani Saray Rejimini direnişle tanımaktadır. “Boşalt Saray’ı, biz geliyoruz” diyerek yönü işaret etmektedir.

2

Yükselen öğrenci hareketi, uzun erimli olacaktır.

19 Mart’la başlayan kitlesel eylemler, hareketin yönü ve direnen kitlenin örgütlülüğü açısından birçok eksik taşımaktadır, bu doğrudur ve hissedilendir. Bir hareketin yönü, örgütlülüğü ile sıkı ilişki içerisindedir. Mücadelenin talepleri, bu talepleri örgütleyen oluşumlar, talepleri savunacak eylem hattı bir arada yürüyecektir. İlk anda ortaya konan kitlesel eylemlerde geri düşüşler yaşanabilir, kendini eylem alanında ifade eden herkes örgütlü tarzda harekete katılmayabilir. Bütün bunlar örgütleniyorsak doğal bir sonuçtur, zira hareket daha kararlı hâle gelmektedir. Panik yapmadan, acele sonuçlara varmadan hareketi örgütlemeye yoğunlaşmalıyız.

Öte yandan kitlesel eylemler, inişleri ve çıkışlarıyla ilerleyecektir. Tutuklamalar aracılığıyla ya da üniversiteleri tatil ederek eylemler engellenmeye çalışılmaktadır. İçerideki arkadaşlarımız Silivri’nin hiç de soğuk olmadığını, oraya tatil yapmaya gittiklerini söylemektedir.

Farklı gündemlerle kitlesel eylemler kendilerini göstermeye devam edecektir. Bugün İmamoğlu’na dönük saldırılar bu tepkinin açığa çıkmasına vesile olduğu gibi Saray Rejimi başka vesileler de yaratacaktır.

3

Kitlesel direniş çizgisini ilerletmeliyiz.

Üniversitelerdeki boykot çağrısı, katılımın önemli derecedeki büyüklüğü bir yana, öğrenci gençliğin son yıllardaki ileri eylem biçimlerinden biri olmuştur. Öğrencilerin eyleme giderken kıyafetlerine yaptıkları hazırlık, güvenliklerini sağlamak için haberleşme gruplarında alınan önlemler de bu şekilde değerlendirilebilir. Su sıkan TOMA’ya karşı sırtını dönmek de geniş kitlenin yapabileceği hareket tarzlarından biridir. Geçtiğimiz aylarda yapılan Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerinin kafe işgali de ileri ve yol gösterici eylem biçimlerinden biridir.

Kitlesel direniş çizgisini geniş ve çok boyutlu ele almamız gerekir. Eylemin amacı doğrultusunda ve devletin direnişe çizdiği sınırları kitlesel bir biçimde aşmayı hedefleyen tarzda davranışlar, örnekler yaratmalıyız.

4

Mücadele talepleri oluşturmalı, direnişleri ortaklaştırmayı hedeflemeliyiz.

Tutukluların serbest bırakılması, eylemlere katılan hiçbir öğrenciye disiplin soruşturması açılmaması gibi güncel taleplerin yanı sıra üniversitelerde büyüyen hareketin gündemlerini de ele almalıyız. Belediyelere atanan kayyumdan her üniversitede bulunmaktadır. Bozdoğan Kemeri önünde saldıran polisten ODTÜ’de de bulunmakta, kayyum rektörler eliyle üniversitelere sokulmaktadır. Kayyum rektör polis rektör demektir. Öğrenciler hangi koşullarda barınıyor, kurtlu yemek mi yiyor, akbile atacak parası var mı, umurlarında değildir. Bu Saray kuklalarını defedebilir, biz yönetebiliriz.

Direnişte yer alan her toplumsal kesimle dayanışma içinde olmalıyız. Akademik boykota destek için Eğitim-Sen’li akademisyenlerin greve çıkması dayanışmanın örneğidir. İşçiler, kadınlar, gençler, öğrenciler yan yana direnişi büyütmeliyiz.

5

Her biçim ve düzeyde örgütlenmeyi büyütmeliyiz.

Bugün üniversitelerde, sokaklarda, cezaevlerinde direnenler Gezi’den beri süregelen direnişin devamcısı ve bir sonrakinin öncüsüdür. “Gezi 2.0 loading” sloganı Gezi’yi hatırlatmakta ise de bu direnişi ileri taşımak için Gezi’den daha fazlası gereklidir. Hareketin örgütlülüğü direnişin taşıyıcı kolonları olacaktır.

Boykot komitesi, direniş komitesi, Kaldıraç komitesi vb. direnişin her düzeyine uygun biçimde örgütlenmeliyiz. Mücadele için bir adım daha ileri gitmek isteyen her öğrenciye temas etmeli, konusuna uygun yapılar kurmalıyız. Direniş akılları açmaktadır, devletin yarattığı her türlü kirlenmeye karşı devrimci öğrencilerin örgütlü müdahalesi belirleyici olacaktır. Ve elbette, Saray’ın yeni milliyetçilik dalgası ile gençliği zehirleme çabalarına örgütlü direniş panzehir olacaktır.

Kitlesel ve ülke çapında, merkezî bir öğrenci örgütü kurma hedefiyle çalışmalıyız. Öğrencilerin bir araya geldiği her yapıyı bu ufukla ele almalıyız. Bu konuda Kaldıraç Üniversitenin de bileşeni olduğu Özgür Üniversite Hareketinin kurultayında belirlediği ilke ve işleyiş kararları ön açıcıdır.

Akademik boykota katılan birçok üniversitede bölüm, fakülte veya okul bazında forumlar alınmaktadır. Temsilciler belirlenmekte ve boykotu örgütlemek üzere komiteler oluşturulmaktadır. Bu örgütlenme boykot eyleminin ihtiyacına uygundur, önemli bir örnektir ancak daha kalıcı ve mücadelenin taleplerini örgütleyen meclis tarzı yapılar gereklidir.

Öğrencilerin en geniş katılımını sağlamak amacıyla her bölüm, fakülte ve okulda akademik birim bazlı toplantılar aracılığıyla kararlar almalı ve bölüm, fakülte ve okullar arası temsilciler aracılığıyla birlikte hareket zemini yaratmalıyız. Aşağıda sıraladığım bu zeminin işleyişine dair öneriler, her şehir ve üniversitenin koşullarına uygun bir şekilde hayata geçirilmek üzere ele alınabilir.

– Kararlar toplantılar aracılığıyla alınır. Bu toplantılar, öğrencilerin en geniş katılımını sağlamak amacıyla fakülte veya bölüm bazlı düzenlenebilir.

– Kararlar, toplantı katılımcılarının oy çokluğuyla alınır. Toplantı katılımcılarının her biri bir oy hakkına sahiptir, dolayısıyla katılımcılar bireysel olarak temsil olunur.

– Her toplantı birimi, kararların uygulanabilmesi ve diğer toplantı birimleriyle beraber hareket edebilmek için oy çokluğuyla asil-yedek ya da eş olmak üzere iki temsilci seçer.

– Diğer toplantı birimleriyle beraber hareket edebilmek için komiteler kurulmalıdır. İhtiyaca göre sınıf temsilcilerinden oluşan bölüm komitesi, bölüm temsilcilerinden oluşan fakülte komitesi, fakülte temsilcilerinden oluşan üniversite komitesi, üniversiteler arası komite vb. komiteler kurulur.

– Bu temsilcilerin görevi toplantıda alınan kararları bir üst komiteye iletmek ve uygulanmasını sağlamaktır. Temsilciler toplantı kararıyla azledilebilir, belirli aralıklarla yapılacak seçimlerle tekrar belirlenir.

– Üniversite içindeki öğrenci örgütleri (kulüpler, dayanışmalar, inisiyatifler vb.) toplantılarda katılımcılar aracılığıyla temsil edilebilir, grupların konuya dair görüşlerini bildirebilir.

– Bölüm-fakülte-üniversitelerin biri/birden çoğu, toplantılar arasında oy çokluğuyla ortaklaşılan kararları, söz konusu toplantıda aksi karar oy çokluğuyla çıkmışsa, uygulamama hakkına sahip olmalıdır. Aynı şekilde, öğrenci örgütlenmeleri toplantılar aracılığıyla alınan kararları ihtilafa düştüğü noktada uygulamama hakkına sahip olmalıdır. Ancak ihtilafa düşen toplantı yapıları ya da öğrenci örgütleri genel oy çoğunluğuna sahip kararın önünü kesmemelidir.

Sesini ve soluğunu direnişte bulan tüm öğrencilere selâm olsun!

Yarın bizimdir!

19 Mart 2025’te başlayan direniş, CHP ile Saray (devlet) arasındaki anlaşmalara göre, CHP eli ile yeni bir şekle dönüştürülmek istenmektedir. CHP, tepkiyi, öfkeyi, kendi bayrağı altında toplamak ama adım adım da söndürmek istemektedir. Öfkenin, direnişin söndürülmesi, CHP ile Saray’ın anlaşmalarına bağlı olarak şekillenmektedir.

Özel, açıkça ağzından kaçırmıştır. Saray’a seslenerek, “sözlerinizi tutmuyorsunuz,” demiştir. Ve işin bugünkü aşamasında, CHP, Saraçhane önündeki eylemlere son vermiştir. Kayyum atanmaması karşılığında CHP Saray ile anlaşmış, Saray (devlet) eylemlerin söndürülmesini istemiştir. Ve Özgür Özel, CHP yönetimi, bunu gerçekleştirmek için, (a) eylemlere birkaç gün ara vermiş, (b) eylemi Maltepe sahil meydanına taşımıştır. Her ikisinin de amacı, öfkeyi dindirmektir.

1

19 Mart 2025’te başlayan direniş, İmamoğlu’nun tutuklanması nedeniyle başlamış gibidir. Ama bu doğru değildir, eksiktir. İmamoğlu’nun tutuklanması, bardağı taşıran son damla olmuştur. Bu nedenle, direnişçiler, açıkça işin, meselenin sadece İmamoğlu olmadığını söylemektedirler.

Direniş, yine kendiliğinden bir patlamadır.

Direnişin büyümesini sağlayan şey öğrenci hareketidir. Ve bu açıdan İÜ’de öğrencilerin barikatı aşması, büyük bir değere sahiptir. Direniş, Gezi’den bu yana karşılarında sürekli olarak barikatlar bulan kitlelerin, polis barikatını aşması ile yükselmiştir, sokaklara taşmıştır.

Direnişin ana nedeni, Saray Rejiminin uygulamalarıdır ve kitlelerde egemen olan şey, bu biçimde yaşamak istememeleridir. Nasıl yaşamak istedikleri konusunda bir bilinç yoktur ama böyle yaşamak istemedikleri konusunda bir duygu vardır.

İşte bu nedenle, barikatı yaran İÜ öğrencileri, geniş kitlelere, “bu mümkün” dedirtmiştir. Sokaklara taşmanın ana nedeni budur.

2

Bu direnişi, Gezi Direnişi ile karşılaştırmak doğru değildir. Elbette bir sosyal patlama olarak karşılaştırılabilir. Ama Gezi Direnişi’nin bir yenisinin tekrarlanacağını düşünmek, öyle ele almak, öyle karşılaştırmak doğru değildir.

Özü gereği, Gezi Direnişi de, “böyle yaşamak istemiyorum” demek idi. Ama Gezi Direnişi’nin ana özelliği, korku duvarını delmesi, 12 Eylül ile kitlesel hesaplaşma olmasıdır. 19 Mart direnişi, elbette, Gezi Direnişi’nin izlerini taşıyacaktır. Ondan sonra ortaya çıkmıştır. Gezi’den 12 yıl sonra gelişmiştir. Bu 12 yıl boyunca, Gezi Direnişi durdurulamamıştır ve egemenin, Saray Rejiminin korkulu rüyası olmaya devam etmiştir. 12 yıl boyunca, Gezi Direnişi’nin etkilerini kırmak için, egemen, Saray Rejimi denilen şeyi, olağanüstü devlet örgütlenmesini geliştirmiştir. Bugünkü Saray Rejimi, Gezi Direnişi de içinde Kürtlerin direnişi de içinde, direnişi durdurmak için geliştirilmiştir. Saray Rejimi, bu nedenle, bir karşı-devrim örgütlenmesidir. Elbette Saray Rejiminin organizasyonunda, uluslararası alanda süren paylaşım savaşımının da büyük etkisi vardır.

Gezi Direnişi, egemen tarafından püskürtülmüştür. Zaten karakteri gereği kendiliğinden bir direniş olan Gezi Direnişi’ni, devrimci sosyalistler, daha ileri taşıyamamıştır. Bu devrimci sosyalistlerin, devrimci işçilerin örgütlülüğündeki güçsüzlükle bağlantılıdır. 

Egemen, Gezi sonrasında da saldırılarını yoğunlaştırmıştır.

12 yıl boyunca her eylemde, en küçük bir eylemde bile, 20 kişinin bir basın açıklamasında bile, Saray Rejimi, TC devleti, copu ile, kalkanları ile, gazı ile, biberi ile, mahkemesi ile kitlelerin karşısına dikilmiştir. Her eyleme saldırmıştır. Buna rağmen, direniş farklı şekillerde, farklı büyüklüklerde sürmüştür ve gelişmiştir. İşçi sınıfı içinde, pandemi sonrası artan krizin de etkisi ile direniş yer bulmuş, yaygınlık kazanmıştır. Kısacası, Gezi Direnişi’nin açtığı yolda, direnişler, yerel alanlarda, küçük boyutlarda sürmüştür. Bu nedenle, bu 12 yıllık ısrar kıymetlidir ve kitleleri dinamik tutmaktadır. Elbette, eylemlere katılan kitleleri.

Sürecin önünü kesmek için, Saray Rejimi, sadece saldırmamıştır, sadece baskı ve şiddet politikasını devreye sokmamıştır. Sadece tutuklamalar, barikatlar, hapisler ile yanıt vermemiştir. Aynı anda, CHP eli ile, süreci yönlendirmek, kitleleri evde tutmak için de uğraşmıştır. Bu süre içinde İnce’si ile, Kılıçdaroğlu ile CHP, direnişi “evcilleştirmek”, sistem sınırları içinde tutmak, hattâ öfkeyi eve hapsetmek siyasetini yürütmekle görevlendirilmiştir.

19 Mart 2025’te İÜ öğrencileri, barikatı yıkarak aslında bu saldırıyı tersine çevirmiştir. 

19 Mart 2025 ile başlayan direnişin önemi buradadır.

Direniş, birçok açıdan Gezi Direnişi’nden farklıdır. İleri olduğu yön ise, işte bu barikatı yıkma işidir ve onu Gezi Direnişi’ne bağlayan da budur. Burada barikatı yıkmak, gerçekte siyasal bir eylemdir. Yani, doğrudan iktidara karşı bir eylemdir. Direnişte kitlelerin bir alanda kalma isteği değildir egemen olan. Kitleler, aslında daha ilk anda, İmamoğlu ile bağlantılı olarak hareket etmemiştir. Saraçhane’ye gidiş, gerçekte, kayyum politikasına karşı bir direniş ve gerekirse belediyenin işgali, kayyuma verilmemesi içgüdüsünü de içermektedir. Bu bir bilinç düzeyinde olmasa da vardır ve CHP, sürekli olarak, Saraçhane İBB binasını kontrol etmekle meşgul olmuştur. Yani, CHP de hem bu kitlenin direnişinden cesaret almış ama hem de bu kitleden korkmuştur.

Ama 19 Mart direnişi, direniş henüz bitmemiş olsa da, Gezi’nin yaygınlığına ulaşamamıştır. Dahası, bir alternatif yaşamın izlerini ortaya koymaz. Tersine, “böyle yaşamak istemiyoruz” hâli öndedir. Bu elbette önemlidir. Her eylemde bir Gezi beklemek hatalı olur ve bir eylem Gezi boyutlarına çıkmadı diye üzülmek de hatalı olur. Bu olup biteni doğru değerlendirme olanağını ortadan kaldırır.

Gezi Direnişi’nden farklı olarak 19 Mart direnişi, daha siyasal istemlerle patlamıştır. Ama ağırlıklı olarak İmamoğlu ve Özel’den oluşan CHP tarafından kontrol edilebilir hâle gelmiştir. Gezi Direnişi’nde, burjuva cephenin kontrolü yoktur, bu açıdan da 19 Mart, Gezi’nin gerisinde kalır.

3

19 Mart direnişi, CHP direnişi değildir. Böyle ele almak yanlıştır.

Bugünkü CHP yönetimi, eylemlerin yönetimini almak istemektedir ve 26 Mart Çarşamba günü eylem yerini Maltepe olarak açıklayarak, bu açıdan bir adım atmıştır ve eylem üzerindeki kontrolünü artırmıştır.

Ama 19 Mart direnişi, kitlelerin, “böyle yaşamak istemiyoruz” direnişidir. Direniş, öğrencilerin direnişi ile CHP’nin boyunu aşmıştır. CHP’nin yeni yönetimi, süreci tutabilmek için, önceki yönetimden daha büyük bir “uyum” göstermiştir. İmamoğlu, direneceğim mesajını vermiş, Özgür Özel, bu yolda toplanan kitlelerin eğilimlerine uygun olarak, daha sol ifadeler kullanmıştır. Bu yolla, kitle ile bağ kurmanın yolunu bulmaya çalışmıştır. Ama hemen ardından, bu bağ kurulduğu ölçüde, kendi karakteri ile eylemleri kontrol altına alma “emri”ne uygun davranmaya başlamıştır.

Bugün Saray, Özgür Özel’i “turpun büyüğü” ile tehdit etmektedir. Muhtemelen bu turp, bir videodur. Burjuva cephede cinsel içerikli videoların kullanılması bir gelenektir. Özgür Özel, “siz anlaşmalara uymuyorsunuz” demektedir. Aslında burjuva cephe içinde hiçbir güç veya kişi anlaşmalara uymaz. Ancak “devletin sırları” konusunda bir sessizlik hep vardır. Erdoğan’ın turpun büyükleri dediklerini bilmiyoruz, ama bu tehdidin pazarlığın sürdüğünü gösterdiğini kabul edebiliriz.

Saray Rejimi, eğer CHP eli ile süreci, kitlelerin direnişini kontrol altına alabilirse, 29 Mart 2025 tarihi itibari ile durum böyledir, ardından saldırılarını devreye sokacaktır. Bu konuda, CHP ile bir pazarlığın yürüdüğü ve yürüyeceği de kesindir.

CHP, bir eylem programı yapmış gibidir. İmamoğlu planı olarak görünmektedir.

– Her çarşamba İstanbul’un bir ilçesinde bir miting

– Her hafta sonu bir ilde bir miting

– Bu mitinglerde İmamoğlu için 27,7 milyon imza toplamak (sanırım oyların, % oyların, %60’ı hedefleniyor).

CHP’nin bu programı, gerçekte, Batı başkentlerine, ABD, İngiltere, Almanya ve Fransa’ya yani efendilere, yani NATO’ya, “bak Erdoğan dönemi bitti, artık seçimlerde hile de yapsanız kimse inanmaz, bu durumda işi bize verin” mesajı içindir.

CHP’nin hedefi de budur. Ve Batı başkentleri, 26 Mart 2025 tarihine kadar, CHP için destek mesajlarını açıklamamıştır.

ABD ve NATO, Saray Rejiminin önüne, Ortadoğu görevlerini koymuştur. Bu süreci de, bu açıdan ele almaktadır. Saray Rejiminin, Suriye sahasındaki konumu, NATO ve ABD için önemlidir. Bu nedenle, ABD, Ortadoğu planlarını Erdoğan ile sürdürmekte bir sakınca görmez. Tersine, bu konuda elini daha da sağlamlaştırmak ister. ABD için, HTŞ ile ilişkileri, ÖSO ile bağları nedeniyle TC devletinin İran’a karşı savaşın kotarılmasında rol almasını sağlamak önceliklidir. Bu nedenle, ABD, “içeride ve dışarıda savaş” politikasını sürdürmek isteyecektir. Bu nedenle, Saray Rejiminin, “iç cepheyi güçlendirme” siyasetini ABD’li efendilerin desteklediğinden şüphe yoktur. Ama, “iç cepheyi güçlendirmek”, burjuva cephenin tek bir ses vermesi ve savaşa böyle girilmesi, o kadar kolay görünmemektedir. Bu direnişin önemi de buradadır. Direnişin siyasal boyutu buradadır. Yani, Saray Rejiminin iç cepheyi güçlendirme siyasetine bir engeldir. 

4

19 Mart direnişinin başlangıcında var olan ruh ile, kitlelerin alanlara koşması sonrasında ortaya çıkan durum, her eylemde olduğu gibi, burada da farklıdır.

19 Mart’ta İÜ, ardında ODTÜ ile süren ve geniş öğrenci kitlelerinin katıldığı direniş, Saray Rejimi de içinde burjuva düzene karşı bir öfkenin ifadesi idi. Saray Rejimi, her açıdan bir zorbalık olarak ortaya çıkmaktadır ve TC devleti katliam ve şiddet politikalarına, krize vb. uydurduğu açıklamalarla gerçekte halkın, kitlelerin zekâsı ile alay etmekte, kitleleri her yolla ve her araçla aşağılamaktadır. Tüm bunlara yeter demek için ortaya bir neden çıkmış, İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve tutuklanması bardağı taşıran bir damla olmuştur. 

Öğrenciler, aslında bu nedenle, daha ilk anda, daha ileri eylemler yapma eğilimli idiler. Ama nereye yöneleceklerini bilemediler. İstanbul’da Saraçhane, kayyuma karşı işgal amaçlı ve İBB’nin korunması amaçlı bir yönelim olarak kendiliğinden gelişmiştir. Ankara’da, ODTÜ, Hacettepe, ayrı ayrı harekete geçmiş ama ortaya net bir meydan çıkmamıştır. Ankara’da kitleler Kızılay’a akmaya başladığında da, aynı anda farklı meydanların önemi öne çıkmıştır. İzmir’de, öğrenciler hareket ettiğinde, daha hızlı bir biçimde kentin ana merkezlerinde geniş kitlelerle buluşma olanaklarını buldular. Tüm kentleri bir çatışma hâli sardı ve ciddi bir barikat direnişi ortaya çıkmıştır.

Gerçekte CHP, kitleleri kendi cephesinde, kendi kontrolünde toplamakta, İstanbul’da diğer illere göre çok daha fazla avantajlı olmuştur. Bunun bir nedeni, İmamoğlu ve İBB’ye kayyum atanma ihtimalidir. Bu durum, kitlelerin Saraçhane’ye akmasının yolunu açmıştır. 

Saraçhane’de, değişik bir hâl ortaya çıkmıştır. Özgür Özel, o kitleleri kontrol etmek isterken, giderek hızını alamamış ve sol sloganlar kullanmaya başlamıştır. Faşizme karşı mücadele, miting değil eylem, aslında alandan Özgür Özel’e yapılan müdahalelerin izlerini taşımaktadır. Özgür Özel, 1 Mayıs’ta Taksim için bile söz vermiştir. CHP, gelen kitle karşısında ne yapacağını, ancak birkaç gün sonrasında bulabilmiştir. 

Burada burjuva cephenin bir toplantı yaptığı anlaşılmaktadır. Özgür Özel, bu toplantı nedeniyle olsa gerek, alana oldukça geç gelmiştir.

O andan başlayarak, alanda, CHP yönetimini sağlamak için, iki şey ortaya çıkmıştır.

– İlki, Özgür Özel, “provokasyona yol açmayın” çağrıları yapmaya başlamıştır. Ve bu, 1 gün sürmüştür.

CHP yönetiminin utanmazlığının bir kanıtıdır. “Provokasyon” uyarısı, Saray’dan gelmiştir ve elbette Özgür Özel, korkmanın ne demek olduğunu bilir, yani korkusunu evinde bırakmamış gibidir. Kitlelere provokasyondan söz etmek, bazı grupların provokasyon yarattığını iddia etmek, bu ülkede yaşamamak, Saray’dan bakmak ile mümkündür.

Nitekim CHP İl Başkanı, ertesi günlerde, “çocuklar hiçbir şey yapmadan, polis gaz sıktı, yettiniz artık,” demekten kendini alamamıştır.

Ülkemizdeki toplumsal mücadele tarihine bakalım.

Ne zaman bir eylemde sol provokasyon yaratmıştır? Hiçbir zaman. Devrimciler, geniş kitleleri riske edecek adımlar atmaktan kaçınırlar. Her zaman da böyle olmuştur.

Tersine, egemen, TC devleti, her zaman saldırmıştır.

Suruç’ta ne vardı? Devletin katliamı.

Ankara Gar’da ne vardı? Devletin katliamı. Yoksa Ankara’da, gar önünde halay çekilmesi mi provokasyondur?

1 Mayıs 1977’de ne vardı?

Bu ülkede, bir eylemde polis varsa, o eyleme kan bulaşabilir. Bu nedenle, sol grupların provokasyonundan söz etmek, aptallık değil ise, bilerek Saray emrinde çalışmaktır, bilerek Saray medyasının bir parçası olmaktır, bilerek yalan söylemektir.

Şimdi soralım: İmamoğlu nasıl bir provokasyon yapmıştır ki, devlet saldırmış, diplomasını iptal etmiştir? İmamoğlu, gidip Erdoğan’a biat etmiş olsa, diplomasını koruyabilirdi ve provokasyon yaratmamış olurdu. Değil mi?

Bir slogan atmak mı provokasyondur?

Sesini çıkartmak, soru sormak provokasyon olamaz mı? Mesela Özgür Özel, herkesin gözü önünde Erdoğan’a, “merhaba Cumhurbaşkanım” deyip eline sarılmak yerine, “sayın hırsız, sayın katil” demiş olsa provokasyon mu olur?

Polis, gençleri, işçileri dövdüğünde, polise bir yumruk atan kişi provokasyon mu yapmış olur? Okuluna giremezsin, okulundan çıkamazsın, diyen polise karşı durmak provokasyon mudur?

Anayasal hak olduğu söylenen gösteri ve yürüyüş hakkını kullanmak için, sokağa çıkan insanların karşısına cop ile, TOMA ile, gaz ile çıkmak provokasyon değil de, onların gazına, copuna TOMA’sına karşı direnmek midir provokasyon? Bir genç insanın TOMA’nın sıktığı suya karşı dans ederek durması, polisi provoke mi eder? Ne yapalım, Sayın Özgür Özel, nefes almamız bir provokasyon mudur?

Özel bu sözlerini geri almalıdır; kitleden, her boyutu ile kitleden özür dilemelidir.

– TC devletinin ikinci müdahalesi, CHP kitlelerin, eylemlerin kontrolünü alsın istenirken, alandan devrimci grupları uzaklaştırmak üzere, Zafer Partisi ile bağlantılı, 16 genci devreye sokarak, ahlâksızca sloganlar attırmalarıdır. Bu grup, elbette alanda ekarte edilirse, olay çıkmış olacaktır. Özgür Özel, devrimcilerin ne denli provokasyon konusunda uyanık olduğunu bu örnekten anlayabilir. Ama bu çirkin eylem, bu çirkin tutum, aslında DEM de içinde devrimci hareketin moral ve enerjisini alandan uzaklaştırmak için devreye sokulmuştur. Ve Özgür Özel, bunu büyük bir keyifle seyretmiştir. Çünkü ne de olsa sonuçta “milliyetçi demokrat”ların oylarını alacağını düşünmektedir.

CHP, her zaman daha çok ve daha çok AK Parti’ye benzeyerek, bu halkın “sağcı” olduğunu düşündüğünü ilan ederek, oy almak istemiştir. Doğrusu bu politika, kitleleri sağa itmenin, “sağ”cılığı büyütmenin yoludur. CHP, bunun mimarlarından biridir. Şimdi de, 19 Mart 2025’te başlayan eylemlerde devreye Zafer Partisi çetelerini sürmektedir. Hiç utanmaları yoktur. 16 gence, kaçına para vermişlerdir bilinmez, küfürler ettirmek siyaset midir? Ama bu yolla, hem DEM Parti kitlesini ve hem de biz devrimcileri alanlardan uzak tutmak için bir siyasal manevradır. Ve bu duruma, nihayetinde Özgür Özel ve CHP göz yummuştur.

5

19 Mart 2025’te İÜ’de barikatın aşılması ile ortaya çıkan direniş, Özellikle İstanbul ve Ankara’da, iki farklı eğilim ortaya çıkarmıştır. CHP, kitleleri Saraçhane eli ile kendi kontrolüne almaya çalışırken, Saray bu konuda CHP’ye yardım da etmiştir, aynı anda, kitlelerde farklı bir arayış ortaya çıkmıştır ve bu değerlidir.

İstanbul’da Beşiktaş’ta, Maçka Parkı’nda, Galata Köprüsü’nde toplanmalar, aslında Saraçhane’de kitlenin öfkesini dindirme mitinglerine bir tepkidir. Ancak bu arayışlar, yönsüz ve öndersiz kalmıştır. Devrimci öğrenciler, bu meydanlardaki kitleleri yönetmekte yetersiz kalmışlardır. Bu da devrimci hareketin, devrimci öğrenci hareketinin yetersiz örgütlülüğünün ifadesidir. Boğaziçi’nde İTÜ’de, YTÜ’de, İÜ’de ortaya çıkan direniş ve boykot, aslında bir ileri çıkıştır. Öğrenciler, devrimci öğrenci hareketinin liderliğinde farklı bir toplanmayı, farklı bir merkez oluşturmayı yeterince sağlayamamıştır.

Buna rağmen, bu ikili durum özellikle İstanbul’da önemlidir. CHP, bir yerde, büyük avantajları ile kitleyi kendi kontrolünde tutmak istemiştir ve bu konuda başarılı olacağından endişe ettiği için, 26 Mart’ta eylemleri iptal etmiştir, Saraçhane’yi dağıtmıştır. Saraçhane’yi de bırakmak istemeyen devrimci hareketler, Saraçhane dışı alanlarda liderliği sağlamakta zorlanmıştır. Elbette bu, güç meselesidir. Ama başka meydanların, başka bir hattın varlığı önemlidir.

6

Bugün, eylemlerin, eylemcilerin açık talepleri olmalıdır.

1- Gözaltına alınan herkes, 19 Mart 2025’ten beri gözaltına alınan ve tutuklanan herkes, koşulsuz serbest bırakılmalıdır. Özel, bu istemi dile getirmekten dahi korkmaktadır. 

Bu gözaltına alınan, tutuklanan insanlar, gençler, kadınlar, erkekler, hiçbir şeyle suçlanamazlar. Bunların parmak izleri silinmelidir. 

2- Kitlelere karşı tekme, yumruk, gaz, plastik mermi sıkanlar ve bu emirleri verenler için soruşturma açılmalıdır. Bu soruşturma, İçişleri Bakanı da içinde, il emniyet müdürleri ve valileri de içermelidir.

3- Kayyum atanan tüm belediyelerde, kayyum uygulamasına son verilmelidir. Bu belediyelerde, belediye meclisi içinde yeni başkan seçimi yapılmalı ya da belediye başkanları serbest bırakılmalıdır.

4- Boğaziçi, İstanbul Üniversitesi, ODTÜ rektörleri istifa etmeli, haklarında öğrencilere karşı şiddet uygulamak, akademik görevleri dışında davranmak, polisle işbirliği yapmak nedeniyle soruşturma açılmalıdır. Bu üç üniversitenin rektörleri, acilen görevlerinden ayrılmalıdır. İstifa etmeleri onlara bir dirhem de olsa onur kazandırır. Bu üç okuldan başlayarak, tüm üniversitelerde, rektörler, fakültelerde dekanlar, seçimle göreve gelmelidir. 

Görünen odur ki, CHP, kendi adayını seçtirmek için, Batı başkentlerini ikna edecek, ABD, Almanya, İngiltere ve Fransa’nın Erdoğan’ı desteklemesine son vermeye ikna edecek bir imza sayısına ulaşmak istemektedir. Bu onların yoludur.

CHP, bu nedenle, eylemleri, belli bir kalıp içinde tutmak için uğraşacaktır.

Ne grev çağrısı yapacaklardır ne boykot.

Oysa direniş ciddi bir iştir.

Güzel ve gülen bir yüzle direnenlere bakarak, direnişin bir komiklik olduğunu sanmayın. O gözlerde, o yüzlerde yansıyan gülümseme, direnişin öğreticiliği, geleceği görmenin ışığı, yanında birlikte direndiğin insanların umut ve cesaretidir.

Direniş ciddi bir iştir.

Bu nedenle, işi hafife almamak gerekir.

Saray Rejimi, elbette daha da fazla saldıracaktır.

Bu saldırıları geri püskürtmek ve dahası Saray Rejimini alaşağı etmek, ancak direnişi örgütleyerek, geliştirerek sağlanabilir.

Öğrenci hareketi, devrimci bir rotada örgütlenmelidir. Daha bu iş uzun sürecektir. Sakince ama hızla, akılla ve durmadan örgütlenmek gereklidir. Geniş, politik bir örgütlenme, devrimci öğrencilerin ana rotası olmalıdır.

Ancak ülkenin her yerinde sürmekte olan işçi hareketini de işin içine koymak gerekir.

Direnişi, bir çeşit komiklik, işçileri de bir çeşit zekâ özürlü sanan sendikacılar, artık, grev denilen silahı devreye sokmalıdır.

Özgür Özel, “tüketimden gelen güç” çağrıları ile markaları boykot etmeyi öne çıkartıyor. O kadardır, CHP’den beklenecek şey budur. Yine de bravo demeliyiz. İyi ama, esas gücün üretimden geldiğini bilen biz işçiler, esas gücün üretimden geldiğini bilen sendikacılar, evet onlar, tweet atmakla mı yetinecekler?

Elbette bu kabul edilebilir değildir.

DİSK, bu konuda oldukça geri tutum almıştır, almaktadır. Sendikacılar, işçi ve emekçileri zekâ özürlü sanmakta, bizlerin akılları ile dalga geçmektedirler.

DİSK, eylem olarak, 28 Mart Cuma günü, saat tam 12.00’de ayakta durma çağrısı yapmıştır. Komiktir. DİSK, adının başındaki “devrimci” kelimesini çıkartıp atsın. Komik işçi sendikası olur mu? DİSK gibi bir mücadele tarihine sahip olan bir sendikal konfederasyon, ülke ayağa kalkmakta, direniş gelişmekte iken, ülkenin her yerinde işçi grevleri zaten sürmekte iken, eylem olarak, “cuma saat 12.00’de ayağa kalk”ı mı bulmuştur?

Komik olmak budur.

DİSK, mesela şu gün, belirlenmiş bir gün ya da 2 gün ya da üç gün, genel grev çağrısı yapmalıdır.

Saray Rejimi, bir iç savaş yürüttüğünü biliyor.

Mesela bu bilinçle, kitlelere saldırıyor, hapsediyor, aynı anda çeşitli yollarla direniştekilerin yönetimini kendi uzantılarına aldırmak istiyor. 

Saray Rejimi bir iç savaş yürüttüğünü biliyor. Bu nedenle, mesela eylemlerin dozu düşsün diye, bayram tatilini 9 güne çıkartıyor. 9 gün okulların kapalı olmasını istiyor. 9 gün mesela borsanın kapalı olmasını istiyor. İç savaş hâlleri budur. 9 gün okulları tatil etmek budur.

Öyle ise, mesela 9-10-11 Nisan’da DİSK, bir çağrı yapmalı ve genel grev çağrısı ile sokaklara çıkmalıdır.

Öyle, 8 Mart’ta kadın grevi, diye açıklama yapıp, 8 Mart günü kitleler eylemde iken, belediyenin açılış töreninde bir AVM’ye kapanmak, sendikacılık değildir.

Sendikacılık, işçi sendikacılığı, bugün her yerden yükselmekte olan, “genel grev, genel direniş” sloganına kulak vermekten geçmektedir.

Bu çağrı, en başta DİSK tarafından yapılmalıdır. DİSK bu çağrıyı diğer konfederasyonlara götürebilir. Ama kendisi bu çağrıdan geri durmamalıdır. DİSK, CHP veya devletten bir emir gelmesini bekleyerek sendikacılık yapamaz.

Bu çağrı eğer DİSK tarafından yapılmıyorsa, İstanbul başta olmak üzere, sendikalar platformu tarafından yapılmalıdır. İstanbul, İzmir, Ankara sendikalar platformları kurulmalı, bunlar, sendika konfederasyonu ayrımı yapmaksızın, ortaklaşa, genel grev çağrısı yapmalıdır.

Direniş ciddi bir iştir. Direneni, direnmeyeni, bir çırpıda birbirinden ayırır.

Direnişi örgütlemek için, 

Haydi devrimci işçiler, Birleşik Emek Cephesine!

Haydi direnen öğrenciler, devrimci saflara, Kaldıraç Öğrenci saflarına.

Haydi, Kaldıraç Hareketinde, işçi sınıfının devrimci rotasında örgütlen.