George Floyd, Minnesotalı bir siyahtır. ABD’li bir polisin, boğazına basan dizleri altında, “nefes alamıyorum” diyerek öldürülmüştür. Herkesin gözü önünde öldürülmüştür. Takip eden günlerde, “Adalet yoksa barış da yok”, “Nefes alamıyorum”, “Siyahların yaşamı değerlidir” sloganları ile yüzbinlerce insan sokaklara çıktı. Protestolar, ilk günlerde ABD’nin 16 eyaletinde, 25 şehrine yayıldı. Çoğunluğu siyah olsa da, protestocuların arasında hatırı sayılır beyaz da katılmaya başladı. Bu, ırkçı politikalara duyulan tepki açısından oldukça önemli.

Irkçılık, ABD tarihinde, yerleşiktir. Kanımca, bunun kökeni, “Amerika’nın keşfi” denilen süreçlerden geliyor. Onca Kızılderiliyi katlederek, soykırımla egemenliğini kurmuş olan Beyaz Adam, kuşku yok ki, bu ırkçılığı sürekli beslemiştir. Bu nedenle olsa gerek, hiçbir zaman ABD tarihinde, George Floyd olayı gibi ırkçı ve polis eliyle yapılmış saldırılar durmamıştır. 2011’de bir başkası vardı. 2014’te Eric Garner öldürülmüştü ve aşağı yukarı aynı biçimde. Eric Garner’in annesi en son Floyd’un ölümünün ardından şöyle diyordu: “Mahallelerimize gelmeyi ve acımasızlaşmayı, terörize etmeyi, öldürmeyi bırakmadılar.” Bu açıklama, olayın nasıl bir süreklilik içerdiğini gösteriyor.

Obama, bir siyah lider olarak ABD’nin başkanı oldu ama, hep birlikte gördük ki, onun kafasının içi çoktan beyazlatılmıştı.

Bu, sadece ırkçı bir saldırı da değildir. Evet ırkçıdır ama aynı zamanda işçi sınıfına, Amerikan işçilerine dönük de bir saldırıdır.

ABD, Covid-19 pandemisinin oldukça etkili olduğu alanlardan biridir. Trump, başlangıçta, alaycı bir bilmişlikle adına “Çin virüsü” diyordu ve ABD’li şirketleri, Çin’deki yatırımlarını Amerika’ya, ülkeye taşımalarını söylüyordu. “Amerika first” politikasının bir gereği olsa gerek. Ve salgın gelip de ABD’de son derece etkili olmaya başladığında ise, “Her savaşta kayıplar olur, ölenler savaş kayıplarıdır” türünden bir açıklama yapıyordu.

Biliyoruz ki, bu kayıpların büyük çoğunluğu Afrika kökenliler, Latin kökenlilerdir. Yani, virüs, bulaşırken “eşitlikçi” olsa da, öldürürken pek de “eşitlikçi” değil. Amerikalı sağlık çalışanları, siyah hastaların hızla fişlerinin çekildiğini ifade ediyorlar.

Olaylar patlayıp, protestolar sokaklara yansıdığında, Trump, hemen ABD askerî güçlerini müdahaleye çağırdı. Ulusal muhafızların yanı sıra ordunun devreye girmesini istedi. Öyle anlaşılıyor ki, bu konuda onunla aynı fikirde olmayanlar da vardı. Trump, olayı, Erdoğanvari bir “allahın lütfu”na dönüştürmek istedi. Kilisenin önüne gitti ve orada İncil ile fotoğraflar çektirdi. Türkiye’de, Erdoğan’a bir mitingde Kur’an ile konuştuktan sonra “bu ayıptır” türünden açıklama yapan bir cami imamı bulunmuyor. Ama ABD’de, kilisenin yetkilisi, bunu onaylamadığını ifade etmekte tereddüt etmedi.

Birçok eyalette, eylemciler ile polis çatıştı. Ve sonunda, birçok yerde polis, “eylemcilerin karşısında diz çökerek”, çatışmaları azaltmaya çalıştı. Büyüyen öfkenin önünde durmak o kadar da kolay değildi. Ve göstericiler, eylemlerinde, Seattle eylemlerinden farklı olarak daha organize olmuşlardı.

Olaylar sırasında “yağmalama” eylemlerinden de söz edildi. Birçok yerde göstericiler, polis şiddetine karşı direnirken, birçok binaya yöneldiler. ABD basını, hemen buradan hareketle “yağmacılar” saldırısı ile Trump’ın peşine takıldı.

Ülkemizde de Saray basını, aynı şeyi yaptı.

Sanki, Trump’ı savunmak ile Gezi Direnişi’ni suçlu ilan etmek birleştirildi. Trump, Saray medyasının gözde adamı, göstericiler ise yağmacılar olarak ilan edildi. Trump’a verilen destek, sanki, ülkemizdeki ırkçı saldırılar için bir şans olarak ele alındı. Böylece, sınıf kardeşliği, tam olarak ortaya konmuş oldu.

Tüm dünyadan, şu ya da bu dozda Trump’a eleştiriler gelirken, ABD’nin 53. eyaleti olarak Türkiye, Trump’ın yanında yer aldı.

Yağmacılar, diye başlayan aşağılama cümleleri, Trump’ın politikalarına destek olduğu kadar, AK Partili hükümetlerin politikalarına da destek olarak devşirilmek istendi. Zira, tam da bugünlerde Saray’ın ömrünü uzatmak için, her türlü desteğe ihtiyaç olduğu açık. Saray medyası, kendi suçlarını örtmek için, ABD devletinin, Trump’ın saldırgan ve ırkçı politikalarını alkışladı.

Sahi, yağmacı kimdir?

CNBC kanalı, ABD’li milyarderlerin, 15 Mart-15 Mayıs arasındaki 2 aylık salgın döneminde zenginliklerine 434 milyar dolar kattığını açıklamıştı. Sizce gerçekten yağmacı kimdir? Amerikan devletinin 2.2 trilyon dolarlık pandemi teşvikini alıp yağmalayanlar mı yağmacıdır, yoksa işçilerin, siyahların marketlerden malları alması mı yağmacılıktır?

Bizden örnek verelim: Kaz Dağlarını altın madeni için imha edenler mi yağmacıdır, yoksa bir mağazadan giysi alanlar mı? Ormanlarımızı yok edip, buralara dev inşaat alanları yaratanlar yağmacı değilse nedir? Salda gölüne, pandemi sırasında saldıranlar mı yağmacıdır, yoksa hakkını almak için sokaklara dökülen işçiler mi?

Sahi kimdir yağmacı?

Derelerimizi akmaz hâle getirenler mi, kârları için doğayı yağmalayanlar mıdır yağmacı, yoksa onlara karşı direnenler mi?

Maske dağıtım işini Menzil tarikatına verip, milleti maskesiz bırakanlar mıdır yağmacı, yoksa diyelim ki, maskesiz kaldığı için bir depodan maskeleri açıkça alıp halka dağıtanlar mı?

Ekmek çalmak hırsızlıktır. Ama tekellerin, şirketlerin, milyarlarca para çalması, “kamu teşvik politikası”dır. Bankanın camlarını indirenler yağmacıdır, ama gece yarısı bir devlet bankasından, yarı fiyatına dolar satmak yağmacılık değil midir? Hangisi yağmacılıktır? Bankanın camının indirilmesi “ulusal ekonomiye” katkı bile sayılabilir, zira cam kırıldığı için camcı iş yapacak, o camcı aldığı para ile ekmek ve elbise alacak, elbiseci ve ekmekçinin işleri açılacak, elbise satan mağazanın sahibi tatile gidecek, turizm canlanacak vb. Oysa gece yarısı bankadan 5 milyar dolar alan beş şirket, bununla Saray’a ve Bilal’e rüşvet verecek, Bilal bu para ile, silahlı adamlar tutacak ya da parayı bir adaya kaçıracak. Görüldüğü gibi, cam kırılınca, tabana yayılan bir ekonomik faaliyet ortaya çıkarken, bankadan rüşvet olayı devreye girince, tabana yansımayan, ülke dışına kaçan bir kaynak israfı gerçekleşmektedir. Gördünüz mü, ne kadar ciddiyetle açıkladık. Sizce yağmacı kimdir?

Ülkenin kaynaklarını tekellere “kamu politikaları”, “teşvik paketleri” vb. adlarla aktaranlar mı yağmacıdır, bir gösteride mağazaya girip mont alanlar mı yağmacıdır?

Sizce pandemi sürecinde, maskeden, ilaçlardan, test kitlerinden, kolonyadan, dezenfektandan vurgun vuranlar mı yağmacıdır? Öyle ise, buyursunlar, onlara karşı “yağmacılık” suçundan işlem yapsınlar.

Özel mülkiyet, hırsızlığın yasal hâlidir. Yasa ile, herkesin olan Kaz Dağlarını yerli ve yabancı şirketlere, komisyon karşılığı açmak, yağmacılıktır. Bu yağmayı, halk yapamaz, yapmaz. Salda gölünü, bugüne kadar halk yağmalamadı. Bugün sermaye, toplumsal servetin özel mülk hâlindeki varlığı olarak sermaye, insanların cansız emeğinin özel mülkiyet hâline getirilmiş hâli olarak sermaye, Salda gölüne saldırmaktadır.

Ülkenin, hem cumhurbaşkanı, hem başbakanı, hem her bakanı olan Erdoğan, rant üretmek benim görevim, dediğinde yağmacılıktan hakkında soruşturma mı açılmıştır?

Sahi yağmacı kimdir?

Dünya kaynaklarını kârları için yağmalayanlar mı, buna uygun yasalar yapanlar mı yağmacıdır, yoksa baklavacıdan baklava çalan çocuklar mı yağmacıdır?

Amerikan kıtasında, yerlileri öldürerek, topraklarına el koyanlar mı yağmacıdır, altın madenlerini yağmalayanlar mı yağmacıdır, yoksa New York’ta bir mağazadan elbise alanlar mı yağmacıdır?

Hindistan’a leş kargaları gibi üşüşüp, her şeyi alıp evlerine götürenler mi yağmacıdır, yoksa karnını doyurmak için zenginin ambarından çalan köleler mi?

Eğer Amerika’daki göstericiler yağmacı ise, bunu kimden öğrenmişlerdir? Sizin kanunlarınızdan değil mi, sizin teşvik paketlerinizden değil mi, sizin hırsızlıklarınızdan değil mi, sizin kamu kaynaklarını çalmanızdan değil mi? Ve bunlar karşılaştırılabilir mi? Biri eskiyen ayakkabısının yerine yenisini alıyor ve eskisini de mağazada bırakıyor, diğeri ise, hiçbir insanî ihtiyacı olmadığı hâlde altın elde etmek için Kaz Dağlarını yağmalıyor. Hangisi yağmacıdır?

Kâr için, Karadeniz’de kış günü orman yangını çıkartıp oradan rant peşinde koşanlar mı yağmacıdır, yoksa bir düzlüğe kulübesini yapan mı yağmacıdır? Saraylar inşa etmek için Marmaris’in en güzel koylarını, yasaları değiştirerek parselleyenler mi yağmacıdır, yoksa iki göz evinde hayatta kalabilmek için elektriksiz, susuz yaşamaya çalışanlar mı yağmacıdır?

Yağmacılar, başka ülkelerdeki yağmacıları iyi bilirler. Onlar her ortamda, her gelişmede birbirlerini örnek alırlar. Bu nedenle, Amerika’da başlayan gösterilere bu gözle bakarlar. Gezi onların kimyasını o kadar bozmuştur ki, kendilerini haklı çıkarmak için, dünyadaki her haksızlığı desteklemektedirler.

Amerikan demokrasisine methiyeler düzenler, şimdi, ırkçı arka planı yakından görmeyi de reddetmektedirler. Irak’ta yüzbinlerce çocuğu katleden Amerikan askerî gücü, şimdi kendi ülkesinde, işçi ve emekçilere saldırı için devrededir. Hong Kong’da protestoculara “destek” mesajları yollayanlar, şimdi kendi ülkelerindeki baştan aşağıya haklı protestolara karşı, askerî güç kullanmaktadırlar. İşte modern burjuva devlet tam da budur.

Amerikan egemenleri, hemen Trump’ın arkasında sıraya dizilmektedir. Tıpkı Gezi Direnişi karşısında, Kürt direnişi karşısında egemen sınıfın, Saray Rejimi’nin arkasında saf tutması gibi.

Yassıada, adını nereden alır bilmiyorum, ama Menderes ile bağını biliyoruz. Menderes ve arkadaşları, Yassıada’da yargılandılar. Erdoğan, bu adada bir konuşma yaptı. Ada’da yapılmış olan Menderes anısına bir takım yapıların açılışını yaptı.

Menderes, 1950’li yıllarda, 10 yıl iktidarda kaldı. Bu 10 yıl, Türkiye’de bir dönüşüm dönemidir. NATO kuruldu ve Menderes ülkemizi NATO’ya sokmak için, binlerce askerin öldüğü Kore savaşına, ABD cephesine asker göndermiştir. Türkiye burjuvazisini sosyalizm, komünizm korkusu o kadar sarmıştı ki, NATO’ya girebilmek için, asker gönderilmesine onay verdiler.

Erdoğan ve Damat Berat, IMF’yi sevmezler. Ama Menderes, hem IMF politikalarına, hem de ondan daha ilerisi NATO’nun içinde olmaya onay vermiştir. IMF, Dünya Bankası, NATO, İkinci Dünya Savaşı sonrasında, ABD hegemonyasında kurulan yeni kapitalist dünya düzeninin aynı amacı güden kurumlarıdır. NATO deyip geçmeyin, kontr-gerillanın, Ergenekon gibi yapıların vb. kuruluşunu bu NATO sonrası sürece, en çok da Menderes dönemine borçluyuz. Bunları anlamak için, sadece Sabri Yirmibeşoğlu’nun anılarını, özellikle de 6-7 Eylül olaylarına ilişkin olanlarını okumanız yeterlidir.

Menderes iktidarı, o dönem, ABD ne derse onu yapmaya karar vermiştir. Ve Türkiye, bir küçük Amerika olmaya çok hevesli idi. Menderes açıkça bunu dile getirmekten de geri durmamış bir liderdir.

Özal ve bugün Erdoğan, Menderes’in yolundan gittiklerini ilan etmektedirler. Erdoğan, bugün Menderes’e çok ihtiyaç duyuyor olmalıdır. Kendi sonunun gelmekte olduğu bilinci ile, yeri geliyor Menderes’e, yeri geliyor Abdülhamid’e sarılıyor. Yassıada hamlesi de öyle olmalıdır.

Kendisi için, takip ettiği lider olarak öne çıkardıkları Menderes’in anısına, Ada’yı düzenlemişlerdir. Adı Yassı olan ada, beton yığınları altında yamyassı olmuştur. Bundan sonra, üzerinden inşaat çeteleri geçti anlamında “Yamyassı Ada” olarak anılabilir. Erdoğan, komisyoncudur ve görevi “rant yaratmaktır”. Kabul. Bu inşaattan Bilal %20 almış olsun. O da kabul. Ama insan, sevgi ile andığı birisi adına, beton yığınlarından ibaret bir ada süslemesi yapar mı?

İnsan sevmek, daha çok aklı, duyguları, davranışı sevmektir. Bunları sevmeden güzellik olamaz. Ama, bunlarda sevgi, yeşil renkteki dolarlar ve bu dolarların kaynağı olan rantlar üzerine kuruludur. Ne yapalım, durum bu.

İşte Erdoğan, hem Cumhurbaşkanı, hem Başbakan, hem de AK Parti Başkanı olarak, kendisi için “kutsal” bir görevi yerine getirirken, akşam rüyasında gördüklerinden mi kaynaklıdır bilinmez, Gezi Direnişi’ni hatırladı.

Ve bu durum çok sık oluyor. En çok konuşan olduğu için, en başta Erdoğan, ama aslında tüm Saray, sürekli olarak Gezi kâbusu ile yaşıyor. Uyuduklarında, ertesi sabaha, 2013 yılının 30 Mayıs’ının yaşanmamış olmasını diliyorlar. Dua ediyor olmalıdırlar; “Allah o günleri bir daha göstermesin” diye. Dua tamam da, yaşanmış olan bir türlü unutulmuyor.

Aslında Diyanet İşleri Başkanı bu konuda bir şeyler yapmalıdır. Mesela, 30 Mayıs 2013 ve sonrasında başlayan olayların, ortaya çıkan havanın, tüm insanların kafasından, her ihtimale karşı kalplerinden de silinmesini niyaz edebilir. Değil mi ki, o, seçilmiş bir liderin, seçilmiş bir şeyhülislamı gibidir. Abdülhamid Han ve şeyhülislam arasındaki bağın gücüne sahip değiller midir? Öyle ise, bu kâbuslara son verecek bir şey yapabilirler.

Adam o kadar kötü kâbuslar görmektedir ki, gün gelir, allaha isyan eder, “benim bu kâbusları görmeme neden izin veriyorsun ey resulullah” der. Ama kâbuslar hep devam eder. Hocalara danışır, söylenenleri yapar ama kâbuslar bir türlü bitmez. Hiçbir ilaç deva olmaz. En son çara olarak ulu bir hocaya gider. Hocaya anlatır neler yaşadığını, Hoca sorar, o anlatır. Sonunda, “hoca efendi, böyle yaşanamaz” der. Hoca da, “haklısın” der.

Bu Saray Rejimi, bu iktidar, bu kâbuslarla yaşayamaz.

Erdoğan, Gezi döneminde, “bunlar aralarında parayı da kaldırmışlar” diyordu. Şaşkın idi. Halkın %50’sini evde tutmakta zorlandığını söylüyordu. Emirleri ben verdim dediği polisler için, sonrasında Feto’cü diyordu. Palalıları devreye sokuyor, sokak aralarında Ali İsmail’i öldürüyorlardı. Muktedir, hâlâ o olayın görüntü kayıtlarını vermeyi sağlayamamıştır. Sanırız polis teşkilâtına sözü bu kadar geçmiyor. Ali İsmail’in öldürülmesinin görüntüleri hâlâ ortada yok. Ethem Sarısülük’ü öldüren polis, 15.200 TL para cezası almıştır, hepsi budur. Berkin Elvan’ın annesini, bizzat yuhalatmışlardır.

Gezi, iktidarın bir kâbusudur, öyle olmaya da devam edecek. Hocanın onayladığı gibi, “böyle yaşanmaz” diyen hastanın onaylanması da yetmez. Bizzat Gezi, sizin kâbusunuz, iktidarın alınmasına vardığı zaman, sizler iktidarınızı kaybettiğiniz, bu ülkede sosyalizm kurulduğu zaman bu kâbustan kurtulacaksınız. Zira, o zaman sizin korkularınız gerçek olacak, sizi bu korkulardan, devrimci işçiler, nasırlı elleri ile kurtaracak. Tedavi budur çünkü.

Gezi, bir toplumsal patlamadır. Planlı bir eylem değildir. Planlı bir eylem olmuş olsa idi, bunda bir sorun da olmazdı. Biz planlı bir eylem olmasını isterdik. O zaman zafere gidebilme şansı olurdu. Ama bazı liberal solcularımız, Gezi’yi savunurken, onun planlı bir eylem olmadığını, dolayısıyla örgütlü olmadığını, bu durumda da “suç unsuru” içermediğini anlatıyorlar. Gezi elbette bir suç değildir. Olaylara, mücadeleye, devletin bakış açısı ile bakıp, “suçlu” aramak, bu liberallerden çok devletin işidir, zaten onu da yapıyor. Sizin aklınızla da hareket etmeyecektir. Gezi Direnişi’ni savunuyorum derken, alttan alta, direnişleri suç olarak ilan etmeyi kabul etmiyoruz. Siz iktidara yaranmak istiyorsanız, başka yollar arayın.

Gezi Direnişi, örgütsüz bir sosyal patlamadır. Kendiliğinden eylemdir. Biz bunu bir gerçeklik, bir durum olarak ortaya koyar ve kabul ederiz. Yoksa, kendiliğinden eylemleri, planlı eylemlere tercih ettiğimiz için bunu söylemeyiz. Siz solculukla liberalliği birbirine karıştırmışsınız; bu kendiliğinden eylemlerde “örgüt” olmadığı için bunların “suç unsuru” içermediğini, eğer kendiliğinden değil de planlı olsa idi “suç olacağını” söylemeye çalışıyorsunuz ve bunu iktidardan korkularınız nedeni ile yapıyorsunuz.

Bu solcu liberallere, bir sır vermek istiyoruz. Bu sır, uzun sınıfsal mücadele tarihi içinden gelmektedir. Mesela Hitler’in saldırılarına bakın, aynı yöntem vardır. Önce, en çok korkanları sindirmek için saldırırsınız. Devletler böyle yaparlar. Gezi’ye saldırırken, aslında siz “okumuş yazmış” olanları, bir türlü gerçek bir aydın-entelektüel olamamış olanları hedef alıyorlar, sizleri korkutmak istiyorlar.

Siz, okumuş yazmış takımı olarak, devlet ile işçi sınıfı arasında, işçi ve emekçileri “yasalara uymaya davet eden” akıl verenler konumunu elde etmek istiyorsunuz. İşçilerin, emekçilerin “iş verenleri” var, “akıl verenler”e ise epeydir ihtiyaçları yoktur. Holdingler, tekeller, kendi bütçeleri içinde, “diplomasi” alanı için bütçe koyarlar, devletler gibi, sendikal mücadeleyi önlemek için bütçe koyarlar, devletler gibi. İşte bu “akıl veren” okumuş yazmışların bütçesi, bu bütçelerden gelmektedir.

Gezi Direnişi, sadece mevcut duruma bir itiraz değildi. 20 günlük süre sonunda, alternatif yaşamın, “paranın aşıldığı” yaşamın ipuçlarını, Erdoğan’ı korkutacak düzeyde geliştirmeye başlamıştı. Gezi Direnişi, giderek örgütlü bir hâl alıyordu ve insanların her şeyi sorgulamasını başlatıyordu, evde tutamadığı %50 de dahil olmak üzere. Gezi’ye bu nedenle saldırdılar. Onca kan, onca yaralama, onca devlet terörü bu yüzdendir.

Gezi, devletin tüm kurumlarını deşifre etmeye başlamıştı. TV kanalları bir bir foyası ortaya çıkmış hâle geldiler. Bugün, dünün gözde gazeteleri, hiç satılmaz hâle gelmiş ise, bunda Gezi’nin payı vardır. Gezi, Anadolu Sosyalist Devrimi’nin, Taksim’den göz kırpması idi. Gezi, gençliğin, 12 Eylül rejimi ile hesaplaşmaya kalkması idi. Gezi, gençliğin, eski tüfek solcuların temiz olanları ile bir yeniden kaynaşması idi. Gezi, örgüt arayışının, bu yaşanılamaz sistemi yıkmak üzere örgütlü bir mücadele arayışının ilk kitlesel adımıdır.

Suç ve suçlu nereden baktığınıza göre değişir.

Bugün, vergisini kaçırmayı yasal kılıflara uydurabilen suçsuzdur ve başarılıdır, ama bizim mahalle terzisi, faturasız dikiş yaptığı için suçludur, öyle mi? Sınıfta kopya çekerken yakalanan öğrenci suçludur, ama devlet eli ile organize soruların çalınmasını yönetenler suçsuz öyle mi? Bir fırından ekmek çalan 12 yaşındaki çocuk suçlu, ama bir bankayı devlet olanakları ile soyup soğana çeviren suçsuzdur öyle mi? Gezi bir başlangıçtır, daha da ileri gitmelidir diyen suçlu, ama Gezi’deki insanlara TOMA’larla saldıranlar, öldürenler “kanunu uygulamakla görevli oldukları için” suçsuz öyle mi? Bugün, mahallesinde çöp atmak için dışarıya çıkan suçlu, ama onu evire çevire döven ve gücünü kanunlardan alan bekçi suçsuz öyle mi?

Peki madem böyle, neden Saray Rejimi’ni eleştiriyorsunuz? Onlar da gücünü iktidar olmaktan alıyorlar. Ben kanununum diyor adam ve bir kararname ile her şeyi yasal hâle getirebiliyor.

Kim, kime göre suçlu?

Bize göre, hırsızlık, özel mülkiyetle başlar ve özel mülkiyet suçtur. Özel mülkiyet, toplumun ortak zenginliğine el koymaktır. Özel mülkiyet, fabrikalarda işçilerin kanlarını emmektir. Bu suçtur. Bu özel mülkiyet olmamış olsa, doğa böylesine yağmalanmazdı. Bu özel mülkiyet olmamış olsa, birisi çıkıp kızların 3-6 yaşında evlenebileceğine hükmetme hakkını kendinde bulmazdı, çünkü hiçbir erkek eşini ve çocuklarını malı olarak göremezdi. Özel mülkiyet olmamış olsa, kimse bacağı gözüken bir kadına “orospu”, göğüs kıllarını gösteren bir erkeğe de “aslan parçası” demezdi. Özel mülkiyeti koruyan her yasa, suçu koruyan bir yasadır.

Şimdi, kim suçludur?

Gezi Direnişi, siz okur-yazar arkadaşımızı alıp içine, 10-15 gün nefes alabilir hâle getirdi ise, insanî yönlerinizi size hatırlattı ise, siz ona sadık kalmayı görev edinmelisiniz. Ömrünüzde kaç kere Gezi Direnişi görebilirsiniz? Onun ruhunda isyan vardır, efendilerinize, Saray’a, “biz aslında suçlu değiliz” demek yoktur. Gazın o kadar çok atıldığı bir ortamda, caddenin ortasına çıkıp “sık sık” diye bağıran, aslında Ahmet ya da Ayşe değil, insanlıktır, binlerce yıldır bu topraklarda ezilen, sömürülen, aşağılanan, insan yerine konulmayan insanlık.

Ne yasasından söz ediyorsunuz?

Yasalardan söz etme görevini Kılıçdaroğlu’na bırakın. Zaten görevini son derece etkili bir biçimde yapmaktadır. Olmayan yasalara uymaya kimseyi çağırmayın. İktidarın her gün değiştirdiği yasaları, her gün ayaklar altına aldığı yasaları, “kutsal” diye işçi ve emekçilerin önlerine sunmayın. Sunmayın, çünkü en başta siz arada kalanlar sıkışırsınız.

İçişleri Bakanı, hangi yasalarla bağlıdır? Bunu anlatın. Bize nasihat vereceğinize, aklınızı burası için zorlayın. Belki insan yanınız gelişir. İzmir’de camilerden Çav Bella marşı çalınınca, devlet yetkilileri, “provokatörü bulacağız ve ona zorla ezan dinleteceğiz” dedi. Bunu haber yapın. Ezan dinletmek bir işkence, bir ceza olarak bizzat devlet yetkililerince açıklanmıştır. Böylesi bir ceza, acaba Feyzioğlu tarafından “terörist şarkılar” için mi ceza kanununa eklenmektedir?

Saray Rejimi’ne karşı mücadele edemeyen okumuş yazmış kalemlerin, karşımıza “aydın”, “kanaat önderi” pozlarında çıkıp, aslında “Gezi masumdu” demelerine, ne bizim, ne sizin bir rastlantı ile parçası olduğunuz Gezi’nin ihtiyacı vardır. Gezi, hangi mahkemede yargılanırsa yargılansın, kendini savunma olanaklarına ve becerisine sahiptir. Önemli olan sizin kendinizi doğru ve dürüst bir biçimde savunma yolunu tutmanızdır. Devletin suçladığı, suçlu ilan ettiklerini suçlayarak Gezi’yi aklamış olmazsınız. Buna da ihtiyacımız yok. O “akıl sadakalarınızı”, buyurun, iktidara destek vermek için, açık ve net bir tutumla Saray’a sunun.

Gezi kendi yolunda devam eden bir direniştir. Bu direniş, her gün Taksim meydanında çadır kurmaz. Bu direniş, orada 20 gün tutunmasını bildi. Bu kadarı başlangıç olarak yeterlidir. Şimdi, köstebek gibi yerin altını kazmakta olan direniş, bu kez daha güçlü gelmek üzere hazırlanmaktadır. Ülkenin her yanında, her fabrikada, her okulda, küçük büyük direnişler yükselmektedir. Okur-yazar takımı, biraz dürüst ise, bu direnişlere, bizzat destek vermelidir. Yani, devletin suç ilan ettiği hakkını arama eylemlerini, nefes alma eylemlerini övmeye başlamalısınız.

Oyunu bir ton kömüre satmış olan adam ile kıyaslandığında, kalemini 100 dolara satmış korkak okur-yazar, bin kat daha iğrençtir. Biri zalime boyun eğmektedir, diğeri zalim için kalemini oynatmaktadır.

Amerika’daki eylemcilere yağmacı demek kolaydır, ama buyurun, esas yağmacılara, Rockefeller ve Rothschild ailelerine, Microsoft’un ve Google’ın patronlarına yağmacı demekle işe başlayın. Ekmek çalan çocuğu suçlu ilan etmeden önce, kamu kaynaklarını hortumlayanların tek tek isimlerini, her gün köşelerinize taşıyın.

Gezi, gerçek dostlukları, mücadele arkadaşlığını, yoldaşlığı öğrenme okuludur. Gezi’nin sahte dostlara ne ihtiyacı vardır, ne de onlara vereceği bir prim vardır. TV ekranlarında penguen yayınlayanlar, bu sahte okur-yazar dostlardan daha “dürüst”türler. Gerçeği söylemekten “korkuyorum” demek, gerçeği çarpıtmaktan daha dürüstçedir.

Gezi, bu ülkenin egemenlerinin, uyanıp da kurtulmak istedikleri bir kâbustur. Bunu sınıfsal çıkarları ve konumu nedeni ile Erdoğan, son derece iyi hissetmektedir. Tüm devlet bürokrasisi, hizmetinde olduğu tekeller ve uluslararası tekeller adına, bunun anlamını çok iyi kavramaktadır. Bu nedenle, hiç yeri ve zamanı olmasa da Gezi’den söz etmekte, ona saldırmaktadırlar. Kendi korkularını, halka bulaştırmak istiyorlar. Bu konuda Erdoğan ne kadar görevli ise, Kılıçdaroğlu da o kadar görevlidir.

Evet bu, egemen sınıfların ortak kâbusudur. Zordur, çekilir bir şey değildir. Biz işçiler, biz devrimciler, bu kâbustan sizi kurtarmak için, iktidarınızı alaşağı edeceğiz ve sosyalist bir ülkeyi kuracağız.

Tüm ülkede bir hayalet dolaşmaktadır. Bu hayalet, devrim hayaletidir. Açlığın, işsizliğin, yokluğun, yoksulluğun kol gezdiği işçi sınıfı saflarında bu devrim hayaleti vücut bulmaktadır, gelişmektedir: Adım adım, santim santim, inatla ve umutla. Bunun uzun ve zorlu bir mücadele olduğu açıktır.

Saray Rejimi, kuşku yok ki, tekelci sermayenin hizmetindedir. Saray Rejimi, para babalarının hizmetindedir. Saray Rejimi, “yağma, rant ve savaş ekonomisi” üzerinde yükselmiştir. Para babalarının, burjuvazinin, tekelci sermayenin çıkarları, Erdoğan için her şeyin önündedir. Erdoğan, açık ve net olarak, işçi sınıfına, emeğe, emekçilere karşı olduğunu her fırsatta açıklamaktan geri durmamaktadır.

Erdoğan iktidarı tapulu malı hâline getirmiştir. Ama yine de sallanmaktadır. Saray Rejimi, ömrünü sürdürmek için, daha fazla saldırganlaşmaktadır. Hem hukuku tanımaz hâldedirler, hem yalanın haddi hesabı yoktur, hem de karanlığın her türünden medet ummaktadırlar. Bu yolla ömürlerini uzatmaya çalışmaktadırlar.

Saray Rejimi, dışarıda ABD’ye, uluslararası tekellere ve içeride ise para babalarına dayanmaktadır. Bu nedenle, bugünlerde, tüm Saray basını, kalmayan etkileri ile, Amerikan halkının direnişine karşı Trump’ı savunmaktadırlar.

Ülke, hem siyasal, hem de ekonomik bir kriz yaşamaktadır. Siyasal krizi çözmek için, Saray Rejimi, daha fazla baskıyı devreye sokmakta, Kürt hareketine karşı azgınca saldırmakta, işçi hareketine karşı amansızca saldırmakta, sürekli Gezi hayaleti ile boğuşmaktadır. Çareyi, daha çok baskı, daha çok yalan, daha çok terörde aramaktadırlar.

Ekonomik krize karşı ise, sürekli yağma, rant ve savaş ekonomisini pompalamaktadırlar. Erdoğan, özel olarak Saray etrafındaki müteahhitleri beslemek, onlarla kader birliğini sürdürmek için, devleti yağmalayarak onlara paralar aktarmaktadır. Kamunun, doğanın, ülkenin kaynaklarının yağmalanması son hızla sürdürülmektedir. Ama aynı zamanda, tüm tekelleri besleyecek ve krizin tüm faturasını işçi ve emekçilere yükleyecek şekilde tüm tekelleri, tüm para babalarını besleyecek önlemler almaktadırlar. Vergiler, fiyat artışları, para transferleri hep bunun içindir. Savaş ekonomisi, rant ve yağma, tekelleri, para babalarını doyurmamaktadır.

İşçilerin ücretleri sürekli düşmektedir. İşçilerin yaşamları sürekli zorlaşmaktadır. Açlık, çalışan her işçinin günlük sorunu haline gelmiştir. Her işçi borçludur. Açlık ve borçlu olma hâli, işçiler için yaşamı çekilmez hâle getirmektedir.

İşsizlik, TÜİK rakamlarına göre azalmıştır. Yalan söyleme konusunda hiçbir sınır tanımıyorlar. O kadar komiktir ki, dün biz “bunlar yalan” diyorduk, şimdi herkes bu yalanlara gülmektedir. Artık, yalanlar da işe yaramıyor. Tıpkı Saray basını gibi, yalanları da etkisini kaybediyor, kaybedecek. Elazığ Eti Gümüş AŞ’den 130 işçi, 16 Haziran 2020’de, bir mesajla işlerinden atıldıklarını öğrendiler. Ama işsizlik, maşallah, düşmektedir. Damat-TÜİK çetesi, işsizliği düşürmektedir. Tıpkı Covid-19 hasta sayıları gibi, işsizlik sayıları da, bir merkezden açıklanmaktadır.

İşte iktidar, bu koşullarda, yeniden “kıdem tazminatı”na göz dikmiştir. Yağmalayacak alanlar arıyorlar.

Bu ülkede herkesten alınan deprem vergileri koydular. Peki deprem fonundaki paralar ne oldu? Elbette buharlaştı.

Bu ülkede işsizlik fonu var. İşsizlik için, işçilerin maaşlarından kesilen paralar, bu fonda toplanmaktadır. İşsizlik fonu, kâğıt üzerinde 130 milyar TL’ye sahip. Peki para nerede? Para elbette buharlaştı, yağmalandı, tekellere, şirketlere aktarıldı. Daha çok da Saray yanlısı şirketlere.

Şimdi yeniden işçilerin “kıdem tazminatı”na saldırıyorlar.

DİSK Başkanı Çerkezoğlu, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’a bir mektup yazarak, DİSK’in toplantı süreçlerine katılmamasını eleştirmiş ve Kıdem Tazminatı Yasası’nın, “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi” (TES)’nin karşısında olduklarını, 200 bin işçiyi temsil eden DİSK’in üçlü görüşmelere katılmamasının yasal olmadığını bildirmiştir.

Türk-İş Başkanlar Kurulu toplanmış ve “kıdem tazminatına” dokunulması hâlinde genel grev ile yanıt vereceklerini söylemiştir.

Türk-İş, işçilerin çalıştıkları her yıl için 30 günlük kıdem tazminatı hakkının 18 güne indirildiğini, işçilerin maaşından da bunun için ilave bir kesinti yapılacağını söyleyerek buna karşı olduklarını söylemiştir.

Türk-İş Başkanı, bu yasa geçtikten sonra, “sendikaya ne gerek var, sendikacıya ne gerek var, sendikaları da kapatın” vurgusu yapmıştır.

İşte Türk-İş Başkanı, şimdi, işin püf noktasına gelmiştir. Türk-İş Başkanı demek istiyor ki; işçilere maaş zammı için, istediğinizi yaptık. Bize ihtiyacınız vardı. Kameralar karşısında mikrofonlar açık kalmışken bunu bakana ifade ettiğimizi herkes duydu. Ama siz kıdem tazminatına dokunursanız, biz bunu nasıl idare edebiliriz?

Demek ki, Türk-İş, mecburen direnmek zorunda kalacağız, diyor.

Demek ki, Türk-İş, o zaman bize verdiğiniz görevi, işçileri denetleme, kontrol etme, düzene bağlama görevini nasıl yerine getirebiliriz, demek istiyor.

Demek ki, Türk-İş Başkanı, aslında bir işçi sendikası olmadığını, bir devlet-patron sendikası olduğunu itiraf ediyor.

Sendika mafyası, kendi geleceğinin derdine düşmüştür. Bize ihtiyacınız kalmayacak, bizi de bir kenara atacaksınız, demek istiyor. Türk-İş Başkanı, “dostlarına” sesleniyor, bizi kenara atmayın, diyor.

Meselenin özü şudur: Siz, bunca yıldır, işçilerin en küçük hakkına saldırıldığında tepki vermezseniz, siz bugüne kadar işçilere baskılar arttığında sesinizi çıkarmazsanız, elbette daha büyük saldırılar da gelecektir.

Bu saldırı, Saray Rejimi’nden geliyor. Saldırı, işçi sınıfına dönük bir saldırıdır. Saldırı, işçilerin hem maaşlarından kesinti yapmak amacını güdüyor, hem de bu fonda birikecek paraları iç etmek için, devlete olanaklar veriyor. Sadece işçilerin kıdem tazminatları 12 gün azalıp, yıllık 30 günden yıllık 18 güne inmiyor, daha fazlası var. İşçiler, bu tazminatlarını acaba alabilecekler mi? Kesinlikle alamayacaklar. Nasıl ki, bugün işsiz kalanlar işsizlik parası alamıyor, nasıl ki bugün işsizlik fonunda 130 milyar olduğu hâlde, işçiler ücretsiz izne çıkarılıyorsa, benzer biçimde kıdem tazminatlarının toplandığı fon da yağmalanacaktır. Yani, işçilerin kıdem tazminatları, para babalarına, Saray’ın yandaşlarına fon olarak aktarılacaktır.

Devletin bu yeni saldırıyı gündeme getirmesinin nedeni açık olarak krizin faturasını işçilerin, emekçilerin üzerine yıkmaktır. Ama bu saldırıya cesaret etmelerinin nedeni, sendikaların bugüne kadarki tutumudur. Devlete yaranarak, devlete sığınarak işçi hakları korunamaz. Sendikalar, açık olarak, devlet-patron ekseni içinde birer mafya organizasyonuna dönüştürülmüştür. Bir işyerinde sendikal çalışma yapanları, önce sendika ihbar etmekte, patron işten atmakta, direnme devam ederse devlet tutuklamaktadır. Bu durum, sendikaların ne işe yaradığını açık olarak göstermektedir. Birkaç sendika dışında tüm sendikalar, bu sendika mafyasının denetimi altındadır ve işçilerin haklarını korumak için değil, satmak için iş görmektedirler.

Dün, ücretsiz izin meselesi çıktığında şalterleri indirmediniz.

Dün, pandemi koşullarında işçiler çalıştırıldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, ücretleriniz enflasyonun kat be kat altında kaldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, işçilerin sosyal haklarına saldırıldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, AK Parti mitinglerine zorunlu işçi katılımı uygulamaları devreye sokulduğunda sesinizi çıkarmadınız.

Dün, Gezi’de gençlere saldırıldığında, TOMA’lar halkın üzerine sürüldüğünde şalterleri indirmediniz.

Dün 1 Mayıs’lar yasaklandığında, Taksim 1 Mayıs’lara kapatıldığında, işçilere terörist, çapulcu diye bağırıldığında sesinizi çıkarmadınız.

Dün, bir işçi direnişi başladığında, destek için işçileri sokaklara çıkarmadınız.

Demiryolu kazaları yaşandığında sesinizi çıkarmadınız.

Sağlık emekçileri açıkça virüse açık hâlde, ölümle yüz yüze çalışmaya mahkûm edildiklerinde sesinizi çıkarmadınız.

Bu noktaya adım adım gelindi. Siz 12 Eylül hukukuna direnmediniz. Siz, sendika mafyası 12 Eylül’ün sonucusunuz, yerinizi, mevkiinizi 12 Eylül’e borçlusunuz.

Kısacası, direniş için seçtiğiniz noktayı çok geride tuttunuz. Barikatınızı, en son noktaya kurdunuz. Ve şimdi utanmadan direnişten söz ediyorsunuz.

Türk-İş ne zaman genel grev kararı almıştır? Hiçbir zaman.

Türk-İş Başkanı, işçilerin diğer sendikaları, devrimcileri dinlememeleri için, kendilerini dinlemeleri için “genel grev”den söz ediyor.

Türk-İş Başkanı genel grev dedi mi, bunu yapmak için değil, genel grevi öldürmek için, genel grevi engellemek için genel grevden söz eder. Alışkanlıkları budur. Klasik numaraları budur. Sen, mikrofonu aç da, Bakan ile arkadan neler konuştuğunuzu herkes duysun.

Tüm işçiler, şimdi direniş zamanıdır!

Zaten var olan direnişi, Gezi ile başlayan direnişi, daha da büyütme zamanıdır.

Direnişi, tüm topluma yayma ve direnişi büyütme zamanıdır.

Şimdi, birleşik emek cephesi ile, genel direnişe, genel greve doğru örgütlenme zamanıdır.

Genel grev, genel direniş demek yetmez. Hemen, bulunduğumuz fabrikalarda, işyeri komiteleri, işyeri kurultayları örgütleme zamanıdır. Birleşik İşçi Kurultayı’na katılmanın, bunu örgütlemenin zamanıdır. İşçiler, ancak ve ancak örgütlü ise, bu mücadelede kazanabilirler.

Sendika başkanlarının sözleri ile değil, alttan gelen bir dalga ile grevi örgütlemenin zamanıdır.

İşçiler, tüm toplumu, kendi mücadelelerine katılmaya davet etmelidirler. Aynı şekilde de işçiler, mühendis odalarının, Baroların direnişlerine destek vermelidirler. Şimdi, topyekûn bir direnişin tam zamanıdır.

Birleşik emek cephesi ile genel greve!

Genel grev, genel direniş için örgütlen! oSaray Rejimi, kuşku yok ki, tekelci sermayenin hizmetindedir. Saray Rejimi, para babalarının hizmetindedir. Saray Rejimi, “yağma, rant ve savaş ekonomisi” üzerinde yükselmiştir. Para babalarının, burjuvazinin, tekelci sermayenin çıkarları, Erdoğan için her şeyin önündedir. Erdoğan, açık ve net olarak, işçi sınıfına, emeğe, emekçilere karşı olduğunu her fırsatta açıklamaktan geri durmamaktadır.

Erdoğan iktidarı tapulu malı hâline getirmiştir. Ama yine de sallanmaktadır. Saray Rejimi, ömrünü sürdürmek için, daha fazla saldırganlaşmaktadır. Hem hukuku tanımaz hâldedirler, hem yalanın haddi hesabı yoktur, hem de karanlığın her türünden medet ummaktadırlar. Bu yolla ömürlerini uzatmaya çalışmaktadırlar.

Saray Rejimi, dışarıda ABD’ye, uluslararası tekellere ve içeride ise para babalarına dayanmaktadır. Bu nedenle, bugünlerde, tüm Saray basını, kalmayan etkileri ile, Amerikan halkının direnişine karşı Trump’ı savunmaktadırlar.

Ülke, hem siyasal, hem de ekonomik bir kriz yaşamaktadır. Siyasal krizi çözmek için, Saray Rejimi, daha fazla baskıyı devreye sokmakta, Kürt hareketine karşı azgınca saldırmakta, işçi hareketine karşı amansızca saldırmakta, sürekli Gezi hayaleti ile boğuşmaktadır. Çareyi, daha çok baskı, daha çok yalan, daha çok terörde aramaktadırlar.

Ekonomik krize karşı ise, sürekli yağma, rant ve savaş ekonomisini pompalamaktadırlar. Erdoğan, özel olarak Saray etrafındaki müteahhitleri beslemek, onlarla kader birliğini sürdürmek için, devleti yağmalayarak onlara paralar aktarmaktadır. Kamunun, doğanın, ülkenin kaynaklarının yağmalanması son hızla sürdürülmektedir. Ama aynı zamanda, tüm tekelleri besleyecek ve krizin tüm faturasını işçi ve emekçilere yükleyecek şekilde tüm tekelleri, tüm para babalarını besleyecek önlemler almaktadırlar. Vergiler, fiyat artışları, para transferleri hep bunun içindir. Savaş ekonomisi, rant ve yağma, tekelleri, para babalarını doyurmamaktadır.

İşçilerin ücretleri sürekli düşmektedir. İşçilerin yaşamları sürekli zorlaşmaktadır. Açlık, çalışan her işçinin günlük sorunu haline gelmiştir. Her işçi borçludur. Açlık ve borçlu olma hâli, işçiler için yaşamı çekilmez hâle getirmektedir.

İşsizlik, TÜİK rakamlarına göre azalmıştır. Yalan söyleme konusunda hiçbir sınır tanımıyorlar. O kadar komiktir ki, dün biz “bunlar yalan” diyorduk, şimdi herkes bu yalanlara gülmektedir. Artık, yalanlar da işe yaramıyor. Tıpkı Saray basını gibi, yalanları da etkisini kaybediyor, kaybedecek. Elazığ Eti Gümüş AŞ’den 130 işçi, 16 Haziran 2020’de, bir mesajla işlerinden atıldıklarını öğrendiler. Ama işsizlik, maşallah, düşmektedir. Damat-TÜİK çetesi, işsizliği düşürmektedir. Tıpkı Covid-19 hasta sayıları gibi, işsizlik sayıları da, bir merkezden açıklanmaktadır.

İşte iktidar, bu koşullarda, yeniden “kıdem tazminatı”na göz dikmiştir. Yağmalayacak alanlar arıyorlar.

Bu ülkede herkesten alınan deprem vergileri koydular. Peki deprem fonundaki paralar ne oldu? Elbette buharlaştı.

Bu ülkede işsizlik fonu var. İşsizlik için, işçilerin maaşlarından kesilen paralar, bu fonda toplanmaktadır. İşsizlik fonu, kâğıt üzerinde 130 milyar TL’ye sahip. Peki para nerede? Para elbette buharlaştı, yağmalandı, tekellere, şirketlere aktarıldı. Daha çok da Saray yanlısı şirketlere.

Şimdi yeniden işçilerin “kıdem tazminatı”na saldırıyorlar.

DİSK Başkanı Çerkezoğlu, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk’a bir mektup yazarak, DİSK’in toplantı süreçlerine katılmamasını eleştirmiş ve Kıdem Tazminatı Yasası’nın, “Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi” (TES)’nin karşısında olduklarını, 200 bin işçiyi temsil eden DİSK’in üçlü görüşmelere katılmamasının yasal olmadığını bildirmiştir.

Türk-İş Başkanlar Kurulu toplanmış ve “kıdem tazminatına” dokunulması hâlinde genel grev ile yanıt vereceklerini söylemiştir.

Türk-İş, işçilerin çalıştıkları her yıl için 30 günlük kıdem tazminatı hakkının 18 güne indirildiğini, işçilerin maaşından da bunun için ilave bir kesinti yapılacağını söyleyerek buna karşı olduklarını söylemiştir.

Türk-İş Başkanı, bu yasa geçtikten sonra, “sendikaya ne gerek var, sendikacıya ne gerek var, sendikaları da kapatın” vurgusu yapmıştır.

İşte Türk-İş Başkanı, şimdi, işin püf noktasına gelmiştir. Türk-İş Başkanı demek istiyor ki; işçilere maaş zammı için, istediğinizi yaptık. Bize ihtiyacınız vardı. Kameralar karşısında mikrofonlar açık kalmışken bunu bakana ifade ettiğimizi herkes duydu. Ama siz kıdem tazminatına dokunursanız, biz bunu nasıl idare edebiliriz?

Demek ki, Türk-İş, mecburen direnmek zorunda kalacağız, diyor.

Demek ki, Türk-İş, o zaman bize verdiğiniz görevi, işçileri denetleme, kontrol etme, düzene bağlama görevini nasıl yerine getirebiliriz, demek istiyor.

Demek ki, Türk-İş Başkanı, aslında bir işçi sendikası olmadığını, bir devlet-patron sendikası olduğunu itiraf ediyor.

Sendika mafyası, kendi geleceğinin derdine düşmüştür. Bize ihtiyacınız kalmayacak, bizi de bir kenara atacaksınız, demek istiyor. Türk-İş Başkanı, “dostlarına” sesleniyor, bizi kenara atmayın, diyor.

Meselenin özü şudur: Siz, bunca yıldır, işçilerin en küçük hakkına saldırıldığında tepki vermezseniz, siz bugüne kadar işçilere baskılar arttığında sesinizi çıkarmazsanız, elbette daha büyük saldırılar da gelecektir.

Bu saldırı, Saray Rejimi’nden geliyor. Saldırı, işçi sınıfına dönük bir saldırıdır. Saldırı, işçilerin hem maaşlarından kesinti yapmak amacını güdüyor, hem de bu fonda birikecek paraları iç etmek için, devlete olanaklar veriyor. Sadece işçilerin kıdem tazminatları 12 gün azalıp, yıllık 30 günden yıllık 18 güne inmiyor, daha fazlası var. İşçiler, bu tazminatlarını acaba alabilecekler mi? Kesinlikle alamayacaklar. Nasıl ki, bugün işsiz kalanlar işsizlik parası alamıyor, nasıl ki bugün işsizlik fonunda 130 milyar olduğu hâlde, işçiler ücretsiz izne çıkarılıyorsa, benzer biçimde kıdem tazminatlarının toplandığı fon da yağmalanacaktır. Yani, işçilerin kıdem tazminatları, para babalarına, Saray’ın yandaşlarına fon olarak aktarılacaktır.

Devletin bu yeni saldırıyı gündeme getirmesinin nedeni açık olarak krizin faturasını işçilerin, emekçilerin üzerine yıkmaktır. Ama bu saldırıya cesaret etmelerinin nedeni, sendikaların bugüne kadarki tutumudur. Devlete yaranarak, devlete sığınarak işçi hakları korunamaz. Sendikalar, açık olarak, devlet-patron ekseni içinde birer mafya organizasyonuna dönüştürülmüştür. Bir işyerinde sendikal çalışma yapanları, önce sendika ihbar etmekte, patron işten atmakta, direnme devam ederse devlet tutuklamaktadır. Bu durum, sendikaların ne işe yaradığını açık olarak göstermektedir. Birkaç sendika dışında tüm sendikalar, bu sendika mafyasının denetimi altındadır ve işçilerin haklarını korumak için değil, satmak için iş görmektedirler.

Dün, ücretsiz izin meselesi çıktığında şalterleri indirmediniz.

Dün, pandemi koşullarında işçiler çalıştırıldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, ücretleriniz enflasyonun kat be kat altında kaldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, işçilerin sosyal haklarına saldırıldığında şalterleri indirmediniz.

Dün, AK Parti mitinglerine zorunlu işçi katılımı uygulamaları devreye sokulduğunda sesinizi çıkarmadınız.

Dün, Gezi’de gençlere saldırıldığında, TOMA’lar halkın üzerine sürüldüğünde şalterleri indirmediniz.

Dün 1 Mayıs’lar yasaklandığında, Taksim 1 Mayıs’lara kapatıldığında, işçilere terörist, çapulcu diye bağırıldığında sesinizi çıkarmadınız.

Dün, bir işçi direnişi başladığında, destek için işçileri sokaklara çıkarmadınız.

Demiryolu kazaları yaşandığında sesinizi çıkarmadınız.

Sağlık emekçileri açıkça virüse açık hâlde, ölümle yüz yüze çalışmaya mahkûm edildiklerinde sesinizi çıkarmadınız.

Bu noktaya adım adım gelindi. Siz 12 Eylül hukukuna direnmediniz. Siz, sendika mafyası 12 Eylül’ün sonucusunuz, yerinizi, mevkiinizi 12 Eylül’e borçlusunuz.

Kısacası, direniş için seçtiğiniz noktayı çok geride tuttunuz. Barikatınızı, en son noktaya kurdunuz. Ve şimdi utanmadan direnişten söz ediyorsunuz.

Türk-İş ne zaman genel grev kararı almıştır? Hiçbir zaman.

Türk-İş Başkanı, işçilerin diğer sendikaları, devrimcileri dinlememeleri için, kendilerini dinlemeleri için “genel grev”den söz ediyor.

Türk-İş Başkanı genel grev dedi mi, bunu yapmak için değil, genel grevi öldürmek için, genel grevi engellemek için genel grevden söz eder. Alışkanlıkları budur. Klasik numaraları budur. Sen, mikrofonu aç da, Bakan ile arkadan neler konuştuğunuzu herkes duysun.

Tüm işçiler, şimdi direniş zamanıdır!

Zaten var olan direnişi, Gezi ile başlayan direnişi, daha da büyütme zamanıdır.

Direnişi, tüm topluma yayma ve direnişi büyütme zamanıdır.

Şimdi, birleşik emek cephesi ile, genel direnişe, genel greve doğru örgütlenme zamanıdır.

Genel grev, genel direniş demek yetmez. Hemen, bulunduğumuz fabrikalarda, işyeri komiteleri, işyeri kurultayları örgütleme zamanıdır. Birleşik İşçi Kurultayı’na katılmanın, bunu örgütlemenin zamanıdır. İşçiler, ancak ve ancak örgütlü ise, bu mücadelede kazanabilirler.

Sendika başkanlarının sözleri ile değil, alttan gelen bir dalga ile grevi örgütlemenin zamanıdır.

İşçiler, tüm toplumu, kendi mücadelelerine katılmaya davet etmelidirler. Aynı şekilde de işçiler, mühendis odalarının, Baroların direnişlerine destek vermelidirler. Şimdi, topyekûn bir direnişin tam zamanıdır.

Birleşik emek cephesi ile genel greve!

Genel grev, genel direniş için örgütlen!

“düş değil bu hayal değil he hey be hey
yetmişbin dev işçim kalktı yürüdü.
kokuşmuş düzene sahip çıkanın
alnın çatına baktı yürüdü yürüdü yürüdü.”^[1]

Karl Marx ile Friedrich Engels’in, “Gerçek hareketin her adımı, bir düzine programdan daha önemlidir,”^[2] saptamasıyla betimlenen 15-16 Haziran 1970 işçi sınıfınındır; öğreten tarihimizdir hâlâ ve her zaman.

50 yıl önce coğrafyamız hâlâ aşılmamış bir işçi sınıfı eylemiyle sarsıldı. İşçiler, burjuvazinin yüreğine korku salıp, önlerine dikilen barikatları aşarak, yoldaşlarını polisin elinden, karakollardan, “toplum polisi” otobüslerinden çektiler aldılar. “Zenginler gücümüzü görsün!” sloganlarıyla diyerek Bağdat Caddesi’ni inlettiler. Cağaloğlu’nda Vilayet’in, Kadıköy’de ve Kartal’da Kaymakamlık binasının, İzmit’te Kolordu’nun önündeydiler… “Haramilerin saltanatı” binalara kapandı, savunmaya geçti!

İşçi sınıfı mücadele tarihinde 15-16 Haziran 1970, alt üst edici bir momenti simgelerken; onların toplumsal-maddi bir güce dönüştüğünü göstermekteydi. Aynı zamanda tarih sahnesine çıktığından beri devletin 1845 Polis Nizamnamesi, 1909 Tatil-i Eşgal Kanunu, 1925 Takrir-i Sükûn, 1936 Ceza Yasası’ndaki 141, 142. maddeler gibi baskı yasalarına, açık şiddet ve zoruna, manipülasyonlarına karşı ayağa kalkışıydı. Devlete meydan okuma ve ideolojisinden kopuş pratiğiydi.

Feshane Fabrikası’nın kurulmasını (yani 1835’i) modern işçi sınıfının doğuş tarihi olarak kabul edersek, 125 yıllık sınıf mücadelesinde bir birikimin ve mayalanmanın sonucu olarak ortaya çıkmış muazzam bir deneyimdir. Özellikle 1960-1970 arasında yaşanan işçi sınıfının nesnel ve öznel şekillenme süreci, diğer toplumsal kesimlerin pratikleri, toplumsal ve sınıfsal mücadelenin hızlı, yoğun ve çok boyutlu bir şekilde gelişmesi ve uluslararası bağlamda 1968 küresel isyan hareketinin ve sistem karşıtı hareketlerin birikimleri 15-16 Haziran’ın doğuş dinamiklerini besleyen faktörlerdir. Bu manada 15-16 Haziran Saraçhane Mitingi, Kavel ve Paşabahçe Grevleri, DİSK’in kuruluşu, Alpagut özyönetim deneyimi, Derby fabrika işgali, toprak işgalleri, üniversite boykotları, Fransa 1968 Mayıs grevleri, 1968-1969 İtalya işçi konseyleri, Çin Kültür Devrimi demektir. Dönemin ruhu ve atmosferi eylemin ruhuna sirayet etmiştir.

Kolay mı, o; işçi sınıfının büyük meydan okumasıydı.

İstanbul’dan Kocaeli’ye dek üretimi durduran 100 bini aşkın işçinin iki gün boyunca, önüne çıka(rıla)n her engeli aşarak fabrikalardan kent merkezlerine akıştı (İlk gün 70 bin, ikinci gün 150 bin kişiydi işçiler; ya üçüncü gün olsaydı? Bu boyuta, bir de proletarya partisi katın, neler olmazdı ki?!).

Bana daima Che Guevara’nın, “Kutsal özel mülkiyet hakkına duyduğumuz saygıyı silahlı mücadele kursunda yitirdik ve şunu gayet iyi anladık ki sıradan bir insanın hayatı dünyanın en zengin adamının bütün mülkiyetinden milyon kez daha değerlidir,”^[3] saptamasını anımsatan 15-16 Haziran, işçi sınıfının ’60’lardaki sosyal-siyasal uyanışının, ’70’lere sarkan kapitalizmden kopuşunun zirvesiydi. Yıllar boyunca süren irili ufaklı çatışmaların uzantısı, devamı, yoğunlaşmış biçimiydi; bir patlama, bir sıçramaydı.

O; iki işçi kentinde toptan üretimi durdurma eylemi olması yanında; kapitalist zor aygıtını karşısına almış militan çıkıştı. Her türlü yasa ve yasağı çiğneyip, polisi, askeri, tankları aşan kararlı bir duruştu.

Başkaldırının devasa işçi selini ancak sıkıyönetim ilanıyla durdurup, sendikal bürokrasinin katkılarıyla engelledi. Buna rağmen birçok fabrikada işçiler günlerce işbaşı yapmadılar; sonra da patronların “Kara Liste”leriyle, “Açlıkla Cezalandırılma”yla^[4] sürdürüldü.

O güne kadar çok tartışılan (hâlâ da bir şekilde tartışılmaya devam edilen) işçi sınıfının gücünün, kapasitesinin ve militanlığının coğrafyamızdaki uyarıcı bir göstergesi oldu. Haziran başkaldırısı, kendisinden sonraki mücadeleler için ise paha biçilmez dersler bıraktı.

Bütün öteki büyük tarihsel olaylar gibi tekrar edilemeyecek olan o; büyük devrimci mücadeleler gibi en önemli derslerinin kendinden sonraki mücadeleleri öngörmek, onlara katılmak ve onları anlayarak aşmak için bir imkân sunup; coğrafyamızın büyük işçi başkaldırısı işçi sınıfının belleğinde hâlâ önemli bir yer tutuyorken; soru(n), bu güzergâhta yeni başkaldırılar yaratıp, onu aşmaktır.

Friedrich Engels’in, “Bugünün işçisi, sanki özgürmüş gibi görünür; çünkü o, bir kez ve son olarak satılmaz, gündelik, haftalık, yıllık olarak parça parça satılır; özgürmüş gibi görünür; çünkü onu sahibi bir başkasına satmaz; bunun yerine belli bir kişinin kölesi olmadığı, tüm mülk sahibi sınıfın kölesi olduğu için kendi kendini satmaya mecbur bırakılır”; Karl Marx’ın, “Kapitalist ilişkiler içinde insan değersizleşmiş, köleleşmiş, terk edilmiş, aşağılanmış bir varlıktır,” diye betimlediği işçiler, kapitalist vahşetin ücretli köleleri bunu yapmaya muktedirler.

Yeter ki paranın hâkimiyetinden, kapitalist sermayenin itaatkârlık dayatmalarından özgürleşebilsinler.

Evet egemenler -George Carlin’in ifadesiyle-, “İtaatkâr işçiler istiyorlar! Düşük maaş, uzun çalışma saatleri ve azaltılmış olanaklarla, en fazla makineleri çalıştırıp, kâğıt işlerini yapacak kadar zeki ve en az bütün bu boktan işleri pasifçe kabul edecek kadar aptal insanlar istiyorlar.”

Biz(ler)i “aptallaştıran”, kapitalist ideolojik boyunduruğa yani Karl Marx’ın, “Ölesiye çalışarak kazanma hırsı, başarı güdüsü ve sahip olma tutkusu, ekonomik etkinlikleri insan yaşamının ana hedefi ve amacı hâline getirerek, insanın doğal yaşamdan ve ahlâki değerlerden uzaklaşmasına neden olur,” diye betimlediği yabancılaşmaya yol açan sermaye egemenliğidir.

Yani Karl Marx’ın, “Özel mülkiyet bizi öyle aptallaştırmış ve duyularımızı tek boyutlu bir hâle indirgemiş ki bir nesne ancak ona sahip olduğumuzda bize bizim olarak görünüyor – yani, bizim için bir kapital olarak var olduğunda; ya da onu doğrudan mülklendiğimizde, yediğimizde, içtiğimizde, giydiğimizde veya onun içinde yaşadığımızda vs. – kısaca, ancak onu kullandığımızda o bizimdir diyoruz. Bununla birlikte, özel mülkiyet, sahiplenmenin bu doğrudan gerçekleşmelerini de sadece yaşamı sürdürmenin araçları olarak sunar bize. Onların birer araç olarak hizmet ettiği o yaşam ise özel mülkiyetin yaşamıdır – boyuna çalışma ve paraya tahvil etme yaşamı,”^[5] saptamasındaki pratiktir.

Tam da bu çerçevede “Sermaye, emeğin üretim araçlarından ayrılmasıdır ve sermayenin varoluşu yalnızca emeğin sömürüsüne değil, aksine emeğin giderek artan sömürüsü yoluyla sermayenin sürekli birikimine dayanır…

“Sermayenin bir tek yaşam dürtüsü vardır, değer ve artı-değer yaratmak üretim araçlarını mümkün olduğu kadar büyük miktarda artı-emeği emebilecek değişmeyen etmen hâline getirmek eğilimi.

“Sermaye, ölü emektir ve ancak vampir gibi canlı emeği emmekle yaşayabilir ve ne kadar çok emerse, o kadar yaşar…

“‘Sermaye’ vampire benzeyen yalnızca canlı işçilerin kanını emerek yaşayan ve daha fazla sayıda işçinin kanını emdikçe ömrünü uzatan ‘ölü emek’tir…

“Kapitalist elden geldiğince az parayla elden geldiğince çok emek elde etmek isteyecektir. Bu yüzden uygulamada onu ilgilendiren tek şey, emek gücü fiyatıyla bunun işlevinin yarattığı değer arasındaki farktır. Bir de ayrıca her türlü metayı elden geldiğince ucuza almaya çalışır ve düpedüz kandırmayı bir şeyi değerinin altında almayı bu değerin üzerinde satmayı kendine kâr bilir. Bu yüzden de eğer emeğin değeri diye bir şey gerçekten varsa ve o bu değerin karşılığını gerçekten öderse sermaye diye bir şeyin olmayacağını parasının sermayeye dönüşemeyeceğini hiç bir zaman göremez…

“Üretim kol emeğini kullanan sınıfı çalıştıran bir efendiler sınıfı olmadan da yürütülebilir; ürün almak için, iş araçlarının çalışan insan üzerinde hâkimiyet ve zorbalık olarak tekelleştirilmesi gerekmez; işini istekle, zinde bir ruhla ve coşkulu bir yürekle yapan birleşik emek karşısında köle emeği ve serf emeği gibi ücretli emek de yok olmaya mahkûm, geçici ve alt bir formdur.”^[6]

15-16 Haziran’da “ücretli emeğin mahkûm olduğu geçici ve alt form”un aşılması yolundaki tarihi bir adımdır.

TARİHÎ ARKA PLAN

15-16 Haziran’ın ardında, Edward Palmer Thompson’un, “İşçi sınıfı bir zamanda güneş gibi doğmadı. Kendi oluşumunda oradaydı,”^[7] diye tarif ettiği müthiş bir tarihî arka plan vardır.

“Çok uzaklardan geliyoruz/ çok uzaklardan” dizeleriyle tanımlı tarihî köklerin dökümü 1587’de Sultan Üçüncü Murat döneminde vezir Mehmet Paşa’nın cami inşaatında çalışan dülgerler ve taş yontucuların 16 akçe olan gündeliklerinin Osmanlı parasında yaşanan değer kaybına karşı giriştikleri iş bırakma eylemine dayandığı iddia edilir.

Bu arada Memur-Sen’in, “İnsanlık tarihinde ilk toplu iş sözleşmesinin 13 Temmuz 1766 (Hicri 4 Sefer 1180) tarihinde Kütahya’da imzalandığı gerekçesiyle ‘Şükranlarını ifade etmek’ için 1 Mayıs’ı Kütahya’da kutlaması’ndan mülhem yalana gelince; “Tarihte ilk toplu iş sözleşmesi olarak adlandırılan Kütahya belgesi (13 Temmuz 1766), gerçekte mahallî idarecilerin/devlet ricalinin çini atölyesi ustalarının şikâyetleri üzerine düzenledikleri ücretlere ilişkin hükümlerin yer aldığı ve kalfa ve çıraklar için ağır cezalar (ömür boyu kürek cezası dahil) içeren bir tutanaktan, bir çeşit yerel kararnameden ibaret”ti;^[8] hepsi o kadar!

Devamla: 1826’da Haliç’te kurulan Feshane, 1845’te Hereke’de kurulan halı, ipekli ve yün dokuma fabrikası, 1830-1850 arasında Beykoz’da, Yıldız’da, Paşabahçe’de kurulan çini ve cam eşya fabrikalarındaki direnişler…

İstanbul’daki Dolmabahçe Sarayı’nın inşaatı sırasında ücretini alamayan işçilerin grevi 1853 yılındadır. Mimar/mühendis Balyan Kardeşler söz konusu inşaata devasa paralar harcanıp, devlet maliyesi göçerken; ilk tasarruf yine işçi ücretinden olmuştu.

Ardından ilk örgütlü grevi Ameleperver Cemiyeti 1872’de örgütledi. Kasımpaşa’daki Taşkızak Tersanesi’nde üç aydır ücretlerini alamayan işçiler, grev ile haklarını aldılar.

1872 Haliç Tersanesi’nde önce İngiliz işçilerce başlatılan, daha sonra tüm yerli emekçilerce kucaklanan Tersane grevi ve 1908 grevleri…

Ve Düyun-u Umumiye İdaresi’nin tütün gelirlerini yöneten Reji; Anadolu Demiryolları; Ereğli kömür madenlerindeki örgütlenme ve grevleri…

Ücret alamama dışında çalışma saatlerinin azaltılmasını talep eden ilk grev de 1879’daki yapı işçileri greviydi…

Özellikle 1908’deki İkinci Meşrutiyet sonrasında ücretlerini ve çalışma koşullarını iyileştirmek isteyen işçilerin çok sayıda grev girişimi olmuştu. İşçi grevleri İkinci Meşrutiyet dönemindeki yoğunlukta olmamakla birlikte Cumhuriyetin ilk yıllarında da sürmüştür.

Örneğin 1923’te Şark Demiryolları Şirketi işçileri grev yaptı. 30 Haziran 1924’te İstanbul posta dağıtıcıları, ücretlerini yetersiz bularak topluca istifa ettiler. Temmuz 1924’te İzmir’de kuru meyve fabrikalarında çalışan işçiler yedi gün süren grev yaptılar…

1925 Şubatı’nın 4 Martı’nda Takrir-i Sükûn Kanunu’nun TBMM’de kabul edilmesiyle, işçiler için zor bir dönem başlamıştı.

1927 tarihli İş Kanunu Taslağı, özgürlüklerin ülke çapındaki gerilemesinden payını almış görünüyordu. Zaten 1936’ya kadar da taslak olgunlaştırılıp bir iş kanunu hâlini getirilemedi. 1936 tarihli 3008 sayılı ilk iş kanunu, sosyal sigorta sisteminin temel ilkelerini ve kademeli olarak kurulmasını belirlemişti. Ancak bu kanunla, ekonomik kalkınmada devlet yatırımlarına ağırlık verme politikasının da bir sonucu olarak grev ve lokavt yasağının getirildiğini görüyoruz.^[9]

20 Mart 1957’de Demokrat Parti’nin Çalışma Bakanı Mümtaz Tarhan, “Yalnız komünist uşaklığı veya şahıs ihtirasları için, sendikalara siyaset sokmak isteyenler (…) Ellerinde sosyal adaletin bayrağını taşıyanların, şimdiye kadar günlük ve işçi gazetelerindeki başmakaleleri, gazetelerde yazdıkları seminer ve kürsülerde söyledikleri birer birer dökülür ve saçılırsa, bu gibi insanların gizli maksatlarının, maskeli yaygaralarının kökünün nerde olduğunu, bu zakkum ağacının nereden sulandığını bu memlekette anlamayan Türk kalmayacaktır,” deyip; -konferansları, yazılarıyla kamuoyunun ve işçilerin dikkatini sendikal haklara çekmeye çalışan- Prof. Dr. Orhan Tuna ve diğer üniversite hocalarını ağır ifadelerle itham ederken;^[10] egemenlerin 1961 Anayasası’nın sendikal haklarıyla başı hiç hoş olmadı.

Bu güzergâhta egemenler DİSK’e karşı tahammülsüz davrandı. 1970’te DİSK’i fiilen ortadan kaldıran 1317 sayılı yasa Süleyman Demirel hükümeti tarafından yasalaştırıldı. Yasa ile sendikalara yüzde 33 oranında ülke ve iş kolu barajı getirildi. Yasaya tepki gösteren DİSK ve üyesi işçiler 15-16 Haziran 1970’te büyük bir direniş gerçekleştirdi.

Süleyman Demirel greve de tahammülsüzdü. Milli güvenlik ve memleket sağlığı gerekçeleriyle grev erteleme rekoru kırdı. 1963-1980 döneminde Demirel hükümetleri, 75’i 6. Demirel hükümeti olmak üzere toplam 164 grevi erteledi. Hatta 1970’te İstanbul’da birkaç değirmendeki grev bile milli güvenlik gerekçesiyle ertelendi. 1966 Paşabahçe grevi de Demirel hükümeti tarafından ertelenmişti.^[11]

Özetle derinden gelen köklerin tarihçesinde 13 Şubat 1961’de Türkiye İşçi Partisi’nin kuruluşu; 31 Aralık 1961 Saraçhane mitingi; 27 Ocak 1963’te kıvılcımlanan Kavel grevi; 13 Haziran 1969’da Çorum Alpagut Linyit işletmesindeki maden işçilerinin ücretlerini almak için direnişe geçip; üretime el koyan 786 işçiyle, 34 gün boyunca oluşturdukları komiteyle işyerini yönetip, üretimi yüzde 50 artırarak birikmiş ücretlerini almaları; 13 Şubat 1967’de DİSK’in kuruluşu; 22 Ağustos 1970’te Türkiye Petrolleri’ne ait Aliağa Rafinerisi inşaatında işçilerin greve çıktığı gün patron maşaları tarafından katledilen Necmettin Giritlioğlu; 15-16 Haziran 1970 büyük işçi direnişleri önemli yapı taşlarıdır. 15-16 Haziran direnişi ile işçi sınıfının bir sınıf olarak varlığını ve gücünü dost düşman herkese göstermesi…^[12]

Özetle 1960’lar sonu ve ’70’ler başındaki yoğun mücadele döneminde işçiler “kendisi için sınıf” olma yolunda hızlı ve büyük adımlarla ilerledi. Sendikalaşma çabalarında başvurulan yöntemlerin radikalliği mücadelelerin sertliğiyle doğrudan bağlantılıydı.

Fabrika işgalleri ve grevler, bu direnişlerde uygulanan mücadele yöntemleri salt ekonomik mücadeleler olarak kalmadı. İşçiler yeni koşullarda bir yandan eski geleneksel kavga yöntemlerini dönüştürüyor, öte yandan 1960’lar başından beri sürüp giden fabrika dışındaki toplumsal mücadelelerden, anti-emperyalist mücadelelerden edinilen yordamlara da başvurmaktan geri durmuyorlardı.

EYLEMLERİYLE İŞÇİ SINIFI

İzmir- Basmane Meydanındaki ilk 1 Mayıs kutlamasından bu günlere 114 yıl geçti.

23 Temmuz 1908’de ilan edilen İkinci Meşrutiyet’in ardından 1908 ve 1909 yıllarında işçi sınıfı mücadelesi olağanüstü bir ivme kazandı.

1909’da 1 Mayıs, İstanbul başta olmak üzere İzmir, Ankara, Adana ve Bursa’da işçilerce kutlandı. Söz konusu kutlamalar 1910, 1911 ve 1912’de devam etti.

Çok sayıda iş yerinde ücretlerin arttırılması ve çalışma koşullarının iyileştirilmesi amacıyla binlerce işçinin katıldığı grev ve işçi direnişleri gerçekleşti.

1872’deki Kasımpaşa Tershane İşçileri Grevi ardından, 1908’den önce de; tramvay, demiryolu, maden, inşaat, tütün, liman, mensucat, deri işyerlerinde irili ufaklı grev ve işçi direnişleri oldu. Ancak 1908 Temmuzu’ndan başlayarak 9 Ağustos 1909’da Tatil-i Eşgal Kanunu çıkana kadar birçok işyerinde binlerce işçinin katıldığı grev ve direnişler gerçekleştirilmiştir. 1908’in özgürlük ortamından işçiler de üst düzeyde yararlanmıştı.

Birinci Paylaşım Savaş şartlarında işçi sınıfı mücadele koşullarının kesintiye uğramadığını görürüz. Zor koşullarda olsa da, 1909-1918 kesitinde kayıt altına alınmış 83 grev var. 1918’de başlayan işgal yıllarında işçi sınıfı hareketinin tekrar canlandığını söylemek mümkündür.

1 Mayıs 1921’de Türkiye Sosyalist Fırkası öncülüğünde mavi işçi gömleği, kırmızı boyun bağları ve kızıl bayraklarıyla Kâğıthane Meydanı’nda görkemli miting yaparlar.

18 Mart 1922’de Ankara’da SSCB Büyükelçilik binası bahçesinde çok büyük katılımlı Paris Komünü anma toplantısı yapıldı; o dönemin ruhu diyebiliriz…

1 Mayıs 1922’de İstanbul, Ankara, İzmir’de büyük katılımlı, coşkulu mitingler gerçekleşir.

1923 ve 1924 yıllarında da 1 Mayıs kutlamaları yapıldı.

4 Mart 1925 tarihinde Takrir-i Sükûn kanunu çıkartılarak her türlü toplantı, yürüyüş, grev ve direniş yapılması yasaklandı.

Tüm yasaklamalara karşın 1927’de Fransız bir şirkete ait Adana demiryolu işçilerinin çalışma koşullarının düzeltilmesi ve ücretlerin arttırılması amacıyla gerçekleştirilen grev, baskı ve yıldırmalara karşın uzun zaman sürdü.

Yine 1927 İstanbul liman işçilerinin grevinde de sorun, düşük ücretler ile ağır çalışma koşullarıydı. Grev, polis ile ordu müdahalesi ile bastırılmış ve 17 işçi ile 5 polis ölmüş, 320 işçi de tutuklanmıştı.

1936’da çıkarılan Cemiyetler Kanununda 1923 İzmir İktisat Kongre kararı olmasına rağmen grev ve sendika sözcükleri hiç bahse konu olmamıştı. 1938 Dersim olayları bahane edilerek Cemiyetler Kanununa daha sıkı maddeler eklenerek sınıf esasına dayalı örgütlenmelerin önü tamamen kapatıldı.

1947 yılında 5018 sayılı sendika ve sendika birlikleri hakkında kanun ile sendikaların dernek niteliğinde kuruluşu sağlandı. Türk-İş 1952’de kuruldu.

Tek partili dönem bitip çok partili döneme geçtikten sonra Demokrat Parti muhalefette iken grev ve toplu iş sözleşme sözü verildiği hâlde bu konuda verdiği sözü yerine getirmedi. 1950-1960 kesitinde iktidar denetimi altındaki Türk-İş’in tüm vaatleri sözde kalmıştı.

1961’in 31 Aralık’ında işçi sınıfının ayağa kalktığı gün olarak tanınan ‘Saraçhane Mitingi’ ile hemen ertesindeki izinsiz Kavel Grevi ile sendikal planda yasal düzenleme çalışmaları hızlandı. 15 Temmuz 1963’te 274 sayılı Grev ve Toplu Sözleşme 275 sayılı Sendikalar Kanunu yürürlüğe girdi.

MESS’e karşı Maden-İş’in ve Kristal-İş Paşabahçe’ye karşı vermiş olduğu mücadelelerin, Türk-İş tarafından desteklenmemesi bardağı taşıran damla oldu. Sendikal anlayış farkının uçurumlaşması nedeniyle 13 Şubat 1967’de Türk-İş’ten ayrılan beş sendika Maden-İş, Basın-İş, Lastik-İş, Türk Maden-İş ve Bağımsız Gıda-İş sendikaları DİSK’i (Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu) kurmuştu.

Türk-İş 1967 yılında, 10 yıl sonra DİSK’e genel başkan olacak Genel-İş Başkanı Abdullah Baştürk başkanlığında işçi sınıfı ve sendikal mücadele karneleri pek de iyi olmayan Şevket Yılmaz, Şerafettin Akova, Kemal Özer ve İsmail Aras’tan oluşan DİSK’le mücadele komitesi oluşturur.

1968’e gelindiğinde işçi, emekçi, öğrenci gençlik rüzgârı bizde de kuvvetli esiyordu.

1968-1969 kesitinde iş yerleri ve fabrikalar için işgal yıllarıydı: Derby, Kavel, Demir Döküm, Emayetaş, Alpagut Kömür İşletmeleri, Akis Dokuma, Deniz Nakliyat, Altınel Pres, Bell Kimya, Yarımca Seramik vb.leri…

1969’da Türk-İş’in pek gündeme almadığı 1 Mayıs’ı DİSK ilk kez bir bildiri ile kutlar.

DİSK’in büyüyüp gelişmesi, işçiler içerisinde güven ve itibarının artması üzerine sermaye sahipleri ve o dönemin temsilcisi AP bir kanun teklifi hazırlayarak DİSK ve DİSK’e bağlı sendikaları etkisiz ve yetkisiz hâle getirecek, işçilerin kazanılmış sendikal haklarını budayacak 20 maddelik 1317 sayılı kanunu hazırlayıp komisyondan geçirdi.

Komisyonda Abdullah Baştürk ile beraber Şevket Yılmaz ve Enver Turgut vardı. CHP ve AP’li vekillerin onayı ve TİP milletvekillerinin karşı çıkmasına rağmen bu yasa meclisten geçti.

DİSK ve bağlı sendikaların iş yerlerinde toplantılar yaparak kararlar almaya çalıştı. Amaçları miting düzenlemekti, meşru tepki göstermekti. Süreç bu şekilde işlerken inisiyatif DİSK ve sendikaların elinden çıktı.

Doğal olarak ortaya çıkan işçi önderleri ile 15 Haziran günü 70 bin, 16 Haziran günü 150 bin işçi iş bırakarak İstanbul’da dalga dalga yollara döküldü. İzmit’te de işçiler Ankara yolunu kapatarak İstanbul’a doğru yola çıktılar. Devlet bu işçi sınıfı dalgasını durdurmakta zorlandı.

Yürüyüşte işçiler polis ve askerle çatıştı. 2 işçi, 1 polis, 1 esnaf hayatını kaybetti. DİSK Genel başkanı Kemal Türkler radyodan konuşma yaptı. Yasanın geri çekileceği sözünü açıkladı. 2 gün süren büyük ayaklanma yasa değişikliğinin çok ötesinde bir nedenle yapılıyordu. İşçiler topyekûn sömürü düzenine başkaldırmış ve ayaklanmıştı. 

15-16 Haziran direnişine önderlik eden öncü 5.000’in üzerinde işçi işten atıldı. DİSK ve Türk-İş bunun için ise bir şey yapmadı. Bazı kesimler katılmış ve destek vermiş olsalar da, 15-16 Haziran bir işçi hareketi, işçi kalkışması, işçi sınıfının sınıfsal atılımıdır.

15-16 Haziran işçi hareketine; tespitlere göre, 168 iş yerinden işçiler katılmıştır. 168 iş yerinin 121’inde Türk-İş’e bağlı sendikalar, 47’sinde ise DİSK’e bağlı iş yerlerinden işçiler katılmıştır. Ezici çoğunlukla Türk-İş üyeleriydi. Bu da gösteriyor ki, mesele yasa filan değil sömürü düzeniydi.

Coğrafyamızın 150 yıllık işçi sınıfı mücadele sürecinde ne öncesinde ne de sonrasında 15-16 Haziran direnişine ulaşan başka da bir sınıf hareketi olmamıştı. Hemen sonrasında 12 Mart 1971 muhtırası ile dönemin Genel Kurmay Başkanı Mehduh Tağmaç’ın, “Sosyal uyanış, ekonomik gelişmeyi geçti,” sözü de 15-16 Haziran’ın ne demek olduğunu sermaye açısından gayet özetliyordu.

1970’li yıllara gelince: Özellikle 1974’ten sonra gerek işçi sınıfı gerekse toplumsal mücadeleler açısından atılımların olduğu yıllar diyebiliriz.

1 Mayıs’lar ilk kez TSİP öncülüğünde Bursa’da büyük bir salon toplantısı ile kutlandı. 1976’da İstanbul Taksim’deki 1 Mayıs büyük ve görkemli bir miting ile sermayeye gözdağı veriliyordu.

1977 1 Mayısı yine görkemli şekilde kutlandı. 34 kişinin ölümüyle kana bulandı. 1978’de İstanbul Taksim Meydanı’nda çok büyük bir miting ile 1 Mayıs kutlandı.

70’li yıllar işçi sınıfı ve sendikaların çok güçlendiği bir dönem oldu. 1978’de DİSK’in kapatılmasında aktif rol alan Abdullah Baştürk sendikası Genel-İş ile birlikte Türk-İş’ten ayrılarak DİSK’e geçti. İlk DİSK Genel Kurulunda da Genel Başkan seçildi! (Ancak belirtmeden geçmeyelim: 12 Eylül darbesi ile 4 yıldan fazla tutuklu kalıp, 146/1 maddesinden idam ile yargılanırken mahkemeye, “Sen ancak benim ceketimi asarsın,” diyecek kadar da dik durmuştu).

70’li yıllarda çok sayıda grev ve işçi direnişi var. En etkili olan Yeni Çeltek kömür işletmelerinin Yeraltı Maden İşçileri Sendikası Genel Başkanı Çetin Uygur önderliğinde el konulup işçilerce işletilmişti.

DİSK’in 1975, 1976, 1977 yıllarında DGM Karşıtı Miting, direniş ve eylemleri, keza 141-142. maddelerinin kaldırılması, DGM’yi ezdik sıra MESS’te sloganında somutlaşan hedef eylemler etkili olmuştu.

Ayrıca 20 Mart 1978’de İstanbul Üniversitesi girişine atılan bomba ile 7 devrimci öğrencinin katli üzerine DİSK’in, iki saat iş bırakması etkili eylemlerdendi.

K. Maraş Alevî katliamını protesto için yarım günlük iş bırakma eylemi ve 1980’de DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler’in katledilmesi sonrası 1 günlük iş bırakma eylemi de önemlidir.

24 Ocak Kararları ile 1980 grevler yılı oldu. 12 Eylül 1980 geldiğinde 52 bin işçi grevde idi.

12 Eylül işçi sınıfının sendikal hakları ile toplumsal mücadelenin üzerinden silindir gibi geçti. Ağır bedeller ödendi. İşçi sınıfı hareketi geçici olarak bastırılıp, sindirildi.

Tüm bunlara rağmen 1986 Kasımı’ndan 1987 Şubatı’na uzanan 4 aylık Netaş Grevi ile Otomobil-iş sendikası işçi sınıfı sahneye çıkmasında önemli bir dönemeç oldu.

1987-1988 kesitinde yemek boykotu, toplu vizite gibi gaz almaya yönelik eylemler yapılırken; 1988 SEKA Grevi çok önemliydi.

Tüm bunların ardından 1989 İşçi Baharı kırılma yarattı. Türk-İş’e bağlı 720 şube yönetiminin 388’i; 34 sendikadan 15 sendika genel başkanı; 197 genel merkez yöneticisinden 97’si değişti.

Özelikle 1989 İşçi Baharı Türk-İş ve sendikaları sarstı.^[13] Bahar Eylemleri 12 Eylül’ün yarattığı korku duvarını parçaladı ve işçi sınıfının yeniden kolektif bir güç olarak ağırlığını koymasını sağladı. 1989 Bahar Eylemleri Türkiye’de işçi kentlerinin bütününü sardı. Ülke yaygın yürüyüş ve direnişlere ve zengin işçi eylemlerine sahne oldu.

1990 Madenci Yürüyüşü işçi sınıfının önderliğinde bir kentin ayağa kalkışıydı. Yüzbinler başkente yürüyüşe geçti. 1990’lı yılların ortalarından sonra kamu çalışanlarının fiilî, militan örgütlenme ve mücadeleleriyle taçlandı. Milyonlar Kızılay’da meydanları doldurdu.

3 Ocak 1991’de bir gün işe gitmeme eylemi; 4-8 Ocak 1991’de Zonguldak maden işçilerinin 100 bin kişilik Zonguldak-Ankara yürüyüşü -1980 sonrasının- en etkin kitlesel eylemleriydi (1989, 1991, 1993 yıllarındaki toplu sözleşmelerle yeni bir süreç oluştu, sendika örgütlülük kapsamı dışında taşeronluk başladı).

1994’te başta Türk-İş, Hak-İş, DİSK, KESK, TMMOB, TTB olmak üzere 27 örgüt tarafından ‘Demokrasi Platformu’ örgütlenmesi oluşturuldu.

24 Nisan 1994 Ankara’da ‘İşsizlik ve Pahalılıkla Mücadele Mitingi’; 26 Kasım 1994 Ankara’da TBMM’ye Yürüyüş; 5 Ağustos 1995 Ankara’da ‘Emeğe Saygı Mitingi’; 5 Ocak 1997 Ankara’da ‘Türkiye’ye Sahip Çık Demokratikleşme İçin Mücadele Et Mitingi’; 1998 Ankara’da ‘Emek Platformu Mitingi’ yapıldı.

2010’daki Tekel direnişi neo-liberal kapitalizme ve yıkım programlarına karşı sınıfın dirayeti ve yaratıcılığını simgeledi. Tekel işçileri sokakla bütünleşti, sokak ve kavga oldu.

2013 Gezi/ Haziran bir kent ayaklanmasına dönüştü.

2012’deki Greif Direnişi vb.leri…

2015’te fiilî olarak gerçekleşen ve bir kent ve havza grevi şeklinde yayılan Metal grevleri, işçi sınıfının öfke patlamalarına örnek oldu.^[14]

Özetle Karl Marx ile Friedrich Engels işaret ettiği, “Tarih hiçbir şey yapmaz. ‘Engin zenginliğe sahip’ değildir o. ‘Savaşımlara girişmez”! Tersine bütün bunları yapan, bütün bunlara sahip olan ve bütün bu savaşımlara girişen insandır, gerçek ve yaşayan insan; hiç kuşkunuz olmasın, insanı kendi erekleri için kullanan -sanki kendi başına bir kişiymiş gibi- tarih değildir; tarih, kendi öz erekleri peşinde koşan insan etkinliğinden başka bir şey değildir,”^[15] gerçeğini hayata geçiren coğrafyamızın işçilerinin mücadelesi, “Fikirler hiçbir şeyi iyi bir sonuca vardıramazlar. Fikirleri iyi bir sonuca vardırmak için, pratik bir gücü kullanan insanlar gerekir,”^[16] saptamasını da 15-16 Haziran ve eylemleriyle doğruluyorlardı.

15-16 HAZİRAN HAKİKÂTİ

 “15-16 Haziran 1970, Cumhuriyet tarihinin o güne kadarki en büyük işçi eylemi. Eylemi önemi kılan sadece hacmi, çapı, çok sayıda insanın katılmış olması değil elbette. Bu da eylemin önemini ortaya koyan bir gösterge. Ama esas olarak eylemin önemi, işçi sınıfının varlığını, gücünü, kimliğini ortaya koymasından, haklarını savunma iradesini ve becerisini göstermesinden geliyor. Eylemle işçi sınıfı, son derece gür ve tok bir tonda ‘Ben buradayım! Beni hesaba katmadan adım atmak mümkün değil!’ dedi. Eylemle birlikte ortaya çıkan pek çok gelişme, devletin, sermayenin, siyasetin, sendikal hareketin derinden etkilenmesi de teyit etmektedir ki 15-16 Haziran işçilerin protesto hareketi olmasının ötesinde anlam kazanmış, sosyal ve siyasal tarihte iz bırakarak bu günlere gelmiştir.”^[17]

O, işçi sınıfımızın başyapıtıydı…

1970 yazına gelirken İstanbul 2 milyon 849 bin nüfusuyla 35 milyon nüfuslu Türkiye’nin en büyük kentiydi. Ülkede üretilen toplam toplumsal sermayenin yüzde 50’si, büyük ölçekli sanayi işletmelerinin yüzde 43’ü, sanayi işçilerinin yüzde 35’i İstanbul’da yoğunlaşmıştı. Madeni eşya, kimya, konfeksiyon ve elektrikli aletler sanayiinin de yüzde 50’den fazlası İstanbul’daydı. DİSK’in kaçınılmazca İstanbul’daki işçi hareketinin merkezinde yer alacağı örgütlenmesinin ilk üç yılında belli olmuştu.

1970 yazında 20’den fazla işçi istihdam eden 700 büyük işletmede 116 bin 605 işçi çalışıyordu. 4 büyük işletmede 3’er bin, 26 büyük işletmede 3 bin dolayında işçi istihdam ediliyor; 250 kadar işletmedeyse 100 ile 500 arasında işçi çalışıyordu. İstanbul’daki merkezîleşmiş ve yoğunlaşmış büyük ölçekli modern sanayi işletmeleri bu yapılarıyla Türkiye’nin modern sanayi işçilerinin ve onların sınıf mücadelelerinin döl yatağıydılar.

Özetle işçi hareketinin ve sendikal mücadelenin zemini DİSK’in üzerinde yeşerdiği 27 Mayıs sonrası koşullarda -1963 ile 1971 arasında- sanayide çalışmaya başlayan ve sendikalara katılan işçi sayısındaki büyük sıçramalarla birlikte genişlemişti: 1963’te 2 milyon 745 bin olan işçi sayısı 1971’de 4 milyon 55 bine yükselmişti. 1963’te 296 bin olan sendikalı işçi sayısı ise 1971’de 1 milyon 200 bindi. Aynı dönemde sendikalaşma oranı üç kat artışla yüzde 10.8’den yüzde 29.6’ya yükseldi. 1963’te imalat sanayiinde ücretlilerin büyük bir kesimi 10 kişiden az işçi çalıştıran işyerlerinde çalışıyordu. Toplam 354 bin işçi 158 bin işyerine dağılmıştı; 1968’deyse 100’den fazla işçi istihdam eden işyerlerinde çalışan işçilerin sayısı 1963’e göre yüzde 50 artarak 252 binden 360 bine çıktı.

Sermayenin üretim maliyetlerini yükselttiğinden sürekli olarak yakındığı ücretlerin maliyet içindeki oranı yalnızca yüzde 10.53’tü. Aynı dönemde iş kazalarıyla kaybolan işgünü sayısı grev ve direnişlerin yol açtığı kayıpların 8 katıydı. Resmî sayılara göre 1963’te 7 olan grev sayısı 1969’da 82’ye 1970’te 111’e yükselirken, greve katılan işçi sayısı 1963’te 1374 iken 1970’te 27 bine yükseldi.^[18]

1960’lı yıllarda yükselişte olan işçi hareketi, sendika kanalıyla iş yerlerinde örgütlenebiliyor, hakları için mücadele ederek önemli kazanımlar elde ediyordu. 1960’tan 1970’e, pek çok grev ve direniş gerçekleşti. Mücadele etmesi gerektiğinin bilincine varan işçiler, devlet güdümündeki Türk-İş’ten sıyrılarak, o günlerde sendikal mücadelenin odağı hâline gelen DİSK’i kurdu…

DİSK, kurulduğu 1967’den 1970’e kadar güçlenerek ve bilinçlenerek yoluna devam etti. Birçok işyerinde örgütlenerek yetkiyi alıyor ve Türk-İş’e göre çok daha iyi toplu sözleşmelere imza atıyordu. İmzaladığı toplu sözleşmelerin etkisiyle de işçi sınıfı içinde gitgide bir çekim merkezi olmaya başlıyordu.

DİSK’in işçi sınıfı içinde kuvvetlenmesi, patronların çıkarlarını tehdit ediyor, Türk-İş’in ise işbirlikçi yönünü gittikçe ortaya çıkarıyordu. İktidardaki Adalet Partisi bu “tehlikeyi” önlemek için harekete geçiyor, sendikal özgürlükleri ve grev hakkını kısıtlayan bir yasa tasarısı hazırlıyordu. Erzurum’da toplanan Türk-İş Genel Kurulu’nda konuşma yapan dönemin Çalışma Bakanı Turgut Toker, yeni yasa tasarısıyla DİSK’in çanına ot tıkayacaklarını hiç çekinmeden ifade ediyordu.

CHP’nin de desteğiyle meclisten hızlıca geçirilen yasanın anayasaya aykırı olduğunu ilan eden DİSK, örgütlü olduğu tüm işyerlerinde Anayasal Direniş Komiteleri kurulmasına karar verdi. Yasaya karşı aldığı bir dizi kararı tartışmak üzere yüzünü kendi tabanına dönen DİSK, tüm işyeri temsilcilerinin katıldığı bir toplantı organize ediyordu. DİSK’in olmadığı zamanlarda çalışma koşullarının ne kadar zorlu olduğunun bilincinde olan işçiler, sendikanın gökten zembille inmediğini, onu kendilerinin var ettiğini ve gözbebekleri gibi koruyacaklarını, grevse grev, mitingse miting, ne gerekiyorsa yapacaklarını hep bir ağızdan söylediler.

TİP Milletvekili Rıza Kuas, Meclis’te CHP’li ve AP’li sendikacıların yasa değişikliği tasarısını engellemek için komisyonlarda tek başına mücadele etti ve 15-16 Haziran’dan 12 gün önce yani 3 Haziran 1970’te, İstanbul’daki DİSK Genel Merkezinde olağanüstü bir toplantıda 274 ve 275 sayılı yasalar konusunda bir “Uyarı Heyeti” kuruldu.

Heyette yer alan DİSK Genel Sekreteri Kemal Sülker, Cumhurbaşkanı, CHP Genel Sekreteri ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği’ne gönderilecek mektuplarla ilgili görevlendirildi. Genel Başkan Kemal Türkler de Başbakan’a yazılacak mektubu kaleme aldı.

İşte 9 Haziran 1070’te postaya verilen o mektuptan kısa bir bölüm:

“Sayın Süleyman Demirel, Başbakan/Ankara…

Hükümetinizin yanlış ve Anayasa’ya aykırı bir tasarıyı Büyük Millet Meclisi’ne götürmüş olması iktidarınızın bitaraf yönetim anlayışına sahip olmamasından ve partizanca bir tutumdan ileri gelmektedir. Çünkü hükümetiniz, işçi sınıfı ve çalışma hayatı ile ilgili bir tasarı hazırlarken işçi teşkilâtlarının görüşünü almayı düşünebilmiş olmasına rağmen bu kesimde sadece Türk-iş’in görüşünü almış ve yeterli görmüştür. Böylece antidemokratik bir çizgiye düşmüştür…

Onun için hükümetinizin bitaraf bir görüş açısından hareketle bu tasarıları Büyük Millet Meclisi’nden geri almasını ve bilahare DİSK’in de diğer kuruluşlarla aynı seviyede ve ölçüde görüşü alındıktan sonra yeniden hazırlanarak Büyük Millet Meclisi’ne verilmesini talep ediyoruz. Aksi taktirde Anayasadaki direnme haklarımızı kullanacağımızı şimdiden belirtiriz.

Keyfiyet arz olunur… Saygılarımızla… Genel Başkan/ Kemal Türkler.”^[19]

DİSK’in Süleyman Demirel’e yazdığı mektup yaklaşan fırtınanın habercisiydi. Peki, Başbakan Demirel’in işçilere yanıtı ne olmuştu? Büyük işçi direnişinden bir gün sonra, 17 Haziran 1970’te işçilerin İstanbul sokaklarına dökülmesinden sonra Süleyman Demirel TBMM’de şöyle diyordu:

“Muhterem üyeler; Bu tasarı Millet Meclisi’nde görüşülmüş ve Millet Meclisi tarafından kabul edilmiş. Şimdi bunun üzerine DİSK diye bir teşekkül çıkmış diyor ki; (Bu tasarıyı kanunlaştırmayacağız), (Fabrika tahrip edeceğiz. Sokak savaşı açacağız. Ama parlamentonun iradesini istediği gibi kullanmasına engel olacağız). (Bu kanunlarla ilgili tasarılar gerçekleştiği taktirde işyerlerinde kan gövdeyi götürecektir) (İçinizden bir kişi dahi tutulsa ve bu arkadaş nereye götürülürse götürülsün orayı topluca basacağız ve arkadaşlarımızı alacağız)… Nitekim bunları yaptılar. Yani dünkü hareketlerin içinde bunlar var. (Kanun falan dinlemeyeceğiz) dediler, dinlemediler. (Fabrikaların tahrip edilmesi ve dinamitlenmesi de eylem sırasında düşünülecektir) dediler, bunu da yaptılar.”^[20]

Başbakan Demirel’in ardından söz alan İçişleri Bakanı Haldun Menteşoğlu da tehditleriyle çerçeveyi tamamlıyor. Kısacası, eylemlerden işçiler ve DİSK yönetimi sorumlu tutarken Başbakan Demirel ve ekibi sermayeye ve emek düşmanlarına kalkan oluyordu…^[21]

İşçi sınıfının birleşik mücadeleyi, başkaldırıyı gerçekleştirebildiğinin kanıtı olarak tarihe geçen 15-16 Haziran bulutsuz gökyüzünde çakan bir şimşek değildir. 1960’lı yıllarda gelişen, serpilen ve militanlaşan hareketinin zirvesidir.

Saraçhane Mitingi ile boy veren, Kavel greviyle yasakları aşan, Paşabahçe, Zonguldak, Derby, Sungurlar gibi direnişlerle önündeki her türlü barikatı yıkıp geçen işçi hareketinin tüm bu süreç içerisindeki toplam birikiminin sonucu, aynı zamanda onun ileri bir sıçramasıdır.

İşte birkaç çarpıcı örnek…

i) 2.500 kişinin çalıştığı Arçelik fabrikasının baştemsilcisinin konuşmasından: “Arkadaşlar, 1970 senesi Türk işçisinin bilinçlenme uyanma senesidir. Arkadaşlar, icap ederse o Türk-İş’i ortadan kaldıracağız, iktidarı ortadan kaldıracağız, bizler bir kahve içmeye paramız olmaz iken alın terimizi sömüren işverenle işbirlikçi o çoban sülü denen kişi bu akşam Hilton’larda Boğaz’larda eğlenmektedir. Arkadaşlar, onlar orda Viski içerken biz 15 kuruşluk bir Terkoz suyunu dahi bulamıyoruz. 2.500 kişi olarak yarın sabahtan itibaren savaşa hazırız arkadaşlar. Bugün alınan bu Türk İşçisinin Kurtuluş savaşı için alınan kararı sabırsızlıkla bekleyen Arçelik işçisine ilk müjdeyi vermeye hazır ve yarından itibaren ölümse ölüm, direnme ise direnme, yürüyüş ise yürüyüş, hükümet basma ise hükümeti basma, Türk-İş’i ortadan kaldırmaksa… hazırız arkadaşlar.”

ii) Lastik-İş’in Vinylex fabrikasından bir temsilci konuşmasında şöyle diyordu: “Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu [Türk-İş] uzun zamandan beri patrondan yana çalışmaktadır, patronla elele vermiştir. Devlet de bir patrondur, devletle beraber sırt sırta vermiş vaziyettedir.”

iii) Bir öğretmen Vilayet’e doğru ilerleyen yürüyüş kolunda Beyazıt dolaylarında olanları anlatıyor: “Tankın üstünde askerler! Ellerinde silah! Parmaklar tetikte! Kara önlüklü bir işçi kadın attı kendini tankın önüne: ‘Çiğne beni, çiğne!’ Bir an duraksıyor tank. İşçiler uçtu mu, sıçradı mı, şahlandı mı? Tankı aştı işçiler! Tank selin ortasında kalan karataş gibi zavallı! Geri geri gitmeye başlıyor. Önümüzdeki tanktan duvar yıkılıyor. Kara önlüklü genç işçi kadını yerden kaldırıyorlar.”

iv) Bir işçi temsilcisi Kadıköy’deki en büyük çatışmayı anlatıyor: “Söğütlüçeşme’ye geldiğimizde, Fenerbahçe Stadı çevresinde kalabalık işçi grupları ile polislerin çatıştığını gördük. Daha açık bir deyimle polisler kaçışıyor, işçiler kovalıyorlardı. Kadıköy istikametinden gelen bizim grup da polisin önünü kesince, polis sıkıştı, o semtlerde erişebildiği evlerin kapılarını zorlayarak korunmak amacıyla içeri girmeye çalıştı. Ancak çok evler kapılarını açmadı. Birçok polis önce başlarındaki beyaz miğferleri attı. Olmadı, üzerlerindeki resmi üniformaları çıkarıp attılar, polis olarak tanınmamak için… kendilerini Kurbağalıdere’ye atıp denize doğru yüzmeye çalışıyorlardı. Bu Kurbağalıdere’nin başka adla da bilindiği hatırlanınca herhalde kimse bunu istemezdi.”

v) Bir fabrikanın baş temsilcisi anlatıyor: “17 Haziran’da sıkıyönetime rağmen direniş bazı işyerlerinde devam etti. Benim çalıştığım Rabak Fabrikası’nın yanı sıra Demirdöküm, Elektrometal ve Sungurlar’da da direniş sürüyordu. 18 Haziran’da fabrikaya garnizon komutanı geldi, yanında yüksek rütbeli subaylar ve emniyet görevlileri vardı. Beni çağırıp işbaşı yaptırmamı istediler. Ben de kendisine ‘Buyurun siz söyleyin de çalışsınlar’ diye cevap verdim. İstanbul Garnizon Komutanı Sadettin Canberk ‘Neden çalışmıyorsunuz’ diye sorunca işçiler ‘Kanun değişsin, yöneticilerimiz serbest bırakılsın’ diye cevap verdiler.

vi) Sıkıyönetim ilanından sonra polis DİSK’in en büyük sendikası Maden-İş’e arama için gelmiştir. Sendikanın ve DİSK’in başkanı olan Kemal Türkler kendisinden, kilitli kapıları açmasını isteyen polislere, bu işlerle görevli insanların o anda sendika binasında olmadığını anlatarak kapıları açma talebine karşı direnmiştir. Gerisini bir Maden-İş üyesi işçinin ağzından dinleyelim:

“Sonra uzun süren bir tartışma oldu. Kemal Türkler çok sinirlendi ve polise nispet yaparcasına ‘Kapı öyle açılmaz böyle açılır’ diyerek gerildikten sonra tek bir tekme ile koca kapıyı aşağı indirdi. Polisler içeri girip arama yaptılar ama bir şey bulamadılar. Bu arada [Maden-İş Yönetim Kurulu Üyesi] Şinasi Kaya ‘Siz silah bulacağınızı sanıyordunuz. Maden-İş’te böyle bir şey bulamazsınız’ dedi ve orada bulunan işçileri gösterdi: ‘İşte bizim silahımız bunlar’…”^[22]

Ya “Sonra” mı?

Çatışmalar son bulduğunda üç işçi, Yaşar Yıldırım, Mustafa Bayram ve Mehmet Gıdak, bir toplum polisi Yusuf Kahraman ve Kadıköy’de olayları izleyen esnaf Abdurrahman Bozkurt hayatlarını kaybetmiş, 200’ü aşkın işçi, polis ve asker yaralanmış; 162 işçi ve sendikacı tutuklanarak sıkıyönetim mahkemelerine sevk edilmiş ilk elde 422 işçi işlerinden çıkarılmıştı.

16 Haziran’da, işçilerin sokakta direndiği ve üç şehit verdiği bu görkemli günde, valilikte yapılan toplantıda yaşanan ihaneti, dönemin DİSK Genel Sekreteri (Kemal Sülker) şöyle dile getiriyordu: “Girişilen tahripkâr eylemle bir ilgimiz olmadığını İçişleri Bakanına söyledik. Ve kesinlikle de bu tahripkâr olayları tasvip etmediğimizi bildirdik. Ayrıca da işçilere de radyoda bir uyarma yaparak kötü cereyanlara alet olmamalarını istedik.”

Radyo konuşmasını DİSK Genel Başkanı Kemal Türkler yaptı. Görkemli işçi direnişini karaladı; sokakta işçilere kurşun sıkan sermayenin kanlı ordusunu, “Gözbebeğimiz şerefli Türk Ordusu” ilan etti; Anayasa’ya bağlılığını bildirdi.

Sendika bürokratlarının ihanetine ve sıkıyönetime rağmen işçiler hemen teslim olmadılar. Türk Demir-Döküm, Sungurlar, Derby, Otosan, Rabak gibi büyük işyerlerinde işi durdurarak ya da yavaşlatarak günlerce direndiler.

DİSK yöneticilerinin ikinci büyük ihaneti, direniş sonrasındaki toplu tensikat sırasında yaşandı. Binlerce işçinin (toplam 6000) işten çıkarılmasına sessiz kaldılar. Dahası, bu militan işçi kuşağının fabrikalardan, dolayısıyla da sendikalardan temizlenmesine memnun bile oldular. ’60’lı yılları kapsayan mücadelenin eğittiği, öne çıkardığı bu işçiler, 15-16 Haziran Direnişi’ni de sürüklemiş ve yönetmişlerdi. Direnişin verdiği korkuyla yasal değişiklik konusunda gerileyen burjuvazi, sonradan intikamını bu öncü işçilerden almıştı.

15-16 Haziran burjuvazinin yüreğine korku ve kini iç içe işlemişti. Militan bir işçi kuşağının fabrikalardan temizlenmesi onu yatıştıramadı. Bu korku ve kini yıllarca yüreğinde taşıdı. 15-16 Haziran’ı her vesileyle suçladı; “Solun ihtilal provası” diye niteleyerek, hıncını burjuvazide hep canlı tuttu.

Siyasal bir önderlikten yoksun, kendiliğinden bir patlama olan 15-16 Haziran, işçi sınıfının birleşik mücadeleyi gerçekleştirebildiğini hepimize gösterirken; nasıl kazanacağımızı işçi sınıfına gösteren, öğreten bir örnek olarak; “1) 15-16 Haziran’dan çıkan ilk ders ‘mücadele’dir… 2) 15-16 Haziran’dan çıkan ikinci ders ‘birlik’tir… 3) 15-16 Haziran’dan çıkan üçüncü ders ‘dayanışma’dır…”^[23]

50 YIL SONRA…

Yerkürenin yüzde 1’i dünyanın yüzde 85’inin gelirine sahipken; kapitalist üretim ilişkileri cehenneminde her 15 saniyede bir işçi, yılda 2.78 milyon işçi iş kazası ve işten kaynaklı hastalıklardan öl(dürül)üyor.

Milyonlarca işsiz gösterilse de aslına milyarlarca işsiz, örneğin gelişmiş denilen Almanya’da ayda 25 saat çalışan işsiz sayılmıyor. Fransa’da ayda 76 saat çalışan işsiz sayılmıyor.

Yine FAO’nun raporuna göre, dünyada 250 milyon insan açlıktan ötürü ölüm sınırında.

BM’ye göre, her gün 25 bin insan açlıktan ölüyor.

815 milyon insan yetersiz besleniyor; 3.1 milyon çocuk yetersiz beslenmeden ölüyor.

Birkaç milyar insan temiz su içemiyor.^[24]

‘Oxfam’, dünyanın en zengin 2.153 kişisinin elinde bulunan servetin, 4.6 milyar kişinin toplam servetinden fazla olduğunu açıkladığı raporda, “Eğer herkes 100 dolarlık banknotlardan oluşan servetlerinin üzerinde otursaydı, dünyanın büyük kısmı yerde oturuyor olurdu. Gelişmiş bir ülkede yaşayan orta halli bir kişi bir sandalye yüksekliğinde otururken, en zengin iki kişi uzayda olurdu,” dedi.

Dünyanın en zengin kişisi olan Amazon’un kurucusu Jeff Bezos’un toplam serveti 116.4 milyar dolar seviyesinde. En zengin ikinci kişi olan Fransız patron Bernard Arnault ise 116 milyar dolarlık servete sahip.

Raporda yer alan bir diğer benzetmede ise bundan 5.000 yıl önce inşa edilmiş piramitlerin yapıldığı dönemde günde 10.000 dolar biriktiren bir kişinin toplam servetinin dahi servetinin en zengin beş kişinin servetinden yüzde 80 düşük olacağı vurgulandı.^[25]

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)’nun tahminlerine göre dünyada 3.3 milyar kişi Covid-19 salgınından, doğrudan ya da dolaylı olarak etkilenmiş durumda ve küresel iş gücünün yaklaşık yarısını oluşturan kayıt dışı ekonomideki 1.6 milyar işçi, geçim kaynaklarını kaybetme tehlikesiyle yüz yüzeyken; ILO, dünyadaki toplam işsiz sayısının 565 milyona çıktığını açıkladı.^[26]

Bu kadar da değil! Salgın hastalık, başta kayıtdışı olmak üzere emekçide yüzde 60’a varan bir yoksulluğa neden olacakken; özellikle kayıtdışı emekçi hastalık ya da açlık ikilemi ile karşı karşıya.^[27]

Ayrıca pandemi döneminde işçi hakları ihlâlleri artarken; emeğin üstünde baskı da yoğunlaştı…

Covid-19 salgınının dünya genelinde ekonomik ve sosyal tahribatları beraberinde getireceğinden hiç şüphe yok. Zira virüsün neden olacağı ekonomik krizin şimdiden 1929 Ekonomik Buhranı’ndan çok daha fazla yıkıcı etkilere neden olacağı sıklıkla dile getiriliyor.^[28]

Coronavirüsün dünya ekonomisine, özellikle de çalışma yaşamına ilişkin olumsuz etkileri giderek belirginleşiyorken; IMF’nin 2020’ye ilişkin öngörüleri dünya ekonomisinin yüzde 3.7 (ABD ve AB’nin yüzde 5; Türkiye’nin yüzde 5.1) daralacağını öne sürdü.

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) yayımladığı ‘Corona ve Küresel Çalışma Yaşamı’ başlıklı rapora, küresel çalışılan saatler 2020’nin ilk çeyreğinde, 2019’un son çeyreğine görece yüzde 4.5 oranında azalmış olduğuna ve 48 saatlik haftalık çalışma esasına göre, bu rakamında 130 milyon kişilik iş kaybı anlamına gelmekte olduğuna dikkat çekti. Dolayısıyla coronavirüs salgını krizinin dünya ortalama açık işsiz sayısını üç misli artıracak (işsizlik oranını yüzde 5’ten, yüzde 15’e fırlatacak) bir yıkım söz konusudur.^[29]

Coğrafyamız da bu gidişatın bir parçasıyken; işgücü sayısı, 2020 Şubatı’nda 2019’un aynı ayına göre 1 milyon 102 bin kişi azalarak 30 milyon 982 bine düştü. İstihdam edilenlerin sayısı 602 bin kişi geriledi. İşsiz sayısı ise 4.2 milyon oldu^[30] ve Mart 2020’de, “iş bulma ümidi olmayanların” sayısı Mart 2019’a göre yüzde 108.5 artarak 1 milyon 174 bin kişiye ulaştı.^[31]

Ayrıca Covid-19 yerküresinde tüm olumsuzluklar işçi sınıfına ciro edilirken; coronavirüs salgınının etkisiyle 2020 Şubatı’ndan Mart’a istihdam 620 bin azalırken, bunun 423 bini kayıt dışı istihdamdan kaynaklandığı^[32] coğrafyamızda nüfusun yüzde 40’ı yoksulluk sınırının altında.

Açlık sınırının AKP’li yıllarda 5.25 kat arttığı^[33] coğrafyamızda ‘Birleşik Metal İş Sendikası’nın Mayıs 2020 raporuna göre açlık sınırı 2.394 TL, yoksulluk sınırı ise 8.282 TL olarak belirlendi.^[34] Asgarî ücretin 3.5 katı!

Türkiye’de gelir dağılımı dünyanın en adaletsizlerinden. 36 OECD ülkesi arasında en diplerde. Nüfusumuzun yüzde 1’i, 800 bin elit insan, ulusal gelirimizin yüzde 54’üne el koyuyor. Resmî işsizlik 4,5 milyonu, geniş kapsamlı işsizlik 7 milyonu aşıyor.

DİSK-AR’ın 24 Nisan 2020 tarihli verilerine göre, Türkiye’de 15 milyon 799 bin işçinin 14 milyon 104 bini sendikal korumaya sahip değilken;^[35] egemenler işçi sınıfının kıdem tazminatına el atmayı planlıyorlar.

1936 İş Yasası ile kabul edilen kıdem tazminatı, yasanın işçiyi koruyucu en önemli düzenlemesiyken; AKP iktidarı, istihdam kalkanı adı altında işçi sınıfının haklarına yeni bir saldırı paketi hazırlıyor. Hedefte yine kıdem tazminatı var. İşçilerin işten çıkartmalara karşı ellerindeki tek iş güvencesi olan kıdem tazminatı hakkının kaldırılması ya da tırpanlanması söz konusu!

Bunu durdurmanın tek yolu Rıza Kuas’lı yeni(lenmiş) 15-16 Haziran’lardır; tıpkı DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası Başkanı Remzi Çalışkan’ın, “İşçilerin kıdem tazminatı hakkı elinden alınırsa bu ülkedeki işçiler, 15-16 Haziran’da yaptıkları gibi, buna sessiz kalmayacak, emeklerine sahip çıkacaktır,”^[36] deyişindeki üzere…

Son bir şey daha: ILO Genel Direktörü Guy Ryder’in, “Covid-19’un bu zorlu günlerinde, çoğumuz için en büyük sorun, ‘kendimi ve ailemi virüsten nasıl korurum, işimi nasıl kaybetmem’ düşüncesidir. Politika belirleyiciler açısından bunun anlamı, ekonomiye onarılamaz hasar vermeden küresel salgının alt edilmesidir,”^[37] türünden defansif konumuna rağmen; iflaslar ve işsizleşen kitleler, küresel düzeyde işçi sınıfının potansiyel olarak büyümesine neden olarak; kapitalizmin kendine içkin toplumsal kutuplaşmasının, nesnel olarak büyüyen işçi sınıfıyla yeni bir sürece girmesine yol açacak. Bu nedenle Covid-19 melanetinin küresel düzeyde sonuçlarından biri, daha fazla işçileşen bir dünyada, insanlığın sermaye ile olan sosyal mesafesinin daha da belirginleşmesi olacaktır.^[38]

16 Haziran 2020, İstanbul.

---

^[1]    George Orwell.

^[2]    Karl Marx-Friedrich Engels, Gotha ve Erfurt Programlarının Eleştirisi, çev: Barışta Erdost, Sol Yay., 2002.

^[3]    Che Guevara, “Devrimci Tıp Üzerine”, Che Guevara’nın 19 Ağustos 1960’ta Kübalı milislere hitaben yaptığı konuşma, Monthly Review, Ocak 2005.

^[4]    Şükran Soner, “Sıkıyönetim Yetmedi, İşverenlerin ‘Kara Liste’lerle, Açlıkla Sindirmeleri Bitmedi,”, Cumhuriyet, 13 Haziran 2020, s. 11.

^[5]    Karl Marx, 1844 El Yazmaları: Ekonomi Politik ve Felsefe, çev: Kenan Somer, Sol Yay., 1993.

^[6]    Karl Marx, Kapital, Sermayenin Üretim Süreci, Cilt: I, çev: Alaattin Bilgi, Sol Yay., 1965, s. 210-464.

^[7]    Edward Palmer Thompson, İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu, çev: Uygur Kocabaşoğlu, Birikim Yay., 2004.

^[8]    Aziz Çelik, “Tarihte İlk Toplu İş Sözleşmesi Efsanesi!”, Birgün, 8 Mayıs 2017, s. 10.

^[9]    Osman Bahadır, “Genç Cumhuriyetin İşçi Politikası”, Cumhuriyet, 10 Şubat 2013, s. 9.

^[10] Aziz Çelik, “Yel Kayadan Ne Koparır!”, Birgün, 4 Şubat 2016, s. 4.

^[11]  “İşçim Dedi, 164 Grevi Yasakladı”, Cumhuriyet, 18 Haziran 2015, s. 9.

^[12]  Erinç Yeldan, “Derinden Gelen Kökler…”, Cumhuriyet, 6 Eylül 2017, s. 9.

^[13]  Erol Soğancı, “Pandemili Günlerde 1 Mayıs”, 3 Mayıs 2020… http://www.sosyalistgundem.com/pandemili-gunlerde-1-mayis-erol-soganci/

^[14]  Volkan Yaraşır, “Geçmişten Geleceğe Yürüyenler: 15-16 Haziran 1970”, 14 Haziran 2020… https://www.avrupademokrat.com/gecmisten-gelecege-yuruyenler-15-16-haziran-1970-volkan-yarasir/

^[15]  Karl Marx-Friedrich Engels, Alman İdeolojisi, [Feuerbach], Çev: Sevim Belli, Sol Yay., 1976.

^[16]  Karl Marx- Friedrich Engels, Kutsal Aile ya da Eleştirel Eleştirinin Eleştirisi, çev: Kenan Somer, Sol Yay., 1976, s. 183.

^[17]  Olcay Büyüktaş, “Zafer Aydın: ‘Hayır’ Diyenlerin İsyanı”, Cumhuriyet, 11 Haziran 2020, s. 10.

^[18]  Ertuğrul Kürkçü, “50. Yılında 15-16 Haziran”, 15 Haziran 2020… https://avrupaforum1.org/50-yilinda-15-16-haziran-ertugrul-kurkcu/

^[19]  Kemal Sülker Türkiye’yi Sarsan İki Uzun Gün, Yazko Yay., 1980.

^[20]  Turgan Arınır-Sırrı Öztürk, İşçi Sınıfı, Sendikalar ve 15-16 Haziran, Sorun Yay., 1976.

^[21]  Ercüment Akdeniz, “Demirel’in Yakasını Bırakmayan Slogan”, Evrensel Pazar, 21 Haziran 2015, s.4.

^[22]  Sırrı Öztürk, İşçi Sınıfı ve Sendikalar 15/16 Haziran, Sorun Yay., 2001… ile Maden-İş Tarihi Çalışma Grubu, Derinden Gelen Kökler, Cilt: I, 2017…

^[23]  Arzu Çerkezoğlu, “Mücadele ve Dayanışma”, Cumhuriyet, 16 Haziran 2017, s. 13.

^[24]  Fevzi Kartal, “1 Mayıs’ın Güncel Anlamı Üzerine Bir Tartışma!”, 12 Mayıs 2020… http://rojnameyanewroz2.com/1-mayisin-guncel-anlami-uzerine-bir-tartisma-15479.html

^[25]  “Dünyanın En Zengin 2.153 Kişisinin Serveti 4.6 Milyar Kişinin Servetinden Fazla”, 20 Ocak 2020… http://direnisteyiz27.org/oxfam-dunyanin-en-zengin-2-153-kisisinin-serveti-46-milyar-kisinin-servetinden-fazla/

^[26]  Dünya Genelinde Pahalılık Geliyor”, 8 Mayıs 2020… https://marksist.org/icerik/Dunya/13960/Dunya-genelinde-pahalilik-geliyor

^[27]  Olcay Büyüktaş, “Yoksulluk Hep Bana mı Düşer Usta!”, Cumhuriyet, 14 Mayıs 2020, s. 10.

^[28]  Bülent Bulduk, “Covid-19 ve Askıya Alınan İş Hukuku”, Cumhuriyet, 1 Haziran 2020, s. 2.

^[29]  Erinç Yeldan, “Küresel Çalışma Yaşamının Korunması İçin”, Cumhuriyet, 6 Mayıs 2020, s. 11.

^[30]  “İşgücünde Büyük Düşüş”, Cumhuriyet, 12 Mayıs 2020, s. 12.

^[31]  “Ümitsiz ‘İşsizler’ Zirvede”, Cumhuriyet, 11 Haziran 2020, s. 11.

^[32]  “423 Bin İşçi Pandemiyle Birlikte Kovuldu”, 10 Haziran 2020…https://ahvalnews-com.cdn.ampproject.org/c/s/ahvalnews.com/tr/isci-haklari/hicbir-haklari-verilmedi-423-bin-isci-pandemiyle-birlikte-kovuldu?amp

^[33]  “Açlık Sınırı AKP’li Yıllarda 5.25 Kat Arttı”, Cumhuriyet, 17 Haziran 2020, s. 15.

^[34]  “Birleşik Metal İş Sendikası: Açlık Sınırı 17 Yılda 5.25 Kat Arttı”, 16 Haziran 2020… http://direnisteyiz27.org/birlesik-metal-is-sendikasi-aclik-siniri-17-yilda-525-kat-artti/

^[35]  İnci Hekimoğlu, “Ne Muhalefet Farkında, Ne Sendikalar”, 30 Nisan 2020… https://artigercek.com/yazarlar/incihekimoglu/ne-muhalefet-farkinda-ne-sendikalar

^[36]  Sena Yaşar, “Genel-İş Sendikası Başkanı Remzi Çalışkan: O Ruhla Yeniden”, Cumhuriyet, 13 Haziran 2019, s.9.

^[37]  Guy Ryder, “Yeni Normal mi? Daha İyi Normal mi?”, Cumhuriyet, 1 Mayıs 2020, s. 11.

^[38]  Ahmet Haşim Köse, “Toplumsal Mesafe Daralırken ya da Orta Sınıf İdeolojisi Çökerken…”, 6 Mayıs, 2020… https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2020/05/06/toplumsal-mesafe-daralirken-ya-da-orta-sinif-ideolojisi-cokerken/

Bazen öyle olaylar gerçekleşir ki, taş gediğine oturur.

Barolar Birliği Başkanı Feyzioğlu, değişik bir “serüven” yaşıyor. Bir süredir herkes buna şahitlik etmektedir. Cumhurbaşkanı ve başbakan karşısında konuşurken, Erdoğan’ın salonu terk ettiği dönemler geride kaldı. Feyzioğlu, “gürültülü muhalif” karakterini çıkartıp askıya astı ve onun yerine, “cüppeli, saldırgan bir Saray destekçisi” karakterine büründü.

Baro başkanlarının yürüyüşü, 22 Haziran 2020’de, Ankara girişinde kesildiğinde, Baro başkanları polis tarafından engellenip, ablukaya alınıp, itilip kalkıldığında, Feyzioğlu orada yoktu. Ama 23 Haziran’da, Baro başkanlarını ziyaret etmek zorunda kaldı. Ve utanmadan da bu ziyareti yaptı. Baro başkanları, kol kola girip, topluca sırtlarını Feyzioğlu’na çevirdiler. Baro başkanlarının kıçlarına doğru konuştu. Feyzioğlu, Baro başkanlarının arkasından iş tutmuş olduğu için, bu görüntü de tam yerine oturdu.

Cüppeli Saldırgan Saray Destekçisi Barolar Birliği Başkanı, “yüzüne bakılmayan adam” unvanını kazanmış oldu.

Ne iş yaparsanız yapın, bu unvanı elde etmeniz o kadar kolay değildir. Ve utanmadan Barolar Birliği Başkanı, “istifa etmeyi düşünüyor musunuz” sorusuna karşılık “İstifa etmemi gerektiren herhangi bir durum yok.” diye yanıt veriyor. Yüzüne bakılmayan adam, utanmadan, istifa etmemi gerektirecek bir durum yok, diyor. Oysa başkanı olduğu Barolar, zaten kendisini istifaya davet etmişti, o da reddetmişti. Ardından, Barolar imzalar toplamıştı. Yani, Feyzioğlu, Baro Başkanlığı koltuğunu gasp etmiş durumdadır.

Feyzioğlu, Cüneyt Özdemir’in YouTube kanalında sorulara yanıt verdiğinde, şöyle diyor: “Biz o yürüyüşe katılmak istemedik. O da bizim hakkımız. Her dünya görüşünden insanın gittiği bir yer Anıtkabir.” Evet hakkınız ama Baro ile ilgili bir sorun var ve Baro başkanları bir yürüyüş yapıyor. Sonunda siz onların kibarca söylersek “sırtlarına” konuşuyorsunuz. “Diliyorum ki, iş çözülür. Yürüyorlarmış şimdi. Oradan Anıtkabir’e gideceklermiş. Bütün bunlar eğer o otobüsün önü kesilmeseydi o kadar kardeşçe olacaktı ki, herkes kendi tercih ettiği yolu izlemiş olacaktı. Yürümek isteyenler de Anıtkabir’e gelecekti. Anlaşamayacaktık belki bazı Baro başkanlarıyla ama uzaktan selâmlaşacaktık.”

İşte “yüzüne bakılmayan adam” bunları söylüyor. Hükümetin Barolar Birliği ile ilgili kanunları değiştirme isteği ile, kendini Barolar Birliği Başkanlığı’nda kalıcı olarak sabitleme isteği birleşince, Baroların neyi protesto ettiğini bile unuttu. Devlet adına nutuk atmaktan, avukatlık denilen şeyi unuttu. Grup Yorum üyelerinin muhalif bir şarkı söylemelerini terör eylemi olarak görebilen bir Baro Başkanı, olsa olsa Saray Rejimi Türkiyesi’ne yakışır.

Öyle anlaşılıyor ki, “istifa edecek misiniz” sorusunu bile anlamıyor ya da anlamamazlıktan geliyor. Ya aklî melekelerini yitirmiş ya da kör-sağır modunda bir oyun sergiliyor. Kendine sırtlarını dönen Baro başkanlarının, kendisini de protesto ettiğini anlayamıyor.

Saray Rejimi, yargı sistemini tümü ile kolluk kuvveti denilen polis teşkilâtının bir uzantısı hâline getirmiştir. Bu durum, “burjuva hukuk sistemi” içinde bile sorunlu bir durumdur.

Burjuva egemenliği, sermaye egemenliği, elbette işçi ve emekçiler için, her zaman katıksız bir diktatörlüktür. Burjuvazi, bir azınlık olarak, işçi ve emekçilerden oluşan toplumun çoğunluğunu, baskı ve zor aygıtları kadar, “rıza” üreten ideolojik egemenliğini de devreye sokarak yönetebilir. Burjuva diktatörlük (siz isterseniz “demokrasi” diyebilirsiniz), elbette kendisi için bir “hukuk” sistemi üretir ve bunu halka “herkes için hukuk” olarak sunar. Burjuva devlet, her zaman burjuva sınıflar için bir “demokrasi”dir ve işçi sınıfı ve emekçiler için ise her zaman bir diktatörlüktür. Günümüz tekelci kapitalizminde, burjuva devlet, burjuvazinin en iri kesimi olan tekelci burjuvazi için bir demokrasidir.

Burjuva hukuk, aslında, burjuva egemenliği, işçi sınıfı ve emekçilerden korumak, onları bastırmak için iş görür. Ama bir kere böyle bir “hukuk” sistemi devreye kondu mu, halkın bunun için “rıza”sı aşındı mı, “herkes” buna uyuyormuş gibi yapar. Yani, bir işçi için işleyen yasalar, sanki bir kapitalist için de işliyormuş gibi görünür. Mesela siz bir caddede araba ile yayaya çarptığınızda, işçi iseniz başınız çok derde girer, ama kapitalist iseniz, yasalar aynı olduğu için “başınız derde girermiş” gibi olur, para cezası vb. yollarla, kayırma vb. uygulamalarla, işten yırtma şansınız vardır. Mesela üst düzey bir yöneticinin oğlu iseniz, sizin karıştığınız trafik kazası, birdenbire “devletin üstün çıkarları” konusu hâline gelir ve kaza hiç olmamış gibi örtülür. Ölü vardır ama kaza vardır ama ne hikmetse, fail yoktur.

Bu duruma, “hukukun üstünlüğü” diyorlar. Yani, her zaman, yasalar, herkes için geçerli olacak. Gerçekte ise, işçi ve emekçi için her zaman ayrı bir “uygulama”, “içtihat” vardır.

Bu nedenle, yine burjuva hukuk sisteminde, halkın “rıza”sını ve güvenini alabilmek için, hukuk sistemi, yargı sistemi, üç çeşit “hukukçu” tarif etmiştir. Bunlar; hakim, savcı ve avukattır. Savcı, aslında devleti temsil eder. Yasa koyucu olarak devletin adamıdır. Bu nedenle her savcı aynı zamanda bir devlet memurudur da. Avukat ise “birey”i temsil eder. Kapitalizm, “birey” denilen şeyi çok sever. Ne kadar toplumsal değil de, bireysel bir varlık varsa, onu öne çıkartır. Böylece, “birey ve devlet” karşı karşıya geldiğinde, her zaman “kasa” kazanır hesabı, devlet kazanır. Avukat, bireyi, devlete karşı, “güçlü”ye karşı, mafyaya karşı, saldırgana karşı vb. savunur. Bu nedenle, burjuva hukuk sistemi içinde avukat, “devlet memuru” değildir. Diyelim ki, bir mülk sahibi, mesela bir zengin, ki yasalar onları korumak için vardır, mülküne tecavüz vakası ile karşı karşıya kaldı, bu durumda onu bir avukat savunacak. Tecavüzü yapan bir kişi, grup ya da devlet memuru olabilir. Bu durumda eğer avukat da devlet memuru olmuş olsa idi, devlet mekanizmasında güç ele geçirmiş herkes, “mülk sahip”leri için korkulu bir rüya olabilirdi. Demek ki, avukatın devlet memuru olmamış olması, biz işçi ve emekçiler için yapılmadı, en başta mülkiyet ilişkilerinin gereği olarak yapıldı. Hakim ise, “tarafsız” olandır. Hakim, yürürlükteki yasaların uygulanmasını isteyecektir. Aslında, tarafsız olması da mümkün değildir. Çünkü, o yasaların kendisi bir taraftır ve kendisi de “devlet memuru”dur. Ve ikinci ayak olarak hakim de “devletin” yanındadır. Bu durumu aşmak için bazı ülkelerde, “jüri”li yargılama sistemi vardır. Ama bu da durumu kökten değiştiren bir uygulama değildir. Jürinin seçilmesinde birçok “mekanizma” devreye sokulabilmektedir. Seçim sistemi üzerine yapılan manipülasyonları bilenler için, jüri seçimini ayarlamak zor olmasa gerek.

Mahkeme salonu, burjuva hukuk sisteminde, savunma için “deplasman” olarak tarif edilmemiştir. Her ne kadar avukat, savunma, savcı kadar hakime yakın değilse de, normal şartlarda mahkeme salonu “tarafsız saha” olarak sunulmaktadır. Diyelim ki, kapitalist sisteme ve burjuva hukuk sistemine karşı bir başkaldırı eylemi varsa, mahkemenin “tarafsız saha” olarak dizayn edilme durumu, birden ortadan kalkar ve burjuva devlet, tüm dişlerini gösterir. Yine de o mahkeme sahasında, savcı ve hakim yan yana gelse de, avukat, hâlâ savunmadan yana bir tutum içindedir.

Mahkeme salonu, Saray Rejimi’nin “inşaat” hamleleri ile, şekil değiştirmiştir. İçerikteki değişim, biçime de yansımıştır. Artık, hukuk sisteminin mekânları “saray” adını almıştır. Barolar Birliği, usul ve esastan bu isme karşı çıkmalı idi: Adında “saray” olan bir yerden “adalet” çıkar mı? Adalet Sarayı ismi, aslında, mahkeme salonlarının görünürdeki “tarafsız” saha görünümünü de ortadan kaldırmaya dönüktür. Artık, her avukat, Adalet Sarayları içindeki mahkeme salonlarında “deplasman”dadır.

Ve Barolar, ta o dönemden, “saray” ismine karşı çıkmalı, yapılmakta olanı anlamalı, gelmekte olanı sezmeli idi. Ta o zamandan, bu yürüyüşler yapılmalı idi. Barolar Birliği, CHP taktiğini uyguluyor; ses çıkarma, bizi sokağa çekmek istiyorlar, diyerek kitleyi korkut, sonra bir iki eften püften açıklama yap, Anıtkabir’i ziyaret et ve olaylar olup bitsin. Sonra da sen “muhalif” olarak, ben elimden geleni yaptım, bak açıklama yaptım, bak Anıtkabir’i ziyaret edip Ata’nın huzurunda şikâyette bulundum. Başka ne yapsaydık? İşte size Saray Rejimi’ne gizli destek politikası.

Mahkeme salonlarının görünürde bile olsa, “deplasman” olarak kokmaması gerekir. Zaten, savcı devletin tarafındadır. Hakim, verili hukuk sistemi içinde otoritenin yanında görünmemesi gerekirken, aslında onun yanındadır.

Adalet saraylarından sonra, savcılar ve hakimler yüksek kurulu veya adı her ne ise, bu da burjuva hukuk sistemine aykırıdır. Savcılar, devleti temsilen, bir birliğe sahip olmalıdır. Ama hakimler, en azından görüntüde tarafsız olmaları gerektiği için, ayrı bir birliğe sahip olmalıdır. Yani hakimler kurulu, savcılar kurulu ve baro gibi üç birlik olabilir. Hakimler ve savcılar birliği, hakimlerin de açıktan devlet adına hareket etmesi demektir.

İşte hukukçuların, bu noktaya da karşı çıkıyor olması gerekirdi. Adalet sarayı ismine ve uygulamalarına karşı çıkma, hakim ile savcıyı bir gören sisteme karşı çıkma, öyle ise barolara da saldırılacağını bekliyor olman gerekirdi.

Bu nedenle diyebiliriz ki, burjuva hukuk sisteminin tarif ettiği hakim, savcı ve avukat üçlemesinden, avukat, hukuk sisteminin, bireyler açısından en önemli unsurudur.

Bu nedenle, Barolar, birçok meslek örgütü gibi, yarı kamusal örgütlerdir. Ama bu durum, onları “devletten yana” hâle getirmemelidir. Pratikte ise Barolar, çoğunlukla devletten yanadırlar ve bunu “yasalar”ın bağlayıcılığı ile açıklarlar. Bazen ender bir dava, tüm toplumun ilgisini toplar ve sonuçta sanık-avukat öyle bir savunma ortaya koyar ki, burjuva hukuk sisteminin gerçek karakterini ortaya serebilir ve ilgili yasanın “ne kadar saçma ve taraflı” olduğu ortaya çıkabilir. Bir hukuk adamı olarak avukatın, böylesi bir davaya sadık kalması, mevcut yasaların ötesinde “adalet” duygusunun ağır basmasını ve toplumdaki siyasal mücadelenin anlamını kavramasını gerektirir.

Bu burjuva hukuk sistemi, ülkemizde, mesela 12 Eylül’den bu yana, kesintisiz işlemez. Türkiye, belki tüm tarihi boyunca, daha çok “olağanüstü” dönemler mantığı ile yönetildiği için, yasalar bizzat yasa koyucu tarafından bile tanınmaz. Diyelim ki, bir kişi, sosyalizm propagandası yaptığında, “fikir özgürlüğü” kavramı ortadan kalkar ve o kişinin “suçlu” ilan edilmesi için, ilgili bir yasa maddesi bulunur. Bu durum yeni değildir. Ama 12 Eylül ile birlikte, bu “hukuk sistemi”, özgürlükleri daha da kısıtlayıcı hâle geldi.

Burjuva hukuk sisteminde, önce suçlu olduğu düşünülen sanık yargılanırken, onun suçlu olduğunun ispatlanması gereklidir. Oysa Türkiye’de, tüm 12 Eylül hukuku döneminde, işleyiş değişmiştir. Önce bir suç ilan edilmiştir. Suç varsa, bir suçlu da gereklidir. Bu durumda, suçlu için uygun adaylar bulunur. Sonra, bu adaylara, “suçsuz olduğunu ispat et” görevi verilir. Böylece, suçlayan makam, ispata zorunlu olmaktan çıkarılmıştır, onun yerine suçlanan sanık, suçsuz olduğunu ispat etmek zorunda bırakılmıştır. Bu ise, burjuva hukuk sistemine ait değil, daha çok ortaçağ hukuk sistemine ait bir uygulamadır. En azından hukuk tarihi içinde gelişim seyri böyledir. Yani “evrensel hukuk değerleri”ne aykırıdır.

Saray Rejimi ile birlikte ise bu yolda epeyce daha yol alındı. Artık, suç tarif edildikten sonra, suçlu adayları bulunarak, onlara “suçsuz olduğunu ispat et” denilmiyor. İş daha da ilerledi. Önce bir kişi “suçlu” olarak tespit ediliyor. Adeta “yok edici” irade, yok edilmesi gereken “zararlı”yı tespit etmiştir. Bu işi Saray basını bu aşamada devralmaktadır. Bu tespit edilen “zararlı kişi”, hedef tahtasına oturtulmaktadır. İtibarsızlaştırma faaliyeti yürütülmektedir. Eğer bu saldırılar, o kişide bir korku ve tedirginlik, bir kendini savunma hâli yaratmış ise, “zaman uygundur” kararı verilmektedir. Yani bu “zararlı” tam bir direniş gösteremeyecektir ve buna saldırmak toplumsal bir tepki ile karşılaşmayacaktır kararı verilmektedir. Basın, bu işi bizzat yapmaktadır. Ardından, kişi tutuklanmaktadır. Bu tutuklanan kişinin ne ile suçlanacağı, tüm devlet mekanizması tarafından yürütülen bir süreçtir. Yani, iş savcıya, “yasalara” bırakılmamaktadır. Bunun yerine, basın, bazı köşe yazarları, polis, cumhurbaşkanı vb. hep birlikte bu kişinin suçunun ne olacağına karar vermektedir. Ardından ise, buna uygun deliller toplanmaktadır. Adam eğer “casus” olmakla suçlanacak ise, onun bilgisayarına ilgili bir dosya yüklenmelidir. Tıpkı, kötü polisin adamı tutuklarken, arama sırasında evine eroin paketi koyması gibi. Böylece, suç için delil üretilmektedir. Yani, 12 Eylül’de suçlu adayı bulunup, şimdi kendinin suçsuz olduğunu ispatla süreci, ortaçağ hukuku, biraz daha “ilerletilmiş” durumdadır. Adam ne ile suçlanacaksa, “imha edici” devlet, bunun için gerekli delilleri de bizzat oluşturmaktadır. Bu önemli bir “ilerleme” noktasıdır. Hukuk sistemi açısından bu durum, “ortaçağ” hukuk anlayışı ile tekelci kapitalizmin “kamuoyu imalatı montaj hattı”nın bir bileşimidir. Tekeller çağında, kamuoyu imalatı ile görevli bir montaj hattı vardır. Nasıl ki, kitlesel üretim, akan bant sistemleri üstünde, işçinin makinanın uzantısı olduğu ve çalışmanın tüm zevkinin yok edildiği bir hâl almış ise, aynı biçimde kamuoyu imalatı da bir kitlesel üretim hattı hâline sokulmuştur. Diyelim ki bir yeni “şarkıcı” imal edecekseniz, bu montaj hattına, bir müzik, birtakım sözler, bir giyim tarzı, bir “hareketler sistemi” (buna dans denilemez), bir imaj ayarlanmalıdır. Sonra, gerisi gelecektir. Bir başkan adayı mı lazım, kamuoyu imalatı devreye sokulur. Bir milliyetçi dalga mı lazım, kamuoyu imalatı için bant sistemi çalıştırılır. İşte bugünlerde, ülkemizde ortaçağ hukuk anlayışına ek olarak, kamuoyu montaj hattı devreye sokulmaktadır. Sahte deliller, basının açık yargılama sistemi ile, mahkeme süreci beklenmeden, sanık “suçlu” hâline getirilmektedir. Böylece, karar verilmiş olmaktadır.

İşte tüm bu yeniliklere rağmen, Saray Rejimi, durumu yeterli görmemektedir. Her hakim, Saray ne diyorsa onu yapıyor. Tersini yapan, zaten başına iş almış demektir. Her savcı, zaten Saray savcısı olarak iş yapıyor. Ama tüm bunlar yetmiyor. Saray Rejimi, bu “kamuoyu imalatı” ile, basın aracılığı ile yapılanan yargılama sistemini de yeterli bulmuyor. Avukatları da tam olarak denetim altına almak istiyorlar.

Avukatları, “savunma” ile görevli olmaktan çıkartmak istiyorlar.

Saray medyası, bildiğiniz gibi, kendi kendine işlevsiz hâle gelmeye başladı. Nasıl? Mesela Hürriyet gazetesi bir dönem, yanlış hatırlamıyorsam, 600 bin civarında tiraja sahip idi. Ama bugünlerde en iyi ihtimalle 30 bin tiraja sahiptir. Neden? Çünkü, habercilik ve gazetecilik yapmıyorlar. Ve elbette bu nedenle bir gazete olarak okunması da mümkün değil. Saray Rejimi’nin uğursuz eli bir yere değdiğinde, orası hızla kurumaya başlıyor.

Yargı sistemini, doğrudan polis gücünün eklentisi hâline getirdiler. Bizzat kendileri yasaları tanımıyor. İstemedikleri herhangi bir mahkeme kararı varsa, onu veren hakimi açıkça tehdit ediyorlar. Bu durumda ise, hakim ve savcı olmak, artık utanılası bir şey hâline gelmiştir. Utanmayanları elbette vardır. Ama en azından, bir itibarı kalmamış meslekler hâlindedirler.

Avukatlık, güçlü savunma örnekleri yarattıklarından değil, ama bu yargının özel hâli nedeni ile, çok önemli hâle gelmiştir. Büyük ölçüde “yalan üzerine kurulu bir faaliyet” gösteren ortalama avukat, bir hakim ve savcıdan daha prestijli hâle gelmiştir.

İşte şimdi sıra Barolara gelmiştir.

Bir Gezi davasını düşünün. Burada avukatlar vardır ve kendilerinin bazı “ayrıcalıkları” vardır. Bu güçlerini ellerinden almak, savunma hakkını “denetim” altına almak istiyorlar. Bunun için, hukukî ve ekonomik tedbirler almaya çalışıyorlar. Baroların gücünü bölmek, Feyzioğlu’nun Baro Başkanı olarak seçilmesinin önünü açacak bir önlemdir. Feyzioğlu, bu havucu almak için, savunma hakkını tümü ile yok eden uygulama ve “içtihat”lar ortaya koymaya başlamıştır. Şarkılar ve Grup Yorum üzerine açıklamaları, savcıların bile yeltenmediği açıklamalardır.

Demek oluyor ki, Feyzioğlu’nun istekleri ile, Saray Rejimi’nin amaçları bir geçici yol arkadaşlığı ortaya çıkarmıştır. Saray’da yer alan hukukçu Mehmet Uçum ile, Feyzioğlu, yeni bir yasa hazırlamışlardır. Saray, Barolar Birliği Başkanı’nı “balta sapı” olarak kullanmak istiyor. Yeni yasal düzenleme baltanın keskin yeri ise, Feyzioğlu ve arkadaşları ise “balta sapları”dır. Böylece balta, işini görebilecek ve Barolar istenilen kıvama getirilecektir.

İşte planlanan budur.

Eğer bunu başarabilirlerse, emin olun, sıra Tabipler Birliği’ne ve TMMOB’a gelecektir. Böylece tüm odalar, meslek kuruluşları, denetim altına alınmak istenmektedir. Sendikaları nasıl işçi sendikası olmaktan çıkarmışlarsa, odaları, baroları da öyle kendi işlevlerini yerine getiren kurumlar olmaktan çıkaracaklardır. Bu, işverenler için daha ucuza çalıştırılacak avukat, yasadışı inşaatlara olur verecek mühendisler vb. bulmak demektir.

İşte tüm bu nedenle biz diyoruz ki, Baro başkanlarının tek yürümesi doğru değildir. Baro başkanları, önce tüm avukatlarla yürümelidir. Gerçeği olduğu gibi açıklamak, avukatların önüne koymak gereklidir. Yarın her tarikatın bir barosunun İstanbul’da var olmasını istemiyorsanız, yarın avukatların işsiz hâle gelmesini istemiyorsanız, yarın avukatlık mesleğinin yerlerde sürünmesini istemiyorsanız, bugünden bir şeyler yapmanız gerekir.

Baro başkanları, halktan, avukatlardan korkuyorlar. Onları kendi eylemlerine almak istemiyorlar. Bunu da belki, “bakın biz halkı eyleme, sokağa davet etmiyoruz, yani biz aslında ‘uslu’ çocuklarız” demek için yapıyor olabilirler. Oysa yürüyüş yapmaları, her vatandaş gibi onların da anayasal hakkıdır. Bir avukat, kendi mesleğine dönük bir saldırı karşısında, eyleme kalkışırsa, bu onun en doğal hakkıdır. Dahası, halkı, geniş kitleleri eyleme, kendileri ile birlikte yürümeye çağırması da en doğal hakkıdır. İşler o hâle geldi ki, anayasal haklar bile, “bakın bizim bir kötü niyetimiz yok” mesajları ile, korku ve tedirginlik içinde kullanılmaktadır. Bu tereddüt, Saray Rejimi’ni daha da saldırgan kılmaktadır. Direnenlerde ne kadar tereddüt varsa, saldırgan daha bir cesaretle saldırmaktadır.

Bu nedenle diyoruz ki, bu yürüyüş, tüm avukatlarla birlikte yapılmalı idi.

Görüldüğü gibi, Baro Başkanı Feyzioğlu, işte tam da bu nedenle, yürütülmeyen avukatlar üzerine konuşurken, Anayasa’nın ayaklar altına alınmasına, yürüyüş hakkına vb. değinmiyor. O kendini düşünüyor.

Avukatlar, CHP gibi davranarak, mücadeleyi geliştiremezler. Yürüyorsanız, tüm avukatlar bu yürüyüşe davet edilmelidir. Henüz geç değil. Tüm avukatları, kendi haklarını savunmaya davet etmeniz gerekir.

Öte yandan, bu yürüyüşün hedefi Anıtkabir olamaz. Anıtkabir’e uğramak mümkün elbette. Ama, ne görüşmelerin, ne de yürüyüşün muhatabı, parlamento, Anıtkabir ve bakanlar değildir. Feyzioğlu’nun açıklamalarına bakın. Bakanlarla görüşüyor, Adalet Bakanı ile görüşüyor, Meclis Başkanı ile görüşüyor vb. Oysa her avukat, bir hukukçu olarak, parlamentonun, bakanlıkların vb. bir öneminin kalmadığını bilir, biliyor. Feyzioğlu, arkada kiminle görüşüyor? Cumhurbaşkanı ile mi, Mehmet Uçum ile mi, başka bir danışmanla mı? Feyzioğlu yasa tekliflerini kime veriyorsa, kime sunuyorsa, avukatlar da onunla görüşmelidir. Saray Rejimi’nde artık, parlamentonun bir önemi yoktur. Herkes biliyor. Belki Kılıçdaroğlu haberdar değildir. Partilerin bir önemi yoktur ve bunu da herkes biliyor. Milletvekilliğinin bir önemi yoktur. Ve bakanların bir önemi yoktur. Milli Eğitim Bakanı, sınav tarihini açıklayamamaktadır. Sağlık Bakanı, koronavirüs önlemlerini açıklayamamaktadır. İçişleri Bakanı sokağa çıkma yasağı açıklayamamaktadır.

Artık, yeni rejimde, yürütme Saray’dır. Saray Rejimi tam da budur. Öyle ise avukatlar, Anıtkabir ziyaretini takiben Saray’a yürümelidirler. Cüppeleri ile, doğrudan Erdoğan’ın ya da kararları veren her kim ise onun, doğrudan Saray’ın karşısına çıkmaları gerekir. Muhatap kim ise onunla görüşmek, en azından hukukî açıdan esastır, usullere de uygundur. Yani, “adalet saray”larından, ana saraya gitmek, hakkını aramanın doğru yolu olarak görülmelidir. Madem ki, Saray Rejimi var, madem Simit Saray’ı bu kadar “özel”, mademki “adalet saray”ları var, mademki bir de baş “saray” var, öyle ise, tebaa bu saraylara başvurmalı, derdine çareyi saraylarda aramalıdır.

Barolar bir eylem yaptılar, son derece sıradan, son derece sınırları belli, son derece “biz kötü niyetli değiliz” mesajı veren bir eylem. Bu eylem, Saray Rejimi’ni durdurmaz. Çünkü, hem içeride “balta sapları” var, Feyzioğlu var, hem de eylem kitlesel değil. Eylemin hedefinin doğrudan ve sadece Anıtkabir olması da bir zayıflıktır. Ama buna rağmen, sessizliğin bozulduğunu gördük. Şimdi, tüm avukatlar eylemlere katılmalıdır. Ama bu sefer, kararlılık kadar, hedefler de net ortaya konmalıdır.

Feyzioğlu “yüzüne bakılmayan adam” oldu. Sanıyor ki, istenilen başarıldıktan sonra, o yine görevinde olacak. Olmayacak. Bunun pek çok kanıtı vardır. Sanıyor ki, Saray, kendisine “adalet sarayı” kralı unvanını verecektir. Yanılıyor. Yani Saray Rejimi’nin “içtihat”ları açıktır.

Barolar, tepki sınırını çok geri noktaya taşımışlardır. Ülkede birçok olaya seslerini çıkarmamışlardır. Açlık grevine yatan iki avukatı bile savunamamışlardır. Savunma hakkına karşı her türlü saldırı karşısında güçlü bir ses çıkarmamışlardır. Avukatsız yargılamalara bile sesleri çıkmamıştır. Savunma hakkı gasp edilirken, kendi işlerini yapamaz hâle gelmişlerdir ve sesleri güçlü çıkmamıştır. Çok olay sayılabilir. Bunları yapmadıkları için, iktidar, onlara daha net bir tarzda saldırmaktadır.

Soruyu şöyle soralım: Neden Saray Rejimi, avukatlığı tamamen ortadan kaldırmıyor, hâlâ mahkemelerde avukat bulunduruluyor? Neden “parlamento”dan bir yasa çıkarmaya çalışıyorlar da, bir KHK ile düzenleme yapmıyorlar? İşte Feyzioğlu gibi balta saplarının görevi burada ortaya çıkıyor.

Ne kadar direniş, o kadar onur.

Ne kadar yalakalık, o kadar onursuzluk.