Devasa bir sermaye miktarının spekülatif alanda yığılmasıyla kapitalist ekonominin kırılganlığı giderek artıyor. Sistemin bir halkasındaki dalgalanma zincirin diğer halkalarını da sarsıyor. Japonya, Çin, Rusya gibi halkada ağırlığı olan ülke ekonomilerindeki sert dalgalanma, Yunanistan başta olmak üzere Avrupa’nın Güney bandında yer alan ülke ekonomilerindeki tıkanma bir bütün olarak Dünya tekelci sisteminin kırılganlığını arttırıyor.
Kapitalist tekellerin bu dönemlerde ilk refleksi toplu işçi kıyımlarıyla işçileri işten atmak oluyor.
Burjuva ekonomistlerin ifadesiyle derinleşen kırılganlıktan ABD tekelleri de etkilendi. ‘Amerika Merkez Bankası’nın (FED), bu yıl yapılması beklenen faiz artırımları Amerika için de felakete neden oldu’ denilerek, dev tekelci şirketlerden gelen peş peşe işten çıkarma açıklamaları FED’in faiz politikasıyla da ilişkilendirildi.
Açıklamalara göre işten çıkarmalar en fazla petrol alanında yoğunluk gösterdi. Toplu işçi kıyımında ise 30 bin kişiyi işten çıkaracağını açıklayan Hewlett-Packard (HP) başı çekiyor.
Bu yıl en çok işçi çıkaran 8 şirket şöyle:
- HP: Bir dünya devi olan HP bu yıl 30 bin kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Toplam işçi sayısı 300 bin olan şirket, yapacağı işçi kıyımıyla yıllık 2.7 milyar dolar daha fazla gelir elde edilmeyi planlıyor.
- SLB: Ucuz petrol her ne kadar araba sahipleri için iyi olsa da, petrol şirketi Schlumberger’ de işçiler için ‘işten çıkarılma’ anlamına geldi. SLB, bu yıl 20 bin işçiyi kapı önüne koyarak HP’nin ardından en fazla sayıda işçi kıyımı yapan şirket oldu.
- BHI: Petrol şirketlerine araç-gereç sağlayan Baker Hughes, bu yıl 13 bin kişiyi işten çıkardı.
- HAL: Irak işgalinde, ABD Başkan Yardımcısı Dick Cheney’in de ortaklarından olduğu, o dönem Irak’ta Bush yönetiminin ‘tanıdıklara dağıttığı’ milyar dolarlık ihalelerde aslan payını alan petrol ve enerji tekeli Halliburton 11 bin 800 işçiyi işten çıkardı.
- CAT: Çin’deki ekonomik sıkıntılar ve ucuz petrolden nasibini alan Caterpillar ise bu yıl 10 bin kişiyi işten çıkardı. 2018’e kadar bu sayının daha da artabileceğini söyleyen CAT, yıllık 1.5 milyar dolar tasarruf etmeyi planlıyor.
- A&P: ABD’nin önde gelen süpermarket zincirlerinden A&P, yılsonuna kadar çıkartılacaklarla birlikte toplam 8 bin 500 işçin işine son vermiş olacak.
- Microsoft: Şubat 2014‘ten itibaren 25 bin 800 kişiyi işten çıkaran dünya devi bu yıl 7 bin 800 kişiyi işten çıkardı.
- RadioShack: ABD’nin perakende elektronik mağaza zinciri RadioShack 6 bin 500’den fazla işçiyi işten çıkardı.
İşçi Gazetesi / 5 Ekim 2015
