Önceki Bölüm: İşçi Sınıfını İktidara Taşıyacak Araç Olarak Parti

Ülkemiz devrimci hareketi, (daha geniş anlamı ile sol hareket tarihi değil, devrimci hareket) tarihi boyunca, işçi hareketi ile aynı kanallardan akmamıştır. Kısa süreli kesişme noktaları olmuş; ancak bir tek kanal yaratamamıştır.
Bu zaten kendiliğinden olmaz. O halde bu tespitin bir başka okunuşu şudur: Devrimci hareket, işçi sınıfını devrimcileştirememiştir. Yaşanan yenilgiler, en çok bu nedenle, kalıcı zaferlerin kaldıracı haline getirilememiştir.
Bu öznel bir eksikliktir. Bu öznel eksiklik, pek çok etkenin rol oynadığı bir süreçtir. Örneğin; tarih bilinci eksikliği, örneğin; somut durumun “eksik” tahlili vb. gibi. Fakat aslında bu eksiklikler, sonuçta örgüt anlayışında somutlaşır. İdeoloji, örgütlü bir davranışa dönüştüğü zaman, ayrıştırıcı ve aynı anlama gelmek üzere birleştiricidir. İdeoloji örgütsel davranışa dönüşmeye başlayınca, grupları (isterseniz kişileri) birbirlerinden, benzerlerinden ayırır; ama kendini net ifade etme gücüne dönüştüğündeyse, başka bir tarzda birleştiricidir.
Pek çok kişi kabul etmektedir ki, devrimci hareketimiz “birlik” içinde değildir. Bunu kabul edenler arasında dost olmayanlar varsa da samimi ve dost olanlar da azımsanacak düzeyde değildir. Fakat bir yanlış anlayış, birlik konusundaki tartışmalara egemendir. Sanılıyor ki, herkes “ayrı gruplar” şeklinde örgütlendiğinden bir “ayrılık” çıkıyor. Tersine, devrimci hareketimiz tarihinde ayrılıklar “tam” değildir. Ya da örgütsel davranışta ifadesini bulan ideolojik ayrılıklar fazla değildir.
Bir grup, kendi rotasını, başkalarından habersiz olarak belirlerse ve bu konuda ne kadar sağlam bir çalışma yaparsa, aslında kendi benzerlerini o kadar rahatlıkla sezer, anlar. Yani, kendini net ifade edebilme durumu, kendini ideolojik, örgütsel ve ahlâksal olarak ifade edebilme durumu ne kadar gelişmiş ise, o kadar “ifade eksikliğine” dayalı ayrılıkların, sudan ayrılıkların önüne geçilmiş olur. Başka ifade ile anlatalım. Eğer bir hareket kendini, amaçları ve ilkeleri ile ortaya koyarsa, ayrılıklar o kadar azaltılır. Yani, bir hareket, kendini başkalarına göre değil, kendi analizlerine göre, kendi düşleri ve eylemleriyle tarif etmelidir. Bu ise zordur. Başkasının savunduğu bir görüşte hata bulmak kolay yoldur; ama bütünlüklü bir görüş ifade etmek hem zordur, hem de kazandırıcıdır. İşte bu temelde söyleyecek olursak, ülkemiz sol hareketinde, ideolojik ayrılıklar ya da ideolojik ayrılıklara dayalı örgütsel ayrışmalar azdır.
İşte burada, bunun en temel nedeni, parti konusundaki yanlış kavrayış olarak ortaya çıkar.
Bilinç, sonuçta eylemde ifade bulduğunda bilinçtir. Toplumsal mücadelede bu eylem, ilk ve temel olarak, örgüttür. Yani, bilincin ifadesi, nasıl bir araç yaratıldığındadır. Taşı delmek için bulunan araç, bilincin keskinliğinin de ifadesidir. Toplumsal mücadelede bu aracın, her iki sınıf açısından da örgüt olduğunu biliyoruz. Burjuvazinin aracı ya da temel örgütü, devlettir. Devletin gelişimi ve şekillenişi, egemen sınıf bilincinin en somut bilincidir.
İnsanın tarihteki rolü, bilinciyle gelişiyorsa, bilinç de en somut ifadesini, en tartışmasız ifadesini örgütte buluyor. Buna göre örgüt gelişiyor, şekilleniyor.
Öyleyse, bilinç-örgüt bağlantısını yansıtan bir netleşme, asla ayrılık sayılmaz.
Buna rağmen, sol hareketimizin, daha özel olarak devrimci hareketimizin bir birlik sorunu olduğu da açıktır. İşte biz bu noktada, birliğin, iyi niyetli birleşme çağrılarına bağlı olmadığını, tersine kendini örgütsel olarak net ifade etmekte saklı olduğunu geliştiren eylem ile sağlanacağını iddia ediyoruz.
Devrimci hareketimiz, gücü nitelikte aramayı öğrendikçe, bu sorun da çözülecektir.
Nitelik, örgüt ve eylemdedir.
İşte tam bu noktada bir yanlış bakışı düzeltmeliyiz.
Sol hareketimiz tarihi içinde, örgüt ve parti, birbirinden sunî bir biçimde ayrı tutulmuştur. Şöyle bir basamaklandırma genel olarak kabul görmektedir: Önce grup olursun, sonra örgüt ve en sonunda da parti. Bu basamaklandırmada gizli mantık, şöyle ifade edilebilir: Grup isen, hataların daha bağlanabilirdir; zira iddian da azdır. Örgüt olduğunda, henüz tam bir şey olmuş sayılamazsın. Parti olduğunda ise, büyümüş ve “her şey olmuş” sayılırsın. Kimine göre parti oldun mu, senin yapamayacağın iş yoktur, kimine göre parti oldun mu, “öncülüğü de aldın” demektir. Bunlar birer hedef olarak da ele alınmaz, neredeyse iş bitmiş demektir.
Aslında, bu bakış, örgüt ve parti arasında, sunî bir ayrım yaratmaktadır; ama bu bakış destek görür. Hem parti olunca, “büyüdük” demek isteyenlerce, hem “gücümüz olmadığı için adımız örgüt olsun” diyenlerce. Biri partiyi “şişirir”, diğeri örgütü küçümser. Böylece, nicelik olarak büyüdükçe “parti” olunur, büyüyemedin mi de örgüt olarak kalınır.
Bu bakış, dünyanın pek çok ülkesinde, devrimcilerce anlaşılamaz; çünkü adı parti olmadığı halde, iktidara yaklaşan, iktidarı alan, iktidarı alma mücadelesini tüm yönleri ile yürüten örgüt veya hareket vardır.
Demek oluyor ki, örgüt isminin sonunda yer alan bir “P” harfi ile bir “H” harfi ya da bir “Ö” harfi, durumu değiştirmez.
Parti, “part” sözcüğünden, yan parça, ya da ayırmak sözcüğünden geliyor. Parti, kendini benzerlerinden ayırmak anlamına geliyor. Siyasal açıdan kendini benzerlerinden ayırmak, amaç ve ilkelerde bir şekillenmeyi gerektirir. Yani, eylemine yol gösterecek amaç, bu amaç etrafında örgütleniş ve bütünleşme anlamındadır. Bu durumda, sana en çok benzeyenlerin içinden, amaç ve ilkeler etrafında ayrılmak, işin temeli oluyor.
Bu temelde, örgüt ile parti arasında ciddi bir ayrım yoktur. Örgüt, daha genel bir isimdir. Örnek olsun, parti bir örgüttür. Partinin de kendi örgütleri vardır; Ankara örgütü, gençlik örgütü vb. Parti bir örgüttür, parti örgütleri de birer örgüttür. Parti örgütleri, partiye bağlı örgütlerdir, program ve amaçları açısından tamamen bağlı, belli örgütleniş biçimleri açısından farklı; ama ilkeleri açısından yine bağlıdırlar.
Parti, literatürde daha çok siyasal örgütü anlatmak için kullanılır. Bir anlamda, net bir iddiayı ifade eder. Fakat diyelim ki siz bir siyasal “hareket” olarak kendiniz ifade ediyorsunuz. Bu durumda ya henüz program ve ilkeler açısından şekillenmenizi tamamlamamışsınızdır ya da bu süreci tamamladığınız halde, herhangi bir nedenle, bu adı seçiyorsunuzdur. Bu ikinci durumda, bir “hareket” ile bir parti aynı şeydir. Burada seçilen adın kuşkusuz bir mantığı olabilir; ama belirleyici bir ayrım (parti ve örgüt arasında bir ayrım açısından) değildir.
Siyasal bir örgüt, eğer devrimcilerin örgütü ise, iktidarı almanın, iktidarı alma mücadelesinin aracıdır. İşçi sınıfının iktidara taşınması ve sınıfların ortadan kaldırılması amacına bağlı olarak eylem yürütür. Ve tabii ki böylesi bir “özne” kendine hangi adı verirse versin bir partidir.
İşte bu noktada, bu basit gerçekliğin kabulünü önleyen pek çok önyargı vardır ülkemizde. Bunun en trajik örneği Devrimci Yol örneğidir. Devrimci Yol, ülkenin hemen her köşesinde örgütlü, adının sonunda “parti, hareket, örgüt” geçmeyen, kendini örgüt olarak kabul eden; ama parti olarak görmeyen bir örgüttü. Peki, parti olmasının önündeki engel neydi? Aslında Devrimci Yol yönetiminin, 12 Eylül’ün hemen öncesinde, “iç savaş” tespiti yaptığı halde, “parti kuramayız” kararı almış olması bunun nedenini son noktada iyi anlatır. Devrimci Yol, öncü savaşı başlatma işini, partinin kuruluşunun sonrasına koyar. “Parti kurulduktan sonra öncü savaş başlar”, ifadesi giderek partinin hiç kullanılmamasına ve doğru “iç savaş” tespitinin ardından, işçi ve emekçileri iç savaş anında partisiz bırakma kararına vardırılmıştır. Yani, burada, “Eğer parti olursak, öncü savaşı başlatmak konusunda tüm bahanelerimiz de kalkar.” gizli mantığı vardır. Kuşku yok ki öncü savaşını başlatan güç ya da grup, gerçek anlamda (belki program ve tüzüğü yazılmamış olsa da) bir partidir. Onun için parti-öncü savaş önceliği tartışması gerçekte sunî bir tartışmadır, yapaydır. Öncü savaşını başlatmak bir irade işidir. Zaten parti de bu iradeyi koyabilmektir. Burada kaç kişi olduğunun bir önemi yoktur.
Bir grup yola çıkarken, önünü tam göremiyor ya da başka taraftan yola çıkan kollarla çakışma ümidi taşıyorsa ya da sadece o an için öyle olduğunu görüyorsa kendi adını bir grup, bir hareket, bir örgüt olarak koyabilir. Giderek netleşip bir yol çizebilecek noktaya gelinirse, aslında parti haline geldiği halde, adını eskisi gibi tutabilir; ama her iki durumda da öncülük iddiasını içinde taşır. Burada öncülük, kendi dışındaki devrimci gruplara öncülük anlamında da değildir. Hayır, bununla sınırlı olamaz. Öncülük, ilkin, devrimin temel dayanağı olan işçi sınıfına, kitlelere öncülüktür. Nice örgüt vardır ki parti adı taşımadığı halde kitlelere öncülük etmiştir ve nice parti vardır ki adına rağmen öncülük ile zerre kadar ilgisi olmamıştır. Zira öncülük isme bağlı değildir. Öncülüğün ne olduğunu bir sonraki başlığa bırakalım.
Bitirirken, parti-örgüt ilişkisinin, partinin örgütleri bağlamında ele alınmasını burada gerekli görmüyoruz. Sadece söylemek gerekir ki devrimcilerin partisi, örgütlerin bütünüdür. Yani o örgütler, komiteler vb. şeklinde örgütlenir.

Sonraki Bölüm: Parti ve Sınıf

Önceki Bölüm: Araç Olarak Parti

Araç, bizde, çok “önemli” olmamayı anlatır; ama burada öyle değil. Araç, amaçla sıkı sıkıya bağlı, amaca varmak için gerekli olanı anlatır. Konumuz işçi sınıfının partisi olunca Lenin’in sözlerini hatırlamak yeterli: “İşçi sınıfının devrimci partisi, onun burjuvaziye karşı savaşımında tek gerçek silahıdır”. Yani, öyle kolay vazgeçilir, “olmazsa da olur” cinsinden bir araçtan söz etmiyoruz.
Peki, nasıl bir araçtan söz ediyoruz?
Biliniyor ki bir şeyi tarif etmek, “şöyle değil, böyle hiç değil, böyle de değil” gibi, ne olmadığını anlatmakla aynı şey değildir. Mesela, Kongo’nun yerini tarif ediyor olalım: “Efendim Kongo, Avrupa’da değil.”, “Efendim, orada Almanca konuşulmaz.”, “Efendim, zengin bir ülke değil.” vb. gibi olumsuzu tarif eden, ne olmadığını anlatan cümleler amaca uygun düşmez. Konuyu bulandırmaya daha uygundur.
Şimdi biz de, devrimci parti “ne değildir”i değil, “nedir”i tartışalım.
Devrimci parti, işçi sınıfını iktidara taşımanın aracıdır. Bu amaçla, o, içinde yaşadığımız ve yıkmak için mücadele verdiğimiz düzeni aşmış olmalıdır. Mevcut sistemin ahlâk anlayışını, insana yaklaşımını vb. aşmış olmalıdır.
Bir araç, amaca uygun bir yapıya sahip olmalıdır. Tıpkı ağaç kesmek için keskin bir aletin kullanılması, güç alabilmek için bu keskin uca bir sap yapılması gibi. Devrimci partinin, işçi sınıfının kurtuluşuna uygun bir programı olmalıdır. Mevcut sistem içinde “reformlarla” sınırlı bir bakış, sistemi yıkmayı ve yenisini kurmayı hedeflemeyen bir bakış, bu amaca uygun bir örgüt, bir araç yaratamaz. Fakat “aşmak” dediğimiz şey, sadece, ideolojik, programatik bir mesele değildir. Dahası, buna uygun bir ahlâkı yeşertmesi, buna uygun ilkeler oluşturması, geleceğin toplumunun embriyonlarını bugünden kendi saflarında barındırması gerekir. İdeoloji kadar ahlâk, program kadar ilkeler de önem taşır.
İşte burada bir adım daha ilerleyebiliriz. Bir partinin niteliği hakkında bilgi almak istiyorsak, “onun kendi hakkındaki fikrine” bakmak yetmez. Bir parti; ben devrimciyim, diyor diye öyle olmaz. Bakılması gereken; eylemdir, siyasal tutumdur.
Eylem, program ve ilkeleri, ideoloji ve ahlâkı birleştiren, bir arada yoğuran etmendir. Eylem, bilincin ve niteliğin en dolaysız dışavurumudur. Demek oluyor ki, devrimci parti bir savaş örgütüdür.
Peki, ama nasıl bir savaş örgütü? Bunun için hazır reçete aramak, Marksizmden bir dirhem nasiplenmemek demektir. Fakat konunun temel direkleri vardır.
İlk olarak; devrimci parti, burjuva partilere alternatif olarak örgütlenmez. Bu kritik bir ayrım noktasıdır. İşçi sınıfının partisi, sistem içi bir parti değildir ve parlamentoyu kullansa bile, parlamentoya göre, onu baz alarak örgütlenemez. İşçi sınıfının nihaî amaçlarının her koşulda savunucusudur ve bu laf ile olmaz. Her koşulda işçi sınıfının çıkarlarını savunmak demek, ona uygun örgütlenmek demektir. Örneği;n silahı olmayan, savaş düzenine uygun bir örgütü olmayan bir guruba, “ordu” demek olanaklı mıdır? Tanımı gereği bu olmaz. İşçi sınıfının devrimci partisi, sosyalizmi kurma savaşında işçi sınıfının tek gerçek silahıdır. Öyleyse, onun örgütlenmesine şekil verecek olan da budur; iktidarı almak, sosyalizmi kurmak. Demek oluyor ki, işçi sınıfının devrimci partisi, devlete karşı bir örgütlenmedir ve elbette ona göre kurumlar, araçlar, taktikler ile donanmalıdır. Bu partinin amacı, işçi sınıfını iktidara taşımaktır, onu egemen sınıf olarak örgütlemektir. Amaç bu ise, biçim ve metotlar buna uygun olmalıdır. Tersi ciddiyetsizlik olur. Bu zor olabilir; ama kolay yapılıyor diyerek ağacı bir sopa ile kesmeye kalkamazsınız.
Sistemi değiştirmeyi hedefleyen bir örgütleme, buna uygun şekillenmek zorundadır. Kuşku yok ki, burada yasalara bağlı kalarak bir örgütlenme temel alınamaz. Elbette böylesi olanaklar reddedilemez; ama temel de olamaz. Bu, işçi sınıfının devrimci örgütü için bir seçim, bir karar verme noktası, bir tartışma değildir. Tartışma, varlığını garantiye alan bir örgütün, legal olanaklara yaklaşımı konusunda olur ki burada da hiçbir olanak reddedilemez. Burada temel nokta, “işçi sınıfının çıkarlarının her koşulda savunulmasıdır”.
1. İşçi sınıfının nihai çıkarları, iktidarın alınması ve komünizme giden yolda ülkede sosyalizmin kurulması, uluslararası alanda ise, dünya devriminin bir parçası olarak davranabilme yeteneğinin geliştirilmesidir.
2. “Her koşulda”, barış veya şiddetli savaş koşullarında, nispî kolaylıklar içeren koşullarda olduğu gibi en zor koşullarda da, çoğunluğun desteğini alabildiği koşullarda olduğu gibi, çoğunluğun suskun olduğu koşullarda da.
3. “Çıkarlarını savunmak” demek, lafla, açıklamalarla yetinmek değildir. Bunu eylemiyle yapmaktır. Değil mi ki bir siyasi partinin niteliğini onun eylemine bakarak anlıyoruz. Eylemle, her koşulda işçi sınıfının çıkarlarını savunmak demek, buna uygun örgüt ve mekanizmalara sahip olmak demektir. Mekanizma ve örgüt yok ise, doğru olanı savunmak için güç de yok demektir.
Örnek olsun; bugün Anadolu işçi sınıfı yüz binleri Kızılay’a yığdığında, işçi sınıfının gücünü görebiliyor. Fakat bu gövdeyi, onun çıkarları temelinde hedefe taşıyacak “baş” yok. Daha doğrusu, işçi sınıfının peşine takıldığı “sendika başları”, gerçekte işçilerin çıkarlarının değil, devletin ve patronların çıkarlarının temsilcisidirler.
İşçi sınıfının devrimci partisi, işçilerin çoğunluğunun desteğini almayı hedefler; ama onların desteğini almak çoğunluğu kendi üyesi konumuna getirmek demek değildir. Tersine, niteliği gereği, işçi sınıfının en ileri unsurlarını örgütler. Bu anlamda, sıkı disiplinli bir savaş örgütü, bir dar örgüttür. Çevresi halkalarla sarılmış işçi önderlerini, işçi sınıfının öncüleri olarak kendi bağrında toplar.
İşçi sınıfının örgütlenmesinde, sınıf kardeşliği kadar, dünya çapında işçi sınıfının dayanışmasını, proletarya enternasyonalizmini de temel alır. Bu sıradan bir koşul değildir. Milliyetçi, ya da “ulus” çizgisini aşamamış bir örgütlenme, proletaryayı son noktaya kadar taşıyamaz. Nasıl işçi sınıfının devrimci birliği onun gücünün kendi amaçları için kullanılması ise, aynı biçimde uluslararası alanda da bu geçerlidir. Dünya devrimci hareketinin, bugünkü bu zayıf ve dağınık durumunun bizim ve her parçadaki devrimcilerin önüne koyduğu zorlukları düşünürsek, enternasyonalizmin önemi de anlamış oluruz.
Devrimci örgütün amacı; işçi sınıfını devrimcileştirerek iktidarı almak ve savaşsız sömürüsüz bir dünya yolunda sosyalizmi, sınıfsız topluma yürüyüşün ilk adımlarını atmaktır. Sınıfsız toplumu kurmak, bunun için yola çıkanlara, bugünden yeni görevler yükler. İşçi sınıfının devrimci partisi içinde enternasyonalizmin ahlâki temelleri de var olmalıdır. Buna bağlı olarak devrimci parti; içinde gelecek toplumun embriyonunu yetiştirir. Bu nedenle devrimci ahlâk, buna bağlı olarak geliştirilen kişilik, devrimci partinin ayırt edici özelliklerindendir.
Ancak, işçi sınıfının devrimci partisi, onun tek örgütü değildir ve bunu bilerek hareket etmek esastır. Devrimci örgüt, kendi dışındaki işçi örgütlerine, aynı cephe içinde yaklaşmayı başarmalıdır. Bu noktada, diğer işçi örgütlerinin eylem ve çabalarını devrim amacına uygun olarak koordine etmeyi başarır. Öncülük burada başlar. Parti, hem işçi sınıfını devrimcileştirmede öncüdür, hem de farklı amaçlı işçi örgütlerini toparlayıp koordine ederek savaşa yöneltmede öncüdür. Bu ise, ancak uzun sınavlarla kazanılan bir özelliktir.
İşçi sınıfının devrimci örgütü, kendi içinde aydın-işçi ayrımını reddeder. Bu, özellikle ülkemiz için önemli bir noktadır. Ülkemizde, işçi sınıfı hareketi ile devrimci hareket, aynı kanallarda akmamış, akamamıştır. Devrimci hareket, işçi hareketi ile birleşmeyi başaramamış, işçi hareketi genellikle reformistlerin, hatta bugünkü gibi sendika mafyasının elinde soysuzlaştırılmıştır. Onun için, aydın olmak, sınıf örgütlenmesinde daha az disipline dayalı bir ayrıcalık değildir. Disiplinli bir savaş örgütü işçi sınıfını iktidara taşır. Öyleyse bu yapılacak.
Kuşku yok ki, daha pek çok ayrıntı üzerinde durulabilir ve doğrusu, “şeytan ayrıntıda gizlidir” sözü, konu örgütlenme olunca her zaman ama her zaman doğrudur. Bu nedenle, daha detaylı tartışma, ancak ve ancak pratikte bu işi yaparken ve bunu yapmaya dönük sürdürülür. Bazı konuları ise, zaten ayrı başlıklar altında ele alacağız.

Sonraki Bölüm: Suni Bir Ayrım: Örgüt Ve Parti

Önceki Bölüm: İşçi Sınıfı Partisi Üzerine

Devrimci partinin araç olduğu, pek çok tartışmada vurgulanır. Hatta zaman zaman “partinin o kadar da önemli olmadığı” anlamında da bu vurgulara tanık oluruz. Üstelik bizim ülkemizin solcularının “belkemiği olmayan” tartışmaları çok sevdikleri ya da hiçbir konuyu ciddi tartışmadıkları için ele aldıkları her konuyu çamura buladıkları bilinen bir gerçektir. Parti, bir araçtır ve onlar bunu hangi anlamda kullanırsa kullansınlar, partinin araç olma özelliğini unutacak değiliz.
Parti, işçi sınıfının elinde, burjuvaziye karşı sosyalizm ve devrim amacıyla yürüttüğü savaşım için tek gerçek silahtır. Bunun dışında bir silah yoktur ki, işçi sınıfını devrimcileştirsin ya da iktidara taşısın.
Tarihsel gelişme içinde, giderek öznenin rolünün arttığını, bu artan rolün ise, geliştirilen örgütlülüklerde ifade bulduğunu biliyoruz. Örgütlenmemiş, vücut bulmamış görüş öznenin rolü olarak ele alınamaz. Öznenin artan rolü demek, insanın toplumsal yaşama, kendi kaderine müdahalesi demektir. Bu ise süreklilik isteyen, yani ancak örgütlülükle anlam taşıyan bir olgudur.
Kişinin anlık tepkileri, “öznel” olmakla beraber, plansızlığı ifade eder ve burada konuştuğumuz özne ile ilgili değildir. Tepkisel davranış, gerçekte nesnel ile öznelin arasındadır, nesnel olandan “kopuşu” ifade etmez. Oysa özne nesnel koşulların bilincinde olmak, nesnel koşullara bilinçli bir müdahalede bulunmak demektir ve bunu için, “kişi” boyutunu aşıp da toplumsal sürece geçildiği oranda özne örgütlülüğü ifade eder.
Özne, belli nesnel koşulların içinde doğar. Nesnel koşullardan bağımsız, bir özne tarifi, hayali bir özne tarifidir; gerçekliğin yerine idealize edilmiş fikirleri koyar. Özne, içinde doğduğu nesnel koşulların ürünüdür, ama bununla sınırlı değildir. O, aynı zamanda nesnel koşulların aşılması da demektir.
İnsanın doğaya karşı mücadelesinde de bunu görürüz, insanoğlu, amacına uygun, iş görebilen aletler yapmayı başararak doğa karşısında varlığını korumuş, doğayı dönüştürmüştür. Balta yapmak, hem doğayı dönüştürmektir, hem de daha sonraki dönüşüm için müdahalede bulunmaktır. Balta burada araçtır ve onun geliştirilmiş olması bile başlı başına önemli bir adımdır.
Burada da görülüyor ki, geliştirilen araç, amaca uygun ve içinden çıktığı nesnelliği aşan bir özelliğe sahiptir. Kazma bir araçtır ve toprağı kazmak için kullanılması için topraktan farklı olmalıdır. Balta tahta gibi kör ve yuvarlak olursa, balta olmaktan çıkar ve sopaya dönüşür.
Bu basit ve temel akıl yürütme bizi, aracın içinden çıktığı nesnel koşulları aşan bir özelliği olması gerektiği noktasına getirmiştir. Nesnel olmanın birebir yansıması olan, nesnel olanı aşamamış olan bir özne, nesnel olanı dönüştürmek için bir araç olarak işlev göremez.
İkincisi; kör ve yuvarlak bir demirin bıçak olmaması gerçeğinden hareketle, aracın biçiminin amaca uygunluğu noktasının çok da önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Kesmek için keskin bir araca ihtiyacınız vardır. Bu aracın taştan yapılmış bir taş bıçak olduğu durumda iş görmesi, demir bir bıçak olduğu duruma göre daha verimsizdir. Bu durumda demir bıçak daha iyi bir araçtır ve kendisinin öncülü olan taş bıçağa göre insanoğlunun gelişiminin düzeyleri arasındaki farka işaret eder.
“Örgüt örgüttür”, deyip işin içinden çıkamayız. Devrimci parti, içinden çıktığı koşulları aşan bir mekanizmadır, bir canlıdır. Koşulların aşılabilirliğinin, amaç olan dünyanın değiştirilmesinin ilk kanıtıdır da. Devrimci partinin örgütleniş biçimi de içinden geçilen koşullarla bağlantılıdır. Devrimci parti, işçi sınıfının çıkarlarının her koşulda temsilcisidir. Tersinden de işçi sınıfı ancak devrimci partisi var ise, devrim ve sosyalizm savaşında silahı var demektir. Öyle ise işçi sınıfının örgütlülüğünün, bilincinin de sarsılmaz yansıtıcısıdır devrimci parti.
Demek ki, “araç”tır; ama sıradan bir araç değildir. Yani alternatifi olan bir araç değildir. Öyleyse, vazgeçilmez bir araçtır.
Bugüne kadarki tartışmalarda partinin ya da örgütün amaçlaştırılmaması gereğinden hareketle tartışılmıştır. “Amaçlaştırma” yanlıştır mantığıyla, araç tartışmaları yürütülmüştür. Oysa ağacı kesmek için bir baltaya ihtiyacımız vardır ve bunun alternatifi de yeni bir balta vb. olur. Elbette amaç ağacı kesmektir. Elinizdeki baltayı keskin tutmanız, aracınızı inkâr etmenizden bin kat iyidir. Ne zaman amacınızı terk ederseniz, ne zaman toprağı kazmaktan vazgeçerseniz, o zaman, “kazma veya traktör”ü amaçlaştırmayalım demek, samimi ve ciddi değildir. Doğru olanı, hâlâ tarlayı kazarken, araçları amaca uygun olarak kullanmayı, araçları amaçlaştırmamayı tartışabiliriz.
Biz işçilerin, biz devrimcilerin özellikle anlamamız gerekir ki, bazı tartışmaların zamanlaması da önemlidir. Zamansız bir önerme, yolları açmıyor. Belli koşullar altında belli söz ve eylemler masum olurken, belli koşullar altında masumiyeti kalmıyor. Biz, bu topraklarda yaşayan devrimcilerin, tartışma ve eylemde zamanlamaya çok ama çok dikkat göstermemiz gerekir. Bu konudaki eksikliğimiz, kendi değerlerimizi kullanan sahte dostların saldırılarından çok ama çok etkilenmemize neden olmaktadır. Bunun başka adı ise taktik zayıflıktır. Politik mücadeleyi bir “erkeklik” gösterisi olarak ele alanlarımız az değildir. Oysa politik mücadelede taktikler son derece önemlidir. Öyle anlaşılıyor ki, taktik zayıflığımızın kökeninde tarih bilinci eksikliği vardır. Özne üzerine tartıştığımıza göre, tarih bilincinin eksikliği üzerinde durmamız tam da yerinde olacaktır. Devrimci hareketimizin tarihinde çok önemli bir çıkış, bir dönüm noktası olan 1970 hareketinde, yani Mahir, İbrahim ve Deniz’de ifadesini bulan harekette, en önemli eksiklik bu tarih bilincidir. Ülkemiz tarihi açısından son derece kritik yıllarda topraklarımızda önemli bir sıçrama yaratan devrimci hareketin yenilgisinde, en önemli unsurlardan biri taktik zayıflıktır ve bunun temeli de tarih bilinci eksikliğidir.
Tekrar konumuza dönelim. Bu, zamansız ve sahte dostlarca gündeme taşınan tartışmaları daha az dinleyerek ilerleyeceğiz. Tarlayı kazmaktan vazgeçenler, bize kazmanın traktörün amaçlaştırılmaması gerektiğini anlatamazlar.
Devrimci partinin ne olmadığı değil de, ne olduğunu tartışarak ilerlemeliyiz. Araç olması da bize bunu ifade etmeli. Tartışmayı, nasıl bir araç, işçi sınıfına bugün, nasıl bir örgüt, nasıl bir önder lazım konusunda ilerletmeliyiz. Tersi, “olmaması gerekene takılıp” olması gerekeni örgütlemeyi feda etmek, ya da daha sade söylersek gevezelik olur.
İşçi sınıfın öncü partisi, işçi sınıfını iktidara taşımayı amaçlayan, işçi sınıfının çıkarlarını her koşulda koruyan, en zor koşullarda bile görevi savsaklamayan bir araçtır. Eğer iktidar hedefi unutulursa, “sürekli muhalif” olarak kalınırsa, elbette parti amaçlaşmış olacaktır. Yani amaç unutuldukça, kendi varlığı amaç haline gelecektir. Tutucu bir devrimci parti olanaklı mıdır? Elbette hayır; ama eğer iktidar mücadelesi unutulursa elbette amaçlaşma peşi sıra gelecektir.
Yoksa örgütün korunması, düşman saldırıları karşısında direniş, “amaçlaştırma” değildir ve olamaz. Düşman saldırıları karşısında, düşmana karşı en önemli araç olan partiyi, örgütü korumak kuşkusuz gereklidir. Bunun olmamasını istemek kaçkınlıktır ve işten kaçanın araçlara sövmesi kaçınılmaz tepkidir.
Düşman, işçi sınıfının iktidara yürüyüşünü durdurmak isteyecektir. Zaten fazladan ömür sürdüğünün bilincinde olan burjuvazinin, işçi sınıfını örgütsüz ve eli kolu bağlı halde tutabildikçe yaşayabileceğini bilen burjuvazinin her adımda örgüte saldırması kadar doğal bir şey yoktur. Ve düşman saldırılarına karşı örgütünü korumak, devrimci olmanın olmazsa olmaz şartıdır.
Sanırım, bu kaçkınların örgüt düşmanı tutumlarının, sahte özgürlükçülüklerinin gerçek karakteri ortaya çıkmış bulunuyor. İçinde yer aldıkları köleci sistemi değiştirmek, bu devasa boyutlardaki insan kirlenmesine son vermek, insanın insana kulluğunu bitirerek insanı doğa karşısında kendi bilincinde ve özgür kılmak yerine, tüm bunları onaylayarak iki ıstakoz uğruna kıç yalayıcısı duruma gelenleri takip ederek, eylemsizliği, suskunluğu, ahlâksızlığı, tepkisizliği “özgürlük” olarak tanımlayanlar bizi ne kadar rahat bırakırlarsa o kadar iyidir. Gölge etmesinler yeter. Biz, çabalarımızın temeline bunları ikna etmeyi değil, işçi ve emekçileri kazanmayı, onlara gerçekleri açıklamayı ve bunun için örgütlenmeyi koyacağız.
Onun için de bir araç olduğunu bildiğimiz, vazgeçilmez bir araç olduğunu bildiğimiz devrimci örgütü, ya da partiyi nasıl ele aldığımızı tartışacağız. Bundan sonra ise ülkemizde yaygın olarak süren, parti-örgüt tartışmasını ele alacağız.

Sonraki Bölüm: İşçi Sınıfını İktidara Taşıyacak Araç Olarak Parti

Önceki Bölüm: İçindekiler

Marksizm, toplumsal hareketi, toplumsal gelişmeyi “evrimci” tarzda ele alanlardan ayrılır. O, bir yandan toplumsal hareketin yasalarını inceler, tarihin akışını ele alır; ama bunları, değiştirmek hedefi ile yapar. “Filozoflar, dünyayı tanımlamakla yetindiler, oysa asıl olan onu değiştirmektir.” sözü tam da bu gerçeği ifade eder.
Değiştirmek isteği, insanoğlunun yaşamsal faaliyetidir. Doğa ile mücadelenin gereğidir bu. Doğayı değiştirmek, ayakta kalmak için gereken ihtiyaçları gidermek faaliyetinin zorunlu sonucudur. Eylem, üretim aletleri yapmaya, yani insanın daha önceden harcamış olduğu emeğin ürünlerini yeni üretimde kullanmaya başlaması ile dönüştürücü-değiştirici yönü de çoğaltır. Yani insan daha planlı ve daha örgütlü bir eylemlilik sürecine girer. Giderek eylem, salt üretim faaliyeti olmaktan da çıkacaktır elbette.
Demek oluyor ki, değiştirmenin esas olması, bir tercih meselesi olmanın ötesinde pratik bir zorunluluktur. Bugün eserlerini saygıyla okuduğumuz filozoflar, mesela Aristo, eserlerini yazarken köleler onun açlık sorununu, hiç de gönüllüce olmayan bir çark içinde, karşılayan eylemin içindedirler. Filozoflar, Marx ve Engels’e kadar, yorumlamakla yetinirken, aslında insan yine eylemiyle değiştirmekteydi.
Fakat bu pratik, ne zaman ki, teorik bir ifade bulur, teori ışık haline gelir, işte o zaman insanın eyleminin daha da örgütlü olma yönü öne çıkar. Ve bu kez insan, “değiştirmek için” dünyayı (yani, doğayı, toplumu ve düşünceyi) ele almaya başlar. Bir çalışma, tanımak için yapılıyorsa ufku dardır ve baştan sınırlıdır. Oysa başından değiştirmek hedefi varsa, bakış daha da berraklaşacak, metot daha da geliştirilecektir. Marksizm’in farkı da buradadır.
Burada değiştirmek için yola çıkanın da değişeceği açıktır. Bu olgu Marx’ta, Engels’te ve Lenin’de çok açıktır. Kaldıraç’ın logosuna giren söz, bu gerçeği anlatır: “İnsan tarihin öznesidir, değişir, değiştirir.” Üstelik değiştirmek için yola çıkan, değişme sürecine de giriyor demektir. Burası kritiktir; değişme sürecine girmek; değiştirmek için yola çıkmakla başlar. Fakat değişme sürecine giren herkesin değişime o kadar açık olduğu tartışılır. Daha açıkçası, her “öğretmen” öğrenmeye de açık olur düşüncesi otomatik olarak hayat bulmuyor. Tersine, değiştirmenin gerektirdiği ufuk, inanç, eylem “dar” mantıkla ele alındıkça, öğretmen, öğrenmekten korkar haline gelebiliyor. Bunun hem örgütler bazında, hem de insan bazında örneklerinin çok olduğu toplumda yaşıyoruz. Onun için, belki daha ileride tekrarlayacağımız bir şeyi şimdiden söylemeliyiz: Öğrenmekten korkan devrimci değildir. Bunun örgüt içinde uygulanışı şöyledir: İyi bir örgütçü, iyi bir ajitatör, iyi bir propagandacı; eylemden, halktan, sınıftan öğrenmesini bilendir. Öğrenmeyen, öğretemez de.
Tarihin öznesi olarak insan, tarih boyunca, giderek daha etkin bir rol oynamakta, kendi gerçeğini ve yaşam koşullarını eline almaya yönelmektedir. Doğrusu, bu karanlık dönemde bu iddiamı aşırı bulanlar olacaktır. Şimdilik, yazının bu aşamasında onlara, içinden geçilen bu dönemin etkilerini azaltmaları için, tarihe daha uzun bir süreci ele alarak bakmalarını öneririm. İlkel-komünal toplumdan sınıflı topluma geçiş, insanın doğanın kör yasalarını, kendisini kendisi yapan toplum içinde daha da körleştirerek uygulamaya başlaması demektir. Doğadan kopuşun gelişmesi demektir. Biliniyor ki Marksizm, insana toplumsal varlık olarak bakar. Toplumsal bir varlık olarak insan, kendi toplumu üzerinde bilinçli değiştirme faaliyetini daha sonraları öğrenecektir. Ve köleci, feodal ve kapitalist toplumlara geçişte, giderek insanın bilinçli ve örgütlü faaliyeti artar, gelişir. Üstelik bu üç toplum, aslında birbiri içinde bir sonrasını sadece maddi temel olarak, fiili olarak taşıyan toplumlardır. Köleci toplum, feodal toplumun sadece nesnel temelini değil, belli ölçüde varlığını da kendi içinde taşır. Feodal toplum içinde burjuvazi geleceğin egemen sınıfı olarak doğar ve belli düzeyde de gelişir. Bu elbette, bu üç toplumun da sınıflı toplum, yani bir bütünün aşamaları olması ile bağlantılıdır. Sosyalizm, maddi temelleriyle kapitalizmin içinde var olur (büyük çaplı üretim vb.) ama yukarıdaki gibi değil. Sosyalist devrim bugüne kadar görülenin ilerisinde bir bilinç ve örgütlülük istemektedir.
Demek ki, tarih boyunca insanın örgütlü ve bilinçli eyleminin daha da geliştiği ve her yeni evrede daha ileri bir örgütlülük ve onun gerektirdiği bilince ihtiyaç duyulduğu kabul edilebilir durumdadır.
Konumuz toplum olduğuna göre, toplumsal alanda değişimin üzerinde de kısaca durmamız gerekecek. Marksizmi “evrimci” görüş ve teorilerden ayıran ana nokta; onun, devrimlere yer vermesidir. Bu temelde toplumsal tarih, evrim içinde devrimci sıçramalarla akmaktadır. Devrimci sırçamalar onlarca yıla sığan değişmeleri bir anda yaratmaktadır. “Olağan” akışı, sıçramalarla keserek değiştirmekte, tarih akışını “hızlandırmaktır”.
Devrim, toplumsal mücadele ve toplumsal değişimin en önemli sürecidir. Yani, devrimsiz bir toplumsal süreç analizi doğru değildir. Örneğin; Fransız Devrimi’ni yok sayarak, bugünün Fransız toplumunu ve dahası geleceğin Fransız toplumunu anlamak olanaklı olmaz. Devrim, yani kesiklik ve sıçrama, evrimle birlikte ele alınır. Marksizmi, bir evrimci teori haline sokmak isteyenler, devrime yaklaşımını yok sayar ya da unuturlar. Marksizme “akıllıca” saldırılar, (akıllıca derken, doğrudan düşman cephesinden gelen açık saldırılar yerine, “dost” cepheden gelen saldırıları anlatmak istiyoruz) her zaman, Bernstein ve Kautsky’den beri, Marksizmin devrimci yönüne saldırmışlardır.
Toplum, sınıflara, çıkarları uzlaşmaz sınıflara bölündüğünden beri, iki sınıf arasındaki savaş, toplumsal yaşamın her alanında sürmektedir. İki sınıf arasındaki savaş, en gelişmiş biçimlerini, kapitalist toplumda bulmuştur. Birbirine sıkıca bağlı üç sınıflı toplumun başında başlayan bu sınıflar arası savaşımın gelişimi, dolaysız biçimde devletin evriminde izlenebilir. Devlet; egemen sınıfın diğer sınıf ve katmanları baskı altında tutuğu zor aygıtıdır, egemenlik aracıdır. Sınıfların itirafıdır devlet ve onun gelişiminde sınıflı toplumların tarihini bir ölçüde görmek olanaklıdır. Sınıflar arası savaşımın bir cephesinin örgütüdür devlet. Elbette bu tanım eksik olur; çünkü devlet egemen sınıfın sadece bir örgütü değil, en gelişmiş örgütüdür. Egemen sınıfın birden fazla örgütü vardır ve devlet, bunların en gelişmiş olanıdır.
Sınıf savaşları deneyleri, egemen sınıf adına, devlet örgütlenmesinde içerilir, maddeleşir. Örneğin; burjuvazi, sınıf savaşımlarından elde ettiği deneyleri, hangi ülkede olursa olsun, devlet örgütlenmesine yansıtır. Mesela Alman devleti, Hitler döneminin deneylerine göre daha ileri deneylerle donanmıştır. ABD’de devlet, Hitler döneminin mirasına doğrudan konarak örgütlenmiştir. Demek ki, sınıflı toplum boyunca egemen sınıf devleti geliştiriyor.
Devlet o ölçüde gelişmiştir ki, toplumsal yaşamın her alanına doğrudan müdahale etmektedir. Mesela yatak odaları, bugün, doğrudan devletin denetimi altındadır. Mesela aileye etkisi daha da gelişmiştir. Mesela ideolojik etkisi gelişmiş bir denetimi hayatın her alanında kurumlaştırmaya dönük, insanı sürüleştiren niteliktedir ve günümüz Tekelci Polis Devleti, önündeki sınıf savaşlarına göre hazırlanmaktadır. Geleceği yok etmek bunun için tek yol haline gelmiştir ve bunu sağlamak için, insanı insan olmaktan çıkartmaktadır.
Tüm bunlar egemen sınıf cephesindeki gelişmelerdir. Kuşkusuz, aynı sürecin, mevcut toplumu değiştirmekten çıkarı olan sınıflar açısından da ele alınması gerekir. Ve tabii ki, buraya kadar anlatılan egemen sınıfın, sınıf savaşından öğrenmesi, egemen sınıfın egemenlik aygıtı olarak devletin, sınıf savaşımı içinde şekillenmesi gerçeği, yeni toplumu kurmak için harekete geçen sınıf ve güçlerin asgarî örgütlülük düzeylerini belirleyecektir. Günümüz burjuva devleti, yatak odalarına kadar giren, insanı tüketim nesnesi haline getiren, korkaklaştırıp sürüleştiren bir iç savaş aygıtı olarak örgütlenmiştir. Buna bağlı olarak, devrimci güçlerin, düzeni değiştirmek isteyen, burjuva egemenliği yok etmek isteyen güçlerin asgarî örgütlülük düzeyini de oluşturur.
Örneğin; burjuva devletin kullandığı zor ve şiddet, ister istemez devrimci şiddetin başlangıç düzeyini belirleyecektir.
Kapitalizm üzerine konuşalım. Sınıf savaşımının en gelişkin ve en yaygın halini bulduğu toplum, kapitalizmdir. Hem en gelişmiş biçimleri günümüzde ortaya çıkmaktadır -bu anlamda ideolojik, politik, ekonomik düzeyler birbiri içine girmiştir- hem de toplumsal yaşamın her alanına yayılmaktadır. Ve aynı zamanda iktidar için savaş çıplak bir gerçek olarak kendini dayatmaktadır. Bunun dışındaki mücadele, yürütücülerini tam bir komik-adem haline getirirken, mücadelenin kendisi de canavarın midesine öğütülüp hazmedilir hale getirilmektedir. Yeşil hareket (ki başlangıcı şüphelidir) bazı birimleri ile barış hareketi vb. bunun en somut kanıtlarıdır. SSCB döneminde bir savaş ihtimali çok uzaktı. Bugün ise bin kat daha yakın. Dünyada tek nükleer silah kullanmış ülke ABD’dir ve bugün de her yeri bombalamaktadır. Almanya, 2. Dünya Savaşı’ndan beri, ilk kez Avrupa’nın ortasında bir savaşa girmiştir; ama tüm bunlara rağmen “barış hareketi” en geri dönemini yaşamaktadır.
Bu noktalar çok önemli olduğundan bir kere daha tekrarlamak sakıncalı değildir.
1. Kapitalizmde iki sınıf arasındaki savaş toplumsal yaşamın her anını kapsar. Bu anlamıyla, bazı Marksistlerin ağızlarından düşürmedikleri “sivil toplum” günümüz burjuva toplumunda yoktur, olamaz.
2. Sınıf savaşımının biçimlerini iç içe geçmiştir. Bu durum politik savaşımı öne çıkartır. Buna bağlı olarak iktidar savaşımı, ilk ağızdaki istem olarak öndedir.
3. Her devrim, dünya çapında gelişme olanaklarını da içinde barındıracaktır. Küçülen dünya içinde sınıf savaşımının uluslararası karakteri daha da sivrilecektir. Burjuva düzenin geldiği bugünkü aşamada, o burjuva egemenliği dünya kapitalist sistemi içinde ele almamak, başından rotayı şaşırmak, ufku sınırlandırmaktadır.
4. Ufkun artan genişlemesi ihtiyacı, ideolojinin de önemini arttırmaktadır. Dünya çapında her devrim, güçlü bir ideolojik kalkışı, burjuva egemen ideolojinin parçalanmasını gerektirir.
İşte devrim için yola çıkan bir partinin şekillenişi de bu koşullarda gerçekleşecektir. Devrim, bugün, işçi sınıfının iktidarı ele geçirmesi, burjuva devleti parçalaması ve komünizme gidişi hazırlaması demektir. Bunun yerine getirilmesi için, işçi sınıfının bu amacı gerçekleştireceği örgütlülüğe ihtiyacı vardır. Lenin, “işçi sınıfının burjuvaziye karşı savaşımında tek gerçek silahı partisidir” derken tam da bu durumu ifade etmektedir. İşçi sınıfı, uzun yıllar yönetilen, ezilen ve sömürülendir. O ve onun kurtuluşunda çıkarı olan diğer toplumsal kesimler, iktidarı, burjuva sistemin işleyen kuralları içinde alamazlar.
Hatta yürüttükleri sınıf savaşımının yönetilmesi, strateji ve taktiklerin saptanması için bir siyasal örgüte, yani iktidarı almak için organize edilmiş bir örgüte ihtiyacı vardır.
Yukarıda saydığımız dört madde, gerçekte işçi sınıfının devrimci partisinin (işçi sınıfının nihaî çıkarlarını her koşulda önde tutan bir partinin) asgarî koşullarıdır.
Kuşku yok ki, kapitalist sistem içinde işçi sınıfı, düzenin yıkılması için gerekli araçları otomatik olarak bulmaz. Hatta kendi yaşadığı koşulların olmasa bile, kurtuluş koşullarının gerektirdiği bilinç, ona ancak “dışarıdan” ulaştırılabilir. İşçi sınıfı ile bütünleşen aydınların görevi de budur. Burjuva sistem, öylesine ağır yaşam koşulları ile işçileri tüketmekte, sarmaktadır ki, işçiler ancak bilinçle bu koşulları aşan eylemlere yönelebilir ve kendi çıkarlarının gereklerini yapmaya koyulurlar.
Görülüyor ki, sınıf savaşımı, burjuvazinin, işçi sınıfını bir örgüte sahip olana kadar beklediği koşullarda başlamaz. Tersine, burjuvazi, işçi sınıfını örgütsüz kılmak için uğraşır, böylece onu silahsızlandırmış olur. Bu burjuva egemenliğin garantisidir. Örgütsüz işçi sınıfı iktidarı alamaz, tehdit oluşturamaz, hatta ve hatta “ekonomik bir sınıf” olmanın da ötesine geçemez.
Demek ki, işçi sınıfın devrimci partisi, onun burjuvaziye karşı savaşta tek gerçek silahıdır. Parti, işçi sınıfını iktidara taşıyacak bir araçtır. Bu aracın asgarî koşullarının sınıf savaşımı içinden çıktığını belirttik. Şimdi, devrimci partinin araç olmasının anlamı üzerine tartışalım.
“Kaynaşmış bir grup halinde, sarp ve zorlu bir yolda, birbirimizin ellerine sıkı sıkıya sarılmış olarak ilerliyoruz. Düşman tarafından her yandan sarılmış durumdayız ve bunların ateşi altında hemen hemen hiç durmadan ilerlemek zorundayız. Özgürce benimsediğimiz bir kararla, düşmanla savaşmak amacıyla daha başında kendimizi tek başına bir grup olarak ayırdığımız için ve uzlaşma yolu yerine mücadele yolunu seçmiş olduğumuz için, bizi suçlayan kimselerin bulunduğu yakınımızdaki bataklığa çekilmemek amacıyla birleşmiş bulunuyoruz. Ve şimdi aramızdan bazıları şöyle bağırmaya başlıyorlar: “Gelin bataklığa gidelim!” Ve onları ayıplamaya başladığımız zaman da, karşılıkları şu oluyor: “Ne geri insanlarsınız! Sizi daha iyi bir yola çağırma özgürlüğünü bize tanımamaktan utanmıyor musunuz?” Evet beyler! Yalnızca bizi çağırmakta değil, istediğiniz yere, hatta bataklığa bile gitmekte özgürsünüz. Aslında bize göre sizin gerçek yeriniz bataklıktır, oraya ulaşmanız için size her türlü yardımı yapmaya da hazırız. Yeter ki ellerimizi bırakın, yakamıza yapışmayın ve o büyük özgürlük sözcüğünü kirletmeyin, çünkü biz de dilediğimiz yere gitmekte “özgürüz”, yalnızca bataklığa karşı değil, yüzlerini bataklığa doğru çevirenlere karşı da savaşmakta özgürüz!
(LENIN / NE YAPMALI)
“… Parti mücadeleleri, bir partiye güç ve canlılık
kazandırır; bir partinin zayıflığının en iyi kanıtı,
dağınıklık ve açık-seçik sınırların bulanıklaşmasıdır;
bir parti kendisini arındırarak güçlenir…”
(Lassalie’in Markxs’a 24 Haziran 1852
tarihli mektubundan)

Sonraki Bölüm: Araç Olarak Parti